Toυ Γιώργου Δαλιάνη με τη συνεργασία της Βασιλικής Ηλιοπούλου και του Γιάννη Αρτσίτα*

Ένα συχνό ερώτημα που ανακύπτει τα τελευταία έτη είναι η δωρεά ή γονική παροχή από ή προς κάτοικο αλλοδαπής. Ο λόγος είναι ότι πολλοί νέοι τα τελευταία έτη έχουν μετοικήσει σε χώρες του εξωτερικού και με αφορμή το αφορολόγητο του ποσού των 800.000€ που ισχύει από το 2021 προβαίνουν σε δωρεές είτε ως δωρεοδόχοι είτε ως δωρητές. Στο παρόν άρθρο εξετάζουμε τη φορολογική αντιμετώπιση αυτών των συναλλαγών.

Με βάση τον νόμο 4839/2021 τροποποιήθηκε το άρθρο 44 του Κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια, ο οποίος κυρώθηκε με το πρώτο άρθρο του Ν. 2961/2001 (Α΄266), εφεξής Κώδικας, και καθιερώθηκε αφορολόγητο όριο 800.000 ευρώ για γονικές παροχές και δωρεές με δικαιούχους πρόσωπα της Α΄ κατηγορίας (από γονείς σε τέκνα, από παππούδες σε εγγόνια και αντιστρόφως) της φορολογικής κλίμακας του άρθρου 29 που πραγματοποιούνται από 1-10-2021. Δηλαδή το ποσό των 800.000 ευρώ υπόκειται σε φόρο, ο οποίος υπολογίζεται με μηδενικό συντελεστή και δεν αποτελεί απαλλασσόμενο ποσό. Εφόσον η φορολογητέα αξία του περιουσιακού στοιχείου το οποίο αφορά η γονική παροχή ή που δωρίζεται υπερβαίνει τις 800.000 ευρώ, επιβάλλεται φόρος με ενιαίο συντελεστή 10% για την υπερβάλλουσα αξία, μετά την αφαίρεση του αφορολόγητου ποσού.

Εφόσον ένα από τα  πρόσωπα, δωρητής ή δωρεοδόχος είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας, τότε η πράξη υπόκειται σε φόρο δωρεάς στην Ελλάδα (ισχύει το αφορολόγητο των 800.000 €) και ενδεχομένως και στο εξωτερικό (αυτό θα πρέπει να ερευνηθεί από τις αλλοδαπές φορολογικές αρχές). Η φορολογική αντιμετώπιση είναι κοινή είτε είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος μόνο ο δωρητής ή μόνο ο δωρεοδόχος. 

1. Σύμφωνα με τον Ν. 2961/22.11.2001 σχετικά με την "Κύρωση του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών Προικών και Κερδών από Τυχερά Παίγνια.", ορίζεται ότι:     

"Άρθρο 34. Κτήση αιτία δωρεάς και γονικής παροχής

Α. Κτήση αιτία δωρεάς

1. Κτήση περιουσίας αιτία δωρεάς, για την επιβολή του φόρου είναι:

α) αυτή που προέρχεται από δωρεά η οποία συνιστάται κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα,

β) αυτή που προέρχεται από κάθε παροχή, παραχώρηση ή μεταβίβαση οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου χωρίς αντάλλαγμα, έστω και αν δεν καταρτίσθηκε έγγραφο.
Άρθρο 38. Υποκείμενο φόρου
Υπόχρεος στο φόρο είναι ο δωρεοδόχος ή το τέκνο… 

2. Σύμφωνα με την Εγκύκλιο διαταγή Ε. 2077/20.10.2022 της ΑΑΔΕ, με θέμα "Παροχή οδηγιών για τη φορολόγηση των γονικών παροχών και δωρεών προς τα πρόσωπα της Α΄ κατηγορίας του Κώδικα Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών με την καθιέρωση αφορολόγητου ποσού 800.000 ευρώ (άρθρο πεντηκοστό έκτο του Ν. 4839/2021 (Α΄ 181), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 175 του Ν. 4972/2022 (Α181))", ορίζεται ότι:

"Παρέχουμε διευκρινίσεις και οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή των διατάξεων του πεντηκοστού έκτου άρθρου του Ν. 4839/2021 (Α΄181), όπως τροποποιήθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 175 του Ν. 4972/2022 (Α΄181) σχετικά με τη φορολογία των γονικών παροχών και δωρεών, που αφορά την αύξηση αφορολόγητου ποσού γονικών παροχών και δωρεών περιουσιακών στοιχείων και χρηματικών ποσών (τροποποίηση του άρθρου 44 του Ν.2961/2001).

1. Με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του πεντηκοστού έκτου άρθρου του Ν. 4839/2021 τροποποιήθηκε το άρθρο 44 του Κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια, ο οποίος κυρώθηκε με το πρώτο άρθρο του Ν. 2961/2001 (Α΄266), εφεξής Κώδικας, και καθιερώθηκε αφορολόγητο όριο 800.000 ευρώ για γονικές παροχές και δωρεές με δικαιούχους πρόσωπα της Α΄ κατηγορίας της φορολογικής κλίμακας του άρθρου 29 που πραγματοποιούνται από 1-10-2021. Δηλαδή το ποσό των 800.000 ευρώ υπόκειται σε φόρο, ο οποίος υπολογίζεται με μηδενικό συντελεστή και δεν αποτελεί απαλλασσόμενο ποσό. Εφόσον η φορολογητέα αξία του περιουσιακού στοιχείου το οποίο αφορά η γονική παροχή ή που δωρίζεται υπερβαίνει τις 800.000 ευρώ, επιβάλλεται φόρος με ενιαίο συντελεστή 10% για την υπερβάλλουσα αξία, μετά την αφαίρεση του αφορολόγητου ποσού…".

Με βάση την ανωτέρω νομοθεσία, για την περίπτωση όπου γονέας δωρίζει στο τέκνο  ή τέκνο δωρίζει στον γονέα [και ο ένας είναι φορολογικός κάτοικος εξωτερικού με ελληνική υπηκοότητα (υποβάλλει φορολογικές δηλώσεις στην Ελλάδα ως κάτοικος εξωτερικού)] υποβάλλεται δήλωση δωρεάς/γονικής παροχής και εμπίπτει στην φοροαπαλλαγή των 800.000 €. Επισημαίνεται ότι το αφορολόγητο είναι 800.000 € ανά γονέα και ανά τέκνο και θα πρέπει να γίνεται η μεταφορά του ποσού τραπεζικά. Σκόπιμο είναι να εκδοθεί και μία εγκύκλιος που να περιγράφει επακριβώς τα βήματα που θα πρέπει να ακολουθούν οι φορολογούμενοι για αυτές τις περιπτώσεις. 

Για την περίπτωση που και ο δωρητής και ο δωρεοδόχος είναι κάτοικοι εξωτερικού, αλλά Έλληνες υπήκοοι θα επανέλθουμε με νεότερο άρθρο, καθώς το ζήτημα έχει πολλές πτυχές.

* O Γιώργος Δαλιάνης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Artion Α.Ε. & ιδρυτής του Ομίλου Artion, Οικονομολόγος Φοροτεχνικός.

Η κα Βασιλική Ηλιοπούλου είναι πρώην Γενική Διευθύντρια Φορολογικής Διοίκησης και συνεργάτης της ARTΙON A.E.

Ο Γιάννης Αρτσίτας είναι Senior Accountant & Υπεύθυνος του τμήματος Φυσικών Προσώπων της Artion A.E.

Το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες.