Το QE και το… εμπορικό ισοζύγιο
Τρίτη, 09-Μαϊ-2017 00:14
Για να ένα πολύ μικρό διάστημα, τον Ιούνιο του 2016 μετά το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης, οι φανφάρες καταλάγιασαν και τηρήθηκαν χαμηλοί τόνοι στο ζήτημα. Από τις αρχές του φθινοπώρου επανήλθαν δριμύτερες, με τα πρωθυπουργικά χείλη, πρώτα και καλύτερα. Ύστερα, ήρθε η σφαλιάρα του Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου...
Το QE (όχι μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο) είναι ένα (πλήρως αντισυμβατικό) μέτρο επεκτατικής νομισματικής πολιτικής. Σε απλά λόγια, μοιράζονται χρήματα στις αγορές χρέους, ενώ ταυτόχρονα, δίνονται κίνητρα διακίνησης κεφαλαίων για να μην διακρατούνται σε ομόλογα και καταθέσεις. Ώστε η αύξηση της κυκλοφορίας χρήματος να δημιουργήσει μεγαλύτερη ζήτηση και, μέσα από αυτήν, ν’ ανέβει ο πληθωρισμός στα επιθυμητά επίπεδα.
Όπως όλες οι αποτελεσματικές πολιτικές όμως, σχεδιάζεται και εφαρμόζεται κάτω από συγκεκριμένους κανόνες. Οι οποίοι τηρούνται απαρέγκλιτα. Διότι διαφορετικά ελλοχεύει ο κίνδυνος του υπερπληθωρισμού.
Οι κανόνες της Ε.Κ.Τ. που διέπουν το ευρωπαϊκό QE, είναι πολλοί, εξαιρετικά σύνθετοι και τεχνικοί. Κάποιοι από αυτούς, θα μπορούσε κάποιος αδαής να θεωρήσει ότι είναι σχεδιασμένοι για την Ελλάδα. Δεν είναι όμως. Η Κεντρική Τράπεζα λειτουργεί με γνώμονα το βέλτιστο για το σύνολο της Ευρωζώνης, σε συνάρτηση με την ανάληψη ρίσκου από αυτήν. Π.χ. η προϋπόθεση η οποία προβλέπει ότι μία χώρα που βρίσκεται σε Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Προσαρμογής, δεν μπορεί να συμμετέχει στην Ποσοτική Χαλάρωση ενώ βρίσκεται στη διαδικασία ολοκλήρωσης μιας αξιολόγησης, αποσκοπεί στο να μην φέρει την Φρανκφούρτη στη δυσάρεστη θέση να αγοράζει ομόλογα ενός κράτους από τη δευτερογενή αγορά, ενώ υπάρχουν αναταράξεις ή/και μεγάλες διακυμάνσεις στις τιμές (πράγμα διόλου ασυνήθιστο κατά την διάρκεια αξιολογήσεων, ειδικά των Ελληνικών). Δηλαδή αποτρέπει την ανάληψη υπερβολικού ρίσκου από την Ε.Κ.Τ., δηλαδή τον Ευρωπαίο φορολογούμενο (οι ζημίες της Ε.Κ.Τ. αφαιρούνται από τα κεφάλαιά της, τα οποία καταβάλλουν τα κράτη).
Τον ίδιο ακριβώς στόχο, εξυπηρετεί και το κριτήριο επιλεξιμότητας μόνο ομολόγων υψηλής επενδυτικής διαβάθμισης, το οποίο ισχύει γενικότερα για τα ομόλογα που αποδέχεται η Ε.Κ.Τ. Στο οποίο κριτήριο, πιθανότατα σκόπιμα (ώστε οι διοικητές να έχουν ευελιξία απόφασης, εάν θεωρήσουν ότι υφίσταται υπερβολικός κίνδυνος, όπως π.χ. στην περίπτωση της Κύπρου), δεν έχει ξεκαθαρισθεί εάν εφαρμόζεται ένα τυχόν waiver (δηλ. θετικής απόφασης του Governing Council για αποδοχή ομολόγων συγκεκριμένης χώρας, με χαμηλότερη από την αποδεκτή, πιστοληπτική διαβάθμιση, όπως συμβαίνει με την Ελλάδα, για τον δανεισμό των τραπεζών από την Ε.Κ.Τ.). Η Ελλάδα λοιπόν, χωρίς θετική απόφαση του Συμβουλίου για αποδοχή των ομολόγων της ως αντικείμενα αγοράς, δεν μπορεί να ελπίζει σε συμμετοχή στην Ποσοτική Χαλάρωση.
Επιπλέον, εδώ και αρκετό καιρό, υπάρχουν πληροφορίες που θέλουν τους Διοικητές του Ευρωσυστήματος να έχουν θέσει σαν (άτυπη) προϋπόθεση για να εγκρίνουν την Ελληνική συμμετοχή στη "βροχή από ευρώ", τη δοκιμαστική έξοδο στις αγορές προηγουμένως. Η συγκεκριμένη απαίτηση εφόσον ισχύει (κατά πάσα πιθανότητα ισχύει, ειδικά όταν αναλογιστεί κανείς ότι το QE απουσιάζει από τα πρωθυπουργικά χείλη εδώ και κάποιες εβδομάδες) δημιουργεί ένα είδος διλήμματος τύπου "η προέλευση του αυγού και της κότας", ενώ ταυτόχρονα εξαφανίζει (κυριολεκτικά) σχεδόν εξ ολοκλήρου, την (όποια) χρησιμότητα θα μπορούσε να έχει μια Ελληνική συμμετοχή για την οικονομία της χώρας.
Διότι ο βασικός λόγος και (σχεδόν μοναδική) ωφέλεια για την χώρα από το QE, είναι η πτώση επιτοκίων που θα προκαλούσε η είσοδος της Κεντρικής Τράπεζας στην δευτερογενή αγορά, σαν (γιγαντιαίος) αγοραστής. Μέσω αυτής θα διαμορφωνόταν ένα χαμηλό επιτόκιο για δοκιμαστική έξοδο του δημοσίου στις αγορές, πριν το τέλος του Μνημονίου τον Ιούλιο του 2018 και θα εξασφάλιζαν κάποια κέρδη συν επιπλέον ρευστότητα (γύρω στα €4-5 δις) οι τράπεζες. Μέσω πώλησης ομολόγων μακρύτερων λήξεων σε υψηλότερες τιμές απ’ αυτές με τις οποίες τα έχουν καταχωρημένα στα βιβλία τους, σε αγοραστές εκτός Ε.Κ.Τ. (πτώση επιτοκίων σημαίνει αύξηση τιμής ενός χρεογράφου).
Εάν η δοκιμαστική έξοδος στις αγορές, πραγματοποιηθεί πριν την συμμετοχή στο Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης, αυτή αποκτά ακόμα περισσότερο μειωμένη σημασία για την οικονομία. Εξαιρετικά μειωμένη…
Δύο από τους βασικούς κανόνες του QE προβλέπουν, με πολύ λεπτομερή και ακριβή τρόπο, το συνολικό ποσοστό του χρέους μιας χώρας που μπορεί να κατέχει η Κεντρική Τράπεζα και το μέγιστο ποσό αγορών που επιτρέπεται να πραγματοποιεί ανά μήνα (capital keys). Με βάση αυτούς του κανόνες, η Ε.Κ.Τ. μπορεί ν’ αγοράσει (μέχρι τέλους 2017) συνολικά περί τα €4 δις Ελληνικών ομολόγων, με ανώτατο ρυθμό €1,4 δις μηνιαίως. Είναι ευνόητο ότι μιλάμε για ποσά και χρονικό διάστημα, τα οποία είναι αδύνατο να έχουν αισθητό αντίκτυπο στην οικονομία…
Στηριγμένη στα παραπάνω και σε όσα έχει γράψει στο παρελθόν, η στήλη εμμένει στην θέση ότι δύσκολα θα υπάρξει Ελληνική συμμετοχή στο QE. Ακόμη και αν υπάρξει δε, αυτή θα έχει ασήμαντη επίδραση στην πορεία της πραγματικής οικονομίας. Άλλα πράγματα είναι αναγκαία για να υπάρξει ανάκαμψη…
Αναφορικά με τους λόγους, για τους οποίους έχουν υπάρξει τόσες καθυστερήσεις (και) για να εξασφαλιστεί συμμετοχή στο QE (ανώνυμα, κυβερνητικές πηγές δείχνουν την άρνηση της Ε.Κ.Τ., σαν την κύρια αιτία της εμπλοκής του Δεκεμβρίου), παρακαλώ απευθύνετε τις ερωτήσεις σας προς:
Κύριον Α. Τσίπρα, Πρωθυπουργό της Ελλάδας, Μέγαρο Μαξίμου, Ενταύθα.
Όσο δε αναμένετε απάντηση (μην κρατήστε την ανάσα σας μόνο), ας "βολευτούμε" όλοι με μία "υπέροχη" αύξηση του εμπορικού ελλείματος, να έχουμε να πορευόμαστε. Δεν έχετε παράπονο, έτσι; Ανάσα δεν μας αφήνουν να πάρουμε…
Πέτρος Λάζος
Twitter: @Marketelf
Facebook: Peter Lazos
Σ.Σ.1 Η κυρία Εύη Παπακώστα, βουλευτής Β’ Αθήνας του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., σκοπεύει (μάλλον) να ζητήσει από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να επιστρέψει στα θρανία του σχολείου! Αλλιώς, δεν εξηγείται (ούτε ψύλλος στον κόρφο του Euclid)...