Όταν τα ερωτήματα για της πορεία της οικονομίας και των αγορών πληθαίνουν, η άποψη των ειδικών αποκτά αυξημένη βαρύτητα. Ο Giuseppe Giano, εκ των ιδρυτών, βασικών μετόχων και πρόεδρος της Euroxx Χρηματιστηριακής ΑΕΠΕΥ, μίας από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές χρηματιστηριακές εταιρείες της αγοράς και της πρώτης που πέρασε την πόρτα της ΕΝ.Α., μιλάει για τα αίτια της κρίσης και τις επιπτώσεις της στην οικονομία, καταθέτει τις εκτιμήσεις και τις προβλέψεις του για την πορεία των αγορών και αποκαλύπτει τα σχέδια της Euroxx για να ισχυροποιήσει τη θέση της στο ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον των χρηματιστηριακών εταιρειών.

Αποσπάσματα από τη συνέντευξη στον Νίκο Χρυσικόπουλο που δημοσιεύεται στο περιοδικό "Κεφάλαιο"

– Κύριε Giano, ποιες θεωρείτε τις αιτίες της παρατεταμένης υποχώρησης των αγορών τους τελευταίους μήνες;

Οι αιτίες είναι σύνθετες. Η παρατεταμένη άνοδος των τελευταίων ετών στις τιμές κατοικιών, κυρίως στις αγορές των ΗΠΑ, της Ισπανίας, της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας, οδήγησε σε μια άνευ προηγουμένου ανάπτυξη της οικοδομικής δραστηριότητας που έφτασε στο αποκορύφωμα στις αρχές του 2007. H άνοδος αυτή είχε τις ευλογίες των κεντρικών τραπεζών που δημιούργησαν ένα περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων που συνδυάστηκε με τη χορήγηση επισφαλών στεγαστικών δανείων subprime loans.

Η ανάπτυξη περίπλοκων και μοχλευμένων επενδυτικών εργαλείων με μειωμένη εξασφάλιση στην αγορά κατοικίας από τους μεγαλύτερους χρηματοοικονομικούς οίκους οδήγησε αναπόφευκτα στη δημιουργία «φούσκας» στα ακίνητα. Την ίδια στιγμή, η φρενήρης άνοδος των κυριότερων εμπορευμάτων με επίκεντρο το πετρέλαιο και τα βασικά μέταλλα οδηγούμενη από τις ταχύτατα αναπτυσσόμενες οικονομίες του μπλοκ Brazil, Russia, India and China (BRIC) και από τα κερδοσκοπικά παιχνίδια των hedge funds επέτεινε το χρηματοοικονομικό περιβάλλον παγκοσμίως.

Αποτέλεσμα αυτών των αρνητικών συγκυριών ήταν η κατάρρευση της αμερικανικής αγοράς κατοικίας, η απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας, η απομείωση δισ. δολαρίων από τον ευρύτερο χρηματοοικονομικό κλάδο και η επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο. Η γενικευμένη πτώση των τιμών κατοικιών στην αμερικανική αγορά που έχει πλέον εισέλθει σε ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση τους τελευταίους μήνες πέρασε αναπόφευκτα και στο άλλο άκρο του Ατλαντικού. Ήδη οι κυριότερες ευρωπαϊκές αγορές ακινήτων εμφανίζουν σημάδια κόπωσης, κάτι που αποτυπώνεται τόσο στις αγορές όσο και στην πραγματική οικονομία. Παράλληλα, το δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί επηρεάζει το παγκόσμιο επενδυτικό κλίμα ενισχύοντας τους φόβους για είσοδο της αμερικανικής οικονομίας σε ύφεση και για υποχώρηση του ρυθμού ανάπτυξης της ευρωζώνης. Ο αντίκτυπος ήταν μεγάλος στο σύνολο των χρηματιστηριακών αγορών που πλέον έχουν εισέλθει σε μια περίοδο έντονης μεταβλητότητας και ρευστότητας.

– Υπάρχουν σημάδια αισιοδοξίας;

Πιστεύω πως ορόσημο σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα θα αποτελέσουν οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Πλέον θα γίνει σαφής η νέα πολιτική που θα ακολουθήσουν οι ΗΠΑ σε μια σειρά από ιδιαιτέρως σοβαρά θέματα τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στην εξωτερική πολιτική της. Όπως όλα δείχνουν, δε θα επαληθευθεί η ιστορική καταγραφή θετικών αποδόσεων κατά το χρόνο διεξαγωγής των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, ωστόσο το αποτέλεσμά τους θα λειτουργήσει καταλυτικά, πιστεύω, για τις αγορές. Πάντως, οι εκτιμήσεις για το αμερικανικό δολάριο σε σχέση με το ευρώ δεν είναι ευοίωνες καθώς βραχυπρόθεσμα παγιώνεται πλέον μια σχέση πάνω από το 1,50 προς 1, ενώ το «ράλι» της τιμής του πετρελαίου εάν διατηρηθεί θα συνεχίσει να επιβαρύνει την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη. Ενδεικτικό του ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή που δεν είναι εύκολο να κάνει κανείς ασφαλείς προβλέψεις είναι η πρόσφατη διόρθωση στην τιμή του πετρελαίου την τελευταία περίοδο. Θέλω να πιστεύω πως η φρενήρης άνοδος των τελευταίων μηνών στην τιμή του μαύρου χρυσού, η οποία δημιούργησε μεγάλες πληθωριστικές πιέσεις σε όλες τις οικονομίες με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κλίμα ανησυχίας στο επενδυτικό κοινό για αύξηση των επιτοκίων, θα κοπάσει λόγω του ότι η άνοδος οφείλεται περισσότερο σε speculation παρά σε πραγματική ζήτηση. Απαιτείται, βέβαια, προσοχή σε ό,τι αφορά τις διάφορες πολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, οι οποίες και αυτές ανάλογα με την τροπή που θα λάβουν θα επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά την τιμή του πετρελαίου και κατ’ επέκταση τα χρηματιστήρια παγκοσμίως.

– Η ελληνική αγορά ποια συμπεριφορά μπορεί να επιδείξει κάτω από αυτές τις συνθήκες;

Για την ελληνική αγορά ουσιαστικό δομικό πρόβλημα δε φαίνεται να υπάρχει προς το παρόν, παρά τις δονήσεις που δέχεται από εξωτερικούς παράγοντες, όπως η αύξηση του κόστους χρήματος και η επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης των χωρών όπου οι μεγάλες ελληνικές εταιρείες δραστηριοποιούνται. Κρίσιμος παράγοντας είναι η υλοποίηση των επιχειρηματικών πλάνων που έχουν ανακοινώσει οι περισσότερες εταιρείες της μεγάλης κεφαλαιοποίησης. Οι διοικήσεις τους, πάντως, δηλώνουν πως θα φέρουν εις πέρας τα business plans που έχουν εκπονήσει και αυτό αποτελεί στοιχείο αισιοδοξίας για την πορεία τους.

– Σε ό,τι αφορά τη Euroxx, την τελευταία διετία έχει ενισχυθεί σημαντικά σε μέγεθος και πλέον είναι η μεγαλύτερη ιδιωτική χρηματιστηριακή εταιρεία της αγοράς. Τι χρειάζεται για να κοντράρει τους μεγάλους της αγοράς;

Σε όλες τις οργανωμένες χρηματιστηριακές αγορές συνυπάρχουν οι μεγάλες τραπεζικές χρηματιστηριακές και οι ιδιωτικές εταιρείες, πολλές από τις οποίες διαθέτουν σεβαστό μέγεθος. Σίγουρα μια ιδιωτική εταιρεία δεν μπορεί να συναγωνιστεί άμεσα μια τράπεζα που εκτός των άλλων διαθέτει πολλά υποκαταστήματα. Μπορεί όμως να λειτουργήσει με ιδιαίτερα ανταγωνιστικούς όρους σε θέματα ποιότητας, εξυπηρέτησης των πελατών της, σε ζητήματα ανάλυσης και να λειτουργήσει ως ένας από τους βασικούς συντελεστές της αγοράς. Η Euroxx φιλοδοξεί να παίξει αυτό το ρόλο στην ελληνική αγορά και κινούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση.

– Πού θα επικεντρωθεί η προσπάθειά σας;

Αυτή τη στιγμή στην ελληνική αγορά, δυστυχώς, οι ιδιώτες επενδυτές, το retail, απέχει. Συνεπώς μια εταιρεία πρέπει πλέον να διαθέτει ένα φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών που να καλύπτει μεν το retail αλλά κυρίως να απευθύνεται στους Έλληνες και ξένους θεσμικούς επενδυτές οι οποίοι διαθέτουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην αγορά. Πάνω από όλα όμως πρέπει να υπάρχει εμπειρία και υψηλό επίπεδο στελεχιακού δυναμικού που αποτελούν και θεμέλια μιας χρηματιστηριακής εταιρείας. Από εκεί και πέρα είναι πλέον σημαντικό το κομμάτι των υποδομών και κυρίως των συστημάτων πληροφορικής τόσο στο κομμάτι του Internet trading όσο και της οργάνωσης γενικότερα. Η εξέλιξη της αγοράς απαιτεί σήμερα μεγάλες επενδύσεις γύρω από τα πληροφορικά συστήματα ανάλυσης και trading. Πιστεύουμε ότι όλη αυτή η προσπάθεια είναι ακόμη στην αρχή. Σίγουρα έχουμε αποκτήσει εμπειρία όλα αυτά τα χρόνια και την τελευταία περίοδο έχουν προστεθεί στο δυναμικό μας αρκετά στελέχη που επίσης διαθέτουν μεγάλη τριβή με την αγορά.

– Βρίσκεστε επαγγελματικά στην αγορά από το 1990. Ποια πιστεύετε ότι είναι τα χαρακτηριστικά ενός καλού επαγγελματία και ποια ενός επενδυτή;

Το επάγγελμα του χρηματιστή είναι από τα δυσκολότερα που υπάρχουν. Χρειάζεται μεγάλη υπομονή, αυτοσυγκράτηση και ικανότητα να αφουγκραστεί την ψυχολογία των αγορών και των ανθρώπων, επιχειρηματιών και πελατών. Η δουλειά μας δεν είναι μόνον αριθμοί και μετοχές. Μεγάλο ρόλο παίζει και η εμπειρία που αποκτά κανείς σε βάθος χρόνου.

Στην άλλη όχθη, αυτή του επενδυτή, δε θα έλεγα πως απαιτούνται κάποια διαφορετικά χαρακτηριστικά ή ιδιότητες. Ο εγκρατής επενδυτής και αυτός που χρησιμοποιεί περισσότερο την απλή λογική και όχι ένα πολυσύνθετο τρόπο σκέψης σίγουρα δε θα βγει χαμένος. Πέραν αυτού απαιτείται καλή πληροφόρηση και επαφή με το αντικείμενο. Είναι βέβαιο και έχει αποδειχθεί πλήρως, τουλάχιστον αυτά τα 18 χρόνια που είμαι στην αγορά, ότι οι αγορές κινούνται κυκλικά και την υπέρμετρη αισιοδοξία αργά ή γρήγορα διαδέχεται η άκρατη απαισιοδοξία. Σε αυτό το περιβάλλον, ο μακροπρόθεσμος επενδυτής έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να βγει κερδισμένος από τον ευκαιριακό παίκτη. Στα χρηματιστήρια χρειάζονται αντοχές μαραθωνοδρόμου και όχι δρομέα 100 μέτρων.