Του Mohamed A. El-Erian
Με το να τηρεί μια διστακτική στάση, αναφορικά με την πλήρη συμμετοχή του στο τελευταίο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας, το ΔΝΤ κινδυνεύει να αποξενωθεί τόσο με την ελληνική κυβέρνηση, όσο και με τους Ευρωπαίους εταίρους του. Ωστόσο η προσέγγιση του στο ζήτημα είναι δικαιολογημένη: θα μπορούσε να αποτελεί το κλειδί για την επιτυχία της πρόκλησης που αποτελεί η αποκατάσταση της ανάπτυξης της Ελλάδας και η οικονομική της βιωσιμότητα εντός της ευρωζώνης.
Το ΔΝΤ παρότι είναι πρόθυμο να συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις των πιστωτών με την Ελλάδα, έχει καταδείξει ότι η προθυμία του για συμμετοχή σε μια χρηματοδοτική συμφωνία, εξαρτάται από την πρόοδο που θα γίνει σε κάποιες σημαντικές και επί μακρόν άλυτες καταστάσεις. Θέλει να δει για την Ελλάδα ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων υπέρ της οικονομικής ανάπτυξης, πρόοδο στην εφαρμογή τους, εγγυήσεις για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας και ανακούφιση του χρέους.
Το Ταμείο έχει δίκιο να επιμένει σε αυτούς τους τέσσερις όρους. Χωρίς αυτούς, η τελευταία συμφωνία διάσωσης θα είχε την ίδια τύχη με τις προηγούμενες δύο, η οποίες κέρδισαν κάποιον χρόνο για την Ελλάδα και τους εταίρους της στην ευρωζώνη, αλλά με υψηλό κόστος. Αυτές οι διασώσεις δεν κατάφεραν να αναστρέψουν την καταστροφή που έχει υποστεί η σε μαρασμό οικονομία της χώρας, ούτε ανακούφισαν τους επί μακρόν δοκιμαζόμενους πολίτες της Ελλάδας.
Παρότι η Ελλάδα και οι Ευρωπαίοι εταίροι αρέσκονται σε διαφορετικά σημεία των όρων του ΔΝΤ, κανείς τους δεν είναι ικανοποιημένος με το σύνολο τους, αλλά και άπαντες ανησυχούν μπροστά στο ενδεχόμενο της μη πλήρους συμμετοχής του ΔΝΤ στο τρίτο πρόγραμμα διάσωσης, καθώς αυτό θα αποτελούσε τεράστιο πρόβλημα.
Χωρίς το ΔΝΤ κάποιοι εκ των πιστωτών (όπως η Γερμανία, η ΕΚΤ και άλλοι ευρωπαϊκοί οικονομικοί θεσμοί), θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα – και κυρίως οι ηγέτες αυτών των χωρών- στο να δώσουν εκ νέου μεγάλα ποσά για την νέα χρηματοδότησης της Ελλάδας. Και χωρίς το ΔΝΤ, ο Έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, θα δει ότι είναι πολύ δύσκολο το να μπορέσει να δημιουργήσει τις απαραίτητες συνθήκες ενότητας, που είναι αναγκαίες για την επιτυχή εφαρμογή των μη δημοφιλών οικονομικών μεταρρυθμίσεων- συμπεριλαμβανομένων και αυτών που καταπατούν τις "κόκκινες γραμμές" του κόμματος του.
Αυτά είναι τα ρίσκα που το ΔΝΤ αξίζει να πάρει.
Στα δύο προηγούμενα προγράμματα διάσωσης, το ΔΝΤ είχε εξαναγκαστεί μέσω πολιτικών πιέσεων (κυρίως από την Ευρώπη, αλλά και από τις ΗΠΑ) να συμμετέχει σε προγράμματα που είχαν σχεδιαστικά προβλήματα και σημαντικές ασάφειες στον τομέα της εφαρμογής τους, γεγονός που το ανάγκασε να παραβεί δύο από τους βασικότερους κανόνες του: Πρώτον, "χρηματοοικονομικές εγγυήσεις", που να στηρίζουν την εγχώρια εφαρμογή των μέτρων, σε συνδυασμό με ικανή εξωτερική χρηματοδότηση και δεύτερον "βιωσιμότητα του χρέους", που να διασφαλίζει ότι η ανάπτυξη δεν θα υπονομεύεται από την παρουσία υπερβολικού χρέους. Στην εξέλιξη, το ΔΝΤ ρίσκαρε την αξιοπιστία του και την αποτελεσματικότητα του, εκθέτοντας την χρηματοδότηση των μελών του, στον σημαντικό κίνδυνο μιας υπολογίσιμης ελληνικής χρεοκοπίας.
Αυτή τη φορά το ΔΝΤ επιμένει σε καλύτερες αναλυτικές και επιχειρησιακές δεσμεύσεις για την νέα ελληνική συμφωνία. Και πράττει σωστά καθώς δεν διακυβεύεται μόνο η ακεραιότητα του θεσμού. Η γενναία στάση του, που περιλαμβάνει τους τέσσερις όρους για τους οποίους επιμένει, είναι κρίσιμη για την επιτυχία του πολυδάπανου, τρίτου πακέτου διάσωσης.
Σχεδόν πριν από 14 χρόνια, το ΔΝΤ εξαναγκάστηκε να δανείσει την Αργεντινή, ενώ για πολλούς ήταν ξεκάθαρο ότι η εκεί εμπλοκή του, στην καλύτερη περίπτωση, θα εξασφάλιζε στην χώρα μερικούς μήνες. Οι προβλέψεις επιβεβαιώθηκαν με επώδυνο τρόπο μόλις τρεις μήνες αργότερα, όταν η Αργεντινή χρεοκόπησε και η οικονομία κατέρρευσε.
Αυτή την φορά, το ΔΝΤ θέλει να τηρήσει τα σκληρά μαθήματα που έχει λάβει στο παρελθόν και να αποφύγει να κάνει ένα ακόμη ακριβό λάθος. Υπό μια έννοια, υποδεικνύει έναν από τους λίγους τρόπους όπου θα μπορούσε να πετύχει αυτό το τρίτο πακέτο διάσωσης για την Ελλάδα.
Οι υπόλοιποι θα πρέπει να ακολουθήσουν το ΔΝΤ, ειδικά αν είναι η Ελλάδα να αποφύγει μια μοίρα παρόμοια με αυτή της Αργεντινής.
