Η Διαφθορά: καρκίνωμα της Δημοκρατίας ή της κομματοκρατίας;

Του Γιάννη Πανούση 

Οι εγκληματίες ζητούσαν δικαιοσύνη
και διαπλεκόμενοι πολιτικοί
τους την έδιναν με προθυμία
...και η αφρόκρεμα περνούσε μιά χαρά
οι ελάχιστοι πολύ καλά
και οι άλλοι όπως-όπως

Ντ.Σιώτης, Το πάρτι

Αρχικά η διαφθορά εθεωρείτο "προδοσία της ευθύνης προς το δημόσιο συμφέρον", στη συνέχεια όμως μετεξελίχθη σε παράνομο μηχανισμό της (κάθε;) εξουσίας, έχοντας ως πρωτοξάδελφα την πελατοποίηση και την ευνοιοκρατία και ως μέσα επίτευξης των άνομων στόχων τη διαπλοκή και τις πολύμορφες σχέσεις συνενοχής/συγκάλυψης.

Δυστυχώς στη χώρα μας η Διαφθορά, πέραν της μεγάλης έκτασης, απέκτησε και χαρακτηριστικά "κουλτούρας". Οι διαφθείροντες και οι διαφθειρόμενοι, καθώς και οι επωφελούμενοι τρίτοι, οι θεσμοί και τα ΜΜΕ, δρούσαν ή αδρανούσαν με μιά sui generis "αίσθηση δικαίου", κάτι σαν να εδικαιούντο να το κάνουν [λόγω κρίσης, επειδή το κάνουν όλοι, για λόγους κομματικούς ή και "εθνικούς"(sic)]. Τόσο η Διαφθορά της παρέας (της εγγύτητας), όσο και η διαφθορά ‘των υψηλών καπέλλων’[δηλαδή των αξιωματούχων]διαμόρφωναν όρους λειτουργίας μιάς παραοικονομίας, μιάς shadow economy, όπου ο πλούτος και η πολιτική ισχύς αλληλοτροφοδοτούντο.

Έτσι στήθηκε μιά (συχνά διακομματική) "πολιτική μηχανή" που εξυπηρετούσε τους δικούς της έξω από τους επίσημους θεσμούς του Κράτους, παραβιάζοντας-πέραν του νόμου- και αρχές και αξίες όπως η ισότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη, η ηθική διακυβέρνηση κλπ. 

Αυτή την ευρύτερη κοινωνική βλαβερότητα της Διαφθοράς πρέπει ν’ αντιμετωπίσει σύσσωμο το πολιτικό σύστημα, διαγράφοντας τις όποιες υφιστάμενες "γκρίζες ζώνες", απαλλασσόμενο από τα βαρίδια του παρελθόντος (όσο ψηλά κι αν βρίσκονται), μη ανεχόμενο τους γνωστούς αθέμιτους συμψηφισμούς και βέβαια μη θυσιάζοντας άλλες –εξίσου κρίσιμες για τη Δημοκρατία– αξίες όπως η διάκριση των εξουσιών, η δίκαιη δίκη και το τεκμήριο αθωότητας.

Θέλω να ελπίζω ότι τόσο οι ένοχοι του χθες, όσο και οι κατήγοροι του σήμερα έχουν βάλει μυαλό και δεν θ’ αφήσουν την Ελλάδα να ξαναπέσει στη μαύρη τρύπα της γενικευμένης διαφθοράς και ανομίας.

Και θυμίζω: όποιος νομίζει ότι η Διαφθορά έχει "χρώμα και οσμή" πλανάται πλάνη μεγάλη κι όποιος επιχειρεί ν’ απαλλάξει τους δικούς του διεφθαρμένους έχει την κύρια ευθύνη της ανακύκλωσης του φαινομένου.

ΥΓ. "Κάτι πιέσεις, φαίνεται, υπάρχουν
που διαρρηγνύουν τα διαφράγματα
κι αλλάζουν των αρμοδίων τις διευθύνσεις" (Δ. Καραμβάλης, Σ’ όλα πια)

* Ο κ. Γιάννης Πανούσης είναι Καθηγητής Εγκληματολογίας, πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη