Ο διευθύνων σύμβουλος του Συγκροτήματος της Τράπεζας Κύπρου, Ανδρέας Ηλιάδης, μιλάει σήμερα στο Capital.gr για την κρίση, για την θέση των ελληνικών τραπεζών, για τα Βαλκάνια και τη ναυτιλία...

Συνέντευξη στον Θανάση Μαυρίδη

Κύριε Ηλιάδη, θα ξεκινήσουμε δίχως να πρωτοτυπήσουμε, αφού φαντάζομαι ότι όλοι σας κάνουν τον τελευταίο καιρό την ίδια ερώτηση:  πότε πιστεύετε ότι θα λήξει η κρίση την οποία διανύουμε;

Είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση. Ζούμε μια πρωτόγνωρη κρίση και σε βάθος και σε διάρκεια, με χαρακτηριστικά τα οποία δεν έχουμε ζήσει από το 1929. Ως εκ τούτου είναι πολύ δύσκολο να γίνει ακριβής πρόβλεψη. Εκτιμώ ότι τα πιο σημαντικά στοιχεία είναι δυο: πότε οι εξελίξεις θα φτάσουν στον πάτο, πότε δηλαδή θα φτάσουμε σε ένα σημείο που θα αρχίσει η ανάκαμψη και με ποιους ρυθμούς θα καταγραφεί στη συνέχεια η ανάκαμψη διεθνώς. 

Όσον αφορά το πρώτο, δηλαδή, το πότε βλέπουμε να φτάνουμε στον πάτο, τα πράγματα είναι πολύ περίπλοκα.

Σημειώστε το γεγονός ότι αυτή η κρίση ξεκίνησε από τις χρηματοπιστωτικές αγορές και από τις ΗΠΑ. Η κορύφωση του προβλήματος αυτού στις χρηματοπιστωτικές αγορές εκτιμώ ότι θα σηματοδοτήσει και το ξεκίνημα της θετικής πορείας και των θετικών επιδράσεων στη διεθνή οικονομία. 

Στο Νταβός ακούστηκαν διάφορες απόψεις. Ότι η κρίση θα διαρκέσει δυο-τρία ακόμη και τέσσερα χρόνια. 

Η δική μου άποψη είναι ότι θα διαρκέσει αρκετά. Άρα, από πλευράς χρονικής διάρκειας θεωρώ ότι θα είναι μια κρίση των 3-4 χρόνων. Από την άλλη όμως, εκτιμώ ότι θα δούμε τα πρώτα σημάδια βελτίωσης μέσα στο τρέχον έτος. 

Παρατηρώντας κάποιος τα αποτελέσματα της Τράπεζας Κύπρου βλέπει ότι η μεγάλη κρίση του Οκτωβρίου δεν σας άγγιξε ιδιαίτερα, αφού τα αποτελέσματα ήταν εντός των προβλέψεων. Πως το δικαιολογείτε αυτό; 

Αυτή η κρίση είναι μια διεθνής κρίση και δεν αφήνει κανέναν ανεπηρέαστο. Από εκεί και πέρα οι επιδράσεις έχουν σχέση  με τα μέτρα που έχει λάβει κάποιος προληπτικά. 

Θεωρώ ότι στη δική μας οικονομία και κατ’ επέκταση και στην Τράπεζα Κύπρου οι επιδράσεις άρχισαν προς το τέλος του 2008. Οι έγκαιρες ενέργειες όμως στις οποίες προχωρήσαμε, ως οργανισμός, τα τελευταία ένα-δυο χρόνια, καθώς και οι ενέργειες που υιοθετήσαμε ιδιαίτερα εντός του 2008, όταν και άρχισε να είναι ορατός ο αρνητικός ορίζοντας, θεωρώ ότι τοποθετούν την Τράπεζα Κύπρου σε μια καλύτερη θέση ούτως ώστε να μπορέσει να προχωρήσει μέσα σε αυτή την κρίση. 

Έχουμε πάντως ανακοινώσει τις εκτιμήσεις μας ότι το 2009 θα είναι πιο δύσκολη χρονιά από το 2008. 

Η μεγάλη διαφορά της Τράπεζας Κύπρου σε σχέση με άλλες ελληνικές τράπεζες είναι το γεγονός ότι δεν έχει έκθεση στα Βαλκάνια. Πιστεύετε ότι τελικά αυτή είναι η «αχίλλειος πτέρνα» του ελληνικού τραπεζικού συστήματος σε αυτή την φάση; 

Το σημαντικό στοιχείο για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι ότι δεν έχει μεγάλη έκθεση στα τοξικά προϊόντα. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει τα δικά του χαρακτηριστικά. Ιδιαίτερα όσον αφορά την Τράπεζα Κύπρου μπορέσαμε να βρεθούμε στο ξεκίνημα της κρίσης με μια πολύ ισχυρή ρευστότητα. Αυτό θα έλεγα ότι είναι το δικό μας χαρακτηριστικό. 

Σε ό,τι αφορά το σύνολο του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, παρά το γεγονός ότι και αυτό είναι αντιμέτωπο με την κρίση, θεωρώ ότι βρίσκεται σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι οι τράπεζες του εξωτερικού.

Πιστεύετε ότι τα Βαλκάνια αποτελούν κίνδυνο; 

Η κρίση θα επηρεάσει την κάθε χώρα με διαφορετικό τρόπο. Κάθε χώρα έχει τα δικά της όπλα και τα δικά της χαρακτηριστικά για να αντιμετωπίσει την τρέχουσα κατάσταση. Τα Βαλκάνια τα τελευταία χρόνια αποτέλεσαν τον αναπτυξιακό ορίζοντα της ελληνικής τραπεζικής αγοράς. Αλλά σήμερα, όπως και κάθε άλλη χώρα, περνούν αυτή τη δύσκολη φάση. 

Θεωρώ ότι η κάθε χώρα θα μπορέσει με τα σωστά μέτρα να αντιμετωπίσει την κατάσταση, και πρέπει να ενεργήσουμε με τρόπο τέτοιο ώστε στο τέλος της σήραγγας να μπορέσουμε, ως ελληνικό τραπεζικό σύστημα, να αξιοποιήσουμε  σωστά τις προοπτικές των Βαλκανίων, τα οποία είναι πάντοτε ο ζωτικός οικονομικός χώρος της Ελλάδος. 

Μια ακόμη πληγή για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι τα δάνεια στις ναυτιλιακές εταιρείες, λόγω της κρίσης που έχει χτυπήσει ιδιαίτερα το ναυτιλιακό κόσμο. Πιστεύετε ότι το πρόβλημα αυτό έχει εκδηλωθεί ή είναι κάτι που θα πρέπει να το περιμένουμε στη συνέχεια; 

Η ναυτιλιακή αγορά, στην οποία η χώρα μας είναι πρωτοπόρος όπως γνωρίζετε ιστορικά, είχε ανέκαθεν αυτούς τους κύκλους. Δεν είναι η πρώτη φορά που οι Έλληνες εφοπλιστές έρχονται αντιμέτωποι με την παρούσα κατάσταση. Εκτιμώ ότι κάθε κατηφόρα του κύκλου θα ακολουθηθεί από μια ανηφόρα. Χρειάζεται και πάλι σωστός χειρισμός ούτως ώστε ο αντίκτυπος και πάνω στο τραπεζικό σύστημα να είναι χαμηλότερος. Δεν σημαίνει όμως ότι κάποιος θα πρέπει κατ’ ανάγκη να είναι  εκτός και μακριά από την οικονομία ή από τους πιο παραγωγικούς ιστορικά τομείς της οικονομίας του τόπου προκειμένου να μείνει ανεπηρέαστος. 

Πως κρίνετε τις εκθέσεις των ξένων οίκων που υποβαθμίζουν την πιστοληπτική ικανότητα ελληνικών τραπεζών; 

Απέφευγα ανέκαθεν να τοποθετηθώ ή να εκφέρω άποψη για δυο θέματα: Το ένα θέμα ήταν οι μετοχές και το δεύτερο θέμα οι οίκοι αξιολόγησης. Θα έλεγα όμως σαν γενικό σχόλιο ότι αυτή η κρίση έδειξε ότι υπάρχουν κάποιοι θεσμοί και κάποιες λειτουργίες που χρειάζεται να επαναξιολογηθούν. 

Πως κρίνετε το γεγονός ότι υπάρχουν σενάρια που θέλουν την Ελλάδα να προσφεύγει στο ΔΝΤ; 

Τα σενάρια αυτά εκτιμώ ότι δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Μην ξεχνάτε ότι  οι εκδόσεις των ομολόγων της ελληνικής κυβέρνησης έχουν απόλυτη επιτυχία. Ο δείκτης δημοσίου χρέους είναι υψηλός μεν, γύρω στο 94%, αλλά αυτό το δημόσιο χρέος έχουμε τα τελευταία 20-30 χρόνια. 

Αν βάζαμε έναν τίτλο δηλαδή «Ναι μεν τα πράγματα είναι δύσκολα αλλά δεν ανησυχώ» θα εκφράζαμε απόλυτα αυτό που πιστεύετε; 

Όλοι ανησυχούν μέσα σε αυτό το περιβάλλον. Η ανησυχία μας όμως πρέπει να είναι με την θετική σκοπιά, προς την κατεύθυνση δηλαδή του να είμαστε πιο προσεκτικοί, να κάνουμε τις σωστές εκτιμήσεις και να λάβουμε τα σωστά μέτρα ούτως ώστε να περάσουμε αυτή την κρίση με τις λιγότερες δυνατές συνέπειες.