Της Σίσσυς Σταυροπιερράκου

Θετική συμβολή στην αναπτυξιακή πορεία της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα έτη θα έχουν τα φορολογικά μέτρα που ανακοινώθηκαν στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και ενεργοποιούνται από τις αρχές του 2026, σύμφωνα με την ενδιάμεση Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδος. Ωστόσο, όπως διαμηνύεται, οι φορολογικές  παρεμβάσεις από μόνες τους δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων, όπως το δημογραφικό πρόβλημα, ενώ πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία μπορεί να αποφέρει μόνο ο συνδυασμός φορολογικών και διαρθρωτικών παρεμβάσεων.

Σύμφωνα με την έκθεση της ΤτΕ, κεντρικός άξονας των φορολογικών παρεμβάσεων είναι η μείωση του μη μισθολογικού κόστους της εργασίας (tax wedge), η οποία ενισχύει τα κίνητρα τόσο για τις επιχειρήσεις, όσο και για τους εργαζομένους. Και αυτό, διότι από τη μία πλευρά, οι επιχειρήσεις αποκτούν μεγαλύτερη ευχέρεια για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ενώ από την άλλη, άτομα παραγωγικής ηλικίας ενθαρρύνονται να εισέλθουν ή να παραμείνουν στην αγορά εργασίας.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα φορολογικά κίνητρα που απευθύνονται στους νέους εργαζομένους, μέσω μειώσεων και απαλλαγών από τον φόρο εισοδήματος. Τα μέτρα αυτά στοχεύουν στην αύξηση της συμμετοχής των νέων στην απασχόληση, στη συγκράτηση ανθρώπινου κεφαλαίου στη χώρα και στην αντιμετώπιση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού σε κρίσιμους τομείς, όπως ο τουρισμός. Η ενίσχυση της απασχόλησης των νέων αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη διατηρήσιμη μείωση της ανεργίας και τη βελτίωση των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας.

Παράλληλα, η μείωση της φορολογίας στα εισοδήματα από ενοίκια αυξάνει το διαθέσιμο εισόδημα των ιδιοκτητών ακινήτων και αναμένεται να συμβάλει στη μεγαλύτερη διαφάνεια και στη δήλωση πραγματικής δραστηριότητας στην αγορά ακινήτων. Επιπλέον, οι στοχευμένες φορολογικές ρυθμίσεις υπέρ της περιφέρειας, μπορούν να ενισχύσουν την τοπική οικονομική δραστηριότητα και να περιορίσουν τις περιφερειακές ανισότητες.

Η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε μείωση των δεικτών φτώχειας. Ωστόσο, καθώς η ωφέλεια από τα φορολογικά μέτρα αυξάνεται αναλογικά με το εισόδημα, ενδέχεται να παρατηρηθεί οριακή επιδείνωση των δεικτών ανισότητας, χωρίς να αναιρείται η συνολικά θετική επίδραση στην ευημερία.

Δημοσιονομικός κίνδυνος το δημογραφικό

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στο δημογραφικό πρόβλημα, το οποίο αποτελεί σύνθετη πρόκληση και συνιστά σημαντικό μεσομακροπρόθεσμο δημοσιονομικό κίνδυνο, καθώς επηρεάζει την απασχόληση, τα φορολογικά έσοδα και τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Όπως τονίζεται, η αντιμετώπισή του μέσω συμπληρωματικών πολιτικών αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση για τη διασφάλιση της δημοσιονομικής ανθεκτικότητας. Ως εκ τούτου, συμπεραίνεται ότι "οι φορολογικές παρεμβάσεις από μόνες τους δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων". Η αποτελεσματικότητά τους μεγιστοποιείται όταν συνδυάζονται με συμπληρωματικές κοινωνικές και αναπτυξιακές πολιτικές, ενισχύοντας τόσο την αναπτυξιακή δυναμική όσο και την κοινωνική συνοχή.

Τέτοιες πολιτικές είναι οι επενδύσεις σε ποιοτικούς και οικονομικά προσιτούς παιδικούς σταθμούς, η θεσμοθέτηση ευέλικτων ωραρίων και μορφών απασχόλησης, η στήριξη της στέγασης νέων οικογενειών και η ενίσχυση των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης.

Επιπλέον, οι ειδικές παροχές, όπως τα επιδόματα σπουδών για τα παιδιά ή η παροχή υποστήριξης στο σπίτι κατά τα πρώτα βήματα μιας νέας μητέρας, ενισχύουν την οικογενειακή ασφάλεια. Ο συνδυασμός σχετικών φορολογικών και διαρθρωτικών παρεμβάσεων μπορεί να αποφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.