Του Προκόπη Χατζηνικολάου

Θέμα φοροαπαλλαγών ανοίγει εκ νέου ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γ. Στουρνάρας σημειώνοντας ότι θα πρέπει αφενός να επαναξιολογηθούν, αφετέρου ότι αυξήθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

Ενδεικτικό είναι ότι το 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, αυξήθηκαν κατά 2,6 δισ ευρώ! Όπως αναφέρει στην ετήσια έκθεσή του προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, μέσω της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, και στην επαναξιολόγηση των υφιστάμενων φοροαπαλλαγών.

Κάτι τέτοιο, όπως επισημαίνει ο Διοικητής,  θα επιτρέψει παράλληλα την καλύτερη στόχευση της κοινωνικής πολιτικής και γενικότερα την προώθηση της φορολογικής δικαιοσύνης. "Η επαναξιολόγηση των υφιστάμενων φοροαπαλλαγών θα πρέπει να εστιάσει στην κοινωνική τους χρησιμότητα και στην κατάλληλη στόχευση. Καθώς τόσο το πλήθος όσο και το κόστος των φοροαπαλλαγών έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, μια επαναξιολόγηση κρίνεται αναγκαία προκειμένου να διαπιστωθεί η αναγκαιότητά τους στην τρέχουσα συγκυρία και να διασφαλιστεί η επίτευξη του σκοπού τους (στήριξη ευάλωτων ομάδων, ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, προώθηση της καινοτομίας κ.ά.). Μια τέτοια προσέγγιση, συνδυαστικά με την αύξηση των ελέγχων ως προς τη χρήση των φοροαπαλλαγών, θα ενίσχυε τη φορολογική δικαιοσύνη, ενώ παράλληλα θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των φορολογικών εσόδων. Με αυτό τον τρόπο η φορολογική πολιτική μπορεί να έχει αναπτυξιακό προσανατολισμό, κατανέμοντας παράλληλα το φορολογικό βάρος πιο δίκαια και αναλογικά".

Σημειώνεται ότι το 2023 οι φοροαπαλλαγές έφτασαν στα 15,5 δις. ευρώ από 12,88 που ήταν το 2022 (αύξηση 2,6 δισ ευρώ). Ο αριθμός των φοροαπαλλαγών έχει αυξηθεί σε  1064 , από 1047 που ήταν το 2022, ενώ το 2021 ανέρχονταν σε 987.

Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών οι φοροαπαλλαγές ανέρχονται στο 28% των φορολογικών εσόδων, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις οι εκπτώσεις δεν μπορούν να μετρηθούν όπως για παράδειγμα στις κληρονομιές και στα κέρδη των τυχερών παιγνίων καθώς δεν υποστηρίζονται μηχανογραφικά, κάτι που σημαίνει ότι το κόστος είναι πολύ υψηλότερο και μη μετρήσιμο. Επίσης δεν καταγράφονται και οι απώλειες από το ΦΠΑ καθώς δεν μπορούν να μετρηθούν οι εξαιρέσεις επαγγελμάτων από το φόρο. Συγκεκριμένα το κόστος των απαλλαγών στο εσωτερικό της χώρας είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, καθώς οι επιχειρήσεις που απαλλάσσονται δεν υποβάλλουν δηλώσεις ΦΠΑ.

Τα ανωτέρω δεδομένα αλλά και το γεγονός ότι σχεδόν 7 στους 10 φορολογούμενους δηλώνουν εισοδήματα που δεν ξεπερνούν τις 10.000 ευρώ κάτι που καταδεικνύει ότι όχι μόνο αποκρύπτεται φορολογητέα ύλη αλλά και ότι οι απαλλαγές και τα επιδόματα κατευθύνονται και σε αυτές τις ομάδες που αποφεύγουν να δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα.

Κάποιες από τις φοροαπαλλαγές που ισχύουν σήμερα αν και θεσπίστηκαν για να βοηθήσουν όσους ξεκινούν επιχειρηματική δραστηριότητα οδηγούν σε στρέβλωση του συστήματος καθώς πολλοί τις εκμεταλλεύονται αποκρύπτοντας τα πραγματικά τους εισοδήματα.

Παράλληλα ο Διοικητής της ΤτΕ κάνει λόγο για καλύτερη στόχευσης στην κοινωνική πολιτική και τα επιδόματα με στόχο αυτά να πηγαίνουν σε όσους τα έχουν πραγματικά. Όπως αναφέρει η  εξέταση των στοιχείων της EU-SILC 2022 αναδεικνύει την ανάγκη καλύτερης στόχευσης της κοινωνικής πολιτικής, η οποία μπορεί να ενισχυθεί και με την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, καθώς συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας: οι άνεργοι (43,6%), οι οικονομικά μη ενεργοί εκτός συνταξιούχων (29,1%), τα νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά (22,3%), τα μονογονεϊκά νοικοκυριά (37,7%) και τα παιδιά ηλικίας έως 17 ετών (22,4%).