Αν τα παιδιά είχαν τη δυνατότητα να επενδύσουν σε μετοχές, τα κριτήριά τους θα ήταν πολύ διαφορετικά από αυτά των ενηλίκων. Σταθερή αξία στο χαρτοφυλάκιό τους θα ήταν η μετοχή της Jumbo, και είναι μία από τις σπάνιες περιπτώσεις που υπάρχει ταύτιση απόψεων και εξαλείφεται το χάσμα γενεών. Ο ιδρυτής και πρόεδρος της Jumbo, Απόστολος Βακάκης, μιλάει στο Κεφάλαιο για τους παράγοντες που οδήγησαν την αλυσίδα στις καρδιές των παιδιών και των… θεσμικών επενδυτών. Μιλάει επίσης για τους στόχους του, την ωρίμανση της αγοράς, τα προβλήματα του λιανεμπορίου και τα επόμενα «βαλκανικά» βήματα της αλυσίδας.

Αποσπάσματα από τη συνέντευξη στο Σταμάτη Ζαχαρό που δημοσιεύεται στο περιοδικό "Κεφάλαιο".

– Kύριε Bακάκη, σε άλλους κλάδους του λιανεμπορίου, όπως π.χ. τα σούπερ μάρκετ, βλέπουμε τα τελευταία χρόνια αθρόα είσοδο ξένων αλυσίδων που σταδιακά αποσπούν μερίδιο από τις ελληνικές αλυσίδες. Αυτό δεν έχει συμβεί στον κλάδο των παιχνιδιών παρόλο που υπάρχουν ομοιότητες στις δύο αγορές (π.χ. υψηλό κόστος εγκατάστασης). Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό; Αποκλείετε την είσοδο ενός ξένου παίκτη στην ελληνική αγορά;

Μου υποβάλλουν συχνά αυτή την ερώτηση και συνήθως δίνω περίπου την ίδια απάντηση. Δε θεωρώ πιθανή την έλευση ενός ξένου παίκτη, πρωτογενώς. Τους λόγους τους αναφέρατε ήδη εσείς: Αφορούν κυρίως το κόστος εγκατάστασης και των υποδομών που στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά υψηλό. Αντιθέτως θα μου ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να αποκλείσω το ενδεχόμενο εξαγορών και στο δικό μας τομέα, στο βαθμό όμως που η ευρωπαϊκή αγορά ομογενοποιείται. Πρώτα όμως πρέπει να ολοκληρωθεί αυτή η αργή και σημαντική διαδικασία ομογενοποίησης της ευρωπαϊκής αγοράς και κατόπιν θα δούμε επενδύσεις με στόχο την επέκταση στη δική μας μικρή αγορά…

– Η Jumbo θα ήταν θετική σε μια συνεργασία με κάποιον ισχυρό παίκτη του εξωτερικού ή εκτιμάτε ότι μπορεί από μόνη της να αποτελέσει ισχυρό πόλο για να συγχωνεύσει και άλλες εταιρείες, δημιουργώντας έναν παίκτη με ευρωπαϊκή ή και παγκόσμια δραστηριότητα;

Προς το παρόν η άποψη της διοίκησης του ομίλου είναι ότι η Jumbo συγκεντρώνει όλες τις δυνατότητες και προϋποθέσεις για αυτοδύναμη και αυτόνομη ανάπτυξη. Η εξέλιξη των μεγεθών μας δικαιολογεί αυτή την επιλογή. 

Απ’ ό,τι καταλαβαίνω ίδια είναι και η άποψη των μετόχων μας όπως αυτή εκδηλώνεται στις γενικές συνελεύσεις αλλά και τις κατ’ ιδίαν επαφές. Αυτή λοιπόν είναι η άποψη της Jumbo, ως έχει σήμερα. Για τις μελλοντικές αποφάσεις δεν μπορώ να προδικάσω τίποτα. Σήμερα, ωστόσο, διοίκηση και μέτοχοι είναι πεπεισμένοι ότι η επιλογή της αυτόνομης ανάπτυξης παράγει υπεραξίες για τους μετόχους και αίσθημα ασφάλειας για τους εργαζομένους...

– Πλέον τα καταστήματα Jumbo πωλούν πολύ περισσότερα προϊόντα εκτός από παιχνίδια. Έχοντας ισχυρή τεχνογνωσία στις εισαγωγές και το εμπόριο, σκοπεύετε να επεκταθείτε και σε άλλους κλάδους προϊόντων; Ενδεχομένως και με αυτόνομα καταστήματα;

Δε συμφωνώ κατ’ ανάγκην με την άποψή σας. Τα καταστήματα Jumbo είναι ο κατ’ εξοχήν λιανικός όμιλος στα παιχνίδια, τα παιδικά προϊόντα και τα είδη βιβλιοχαρτοπωλείου. Στον τομέα αυτό κατέχουμε μερίδιο αγοράς της τάξης του 35% κι αυτό είναι τουλάχιστον 10 φορές μεγαλύτερο από το δεύτερο ανταγωνιστή μας. Αυτή είναι η πραγματικότητα.

Ο εμπλουτισμός της προϊοντικής μας βάσης με άλλα –απολύτως συναφή προς το παιχνίδι– προϊόντα ήταν μια αναγκαιότητα που επιβάλλουν οι ιδιαίτερες συνθήκες της ελληνικής αγοράς: Η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα που υποφέρει από δυσανάλογα μεγάλα ποσοστά υπογεννητικότητας. Υπάρχει επίσης μία ακόμη ιδιαιτερότητα που οφείλεται στις εξελίξεις της εποχής μας: Τα παιδιά από την ηλικία των 7 ετών αλλάζουν γρήγορα καταναλωτικές συνήθειες. Εκτός από τα παραδοσιακά παιχνίδια αποζητούν και ηλεκτρονικές συσκευές όπως κινητά τηλέφωνα και συσκευές αναμετάδοσης μουσικής, που αποτελούν σήμερα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. 

Είμαστε κατά συνέπεια υποχρεωμένοι να διευρύνουμε την προϊοντική μας γκάμα, χωρίς ωστόσο να αποκλίνουμε από τον κεντρικό μας στόχο που είναι να μην απασχολούμαστε με προϊόντα μόδας ή προϊόντα που θέλουν εξειδικευμένες γνώσεις.

– Τι ποσοστό επί των πωλήσεων αφορά τα προϊόντα που εισάγετε από την Κίνα; Η εταιρεία εξαρτάται από την πορεία του γουάν και της τιμής του πετρελαίου; Πώς αντισταθμίζει η εταιρεία τέτοιους κινδύνους;

Την ακούω συχνά αυτή την ερώτηση και ίσως οφείλεται σε μια παραπλάνηση της κοινής γνώμης. Η αλήθεια είναι από τις ασιατικές χώρες (όχι αποκλειστικά την Κίνα) προμηθευόμαστε το 85% των προϊόντων μας. Η ανατίμηση του κινεζικού γουάν και η άνοδος της τιμής του πετρελαίου είναι προβλήματα που αφορούν ολόκληρη την κοινωνία και όχι μόνον τον όμιλο Jumbo.

Κατ’ επέκταση αυτά είναι προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλες οι επιχειρήσεις. Το στοίχημα είναι πώς θα μπορέσει το Jumbo να ελιχθεί ανάμεσα στα προβλήματα, αφού δεν υπάρχει δουλειά χωρίς εμπόδια. Η απάντησή μου όσον αφορά την αναχαίτιση των κινδύνων που αναφέρατε είναι απλή: Προσπαθούμε να αντιμετωπίζουμε τις σοβαρές δυσκολίες με δημιουργικότητα στη δουλειά μας και πάντοτε ενωμένοι και ανθρώπινοι.

– Πρόσφατα δημιουργήσατε το πρώτο σας κατάστημα στη Βουλγαρία. Τι αναμένετε από τη δραστηριοποίησή σας στη συγκεκριμένη αγορά; Το επιχειρηματικό σας πλάνο προβλέπει είσοδο και σε άλλες αγορές, και εάν ναι, πότε;

Η Βουλγαρία θα αποτελέσει τη βάση των βαλκανικών μας επενδύσεων για τα επόμενα τουλάχιστον 5 χρόνια. Η αλήθεια είναι ότι συστηματικά και χωρίς βιασύνη αγοράζουμε γη και στη Ρουμανία. Δε νομίζω ότι θα επεκταθούμε σε τρίτη όμορη χώρα αν δεν κερδίσουμε τον πόλεμο στη βουλγαρική αγορά. Μέχρι σήμερα έχω την αίσθηση ότι κερδίζουμε καθημερινές μάχες στην αγορά της Βουλγαρίας και φυσικά ο τελικός στόχος μας είναι να κερδίσουμε και τον πόλεμο.

– Στην Ελλάδα διαμορφώσατε το επιχειρηματικό σας σχέδιο και πλέον επικεντρώνεστε σε υπερ-καταστήματα. Για ποιο λόγο έγινε αυτή η αλλαγή προσανατολισμού; Ποια τα οφέλη;

Οικονομίες κλίμακας. Τον όμιλο Jumbo διατρέχει μια βασική φιλοσοφία: Δεν μπορεί μια επιχείρηση να προχωρήσει γρήγορα αν δεν επιλέγει συνεχώς το απλό. Οι επιχειρήσεις πρέπει να αποφεύγουν το απλοϊκό και αυτό που παραδοσιακά μέχρι σήμερα θεωρούνταν σωστό. Είτε όμως αρέσει είτε όχι, ζούμε σε εποχές που η αύξηση της παραγωγικότητας είναι μονόδρομος για την επιβίωση και την επιτυχία.

– Ποια είναι τα περιθώρια για περαιτέρω ανάπτυξη του δικτύου σας στην Ελλάδα;

Η Ελλάδα θα αποτελέσει για πολλά ακόμη χρόνια τη σπονδυλική στήλη του αναπτυξιακού κορμού στον όμιλο Jumbo. Είμαστε μια ελληνική επιχείρηση που προσφέρει την καλύτερη σχέση τιμής προς προϊόν στην ελληνική αγορά. Φυσιολογικά λοιπόν φαντάζομαι ότι στα επόμενα χρόνια θα πρέπει το τμήμα των δραστηριοτήτων μας στην ελληνική αγορά να μεγαλώσει κατά τουλάχιστον 50% αξιακά.

– Κατά τη διάρκεια της κρίσης των πρώτων συνεδριάσεων του έτους, η μετοχή σας υποχωρούσε σημαντικά και ένα θεσμικό χαρτοφυλάκιο αποφάσισε να πουλήσει τη συμμετοχή του. Τι νομίζετε ότι οδήγησε τους διαχειριστές σε αυτή την κίνηση;

Λογικά θα πρέπει να ρωτήσετε τους ίδιους γιατί προφανώς είναι ιδιαίτεροι οι λόγοι που τους οδήγησαν σ’ αυτή την επενδυτική επιλογή. Εμείς ασχολούμαστε με τη δουλειά μας, αυτή είναι η μοναδική μας ανησυχία και ασχολία. Όσον αφορά τη χρηματιστηριακή αγορά, οι καθημερινές διακυμάνσεις της οποίας προσωπικώς ελάχιστα με απασχολούν, απ’ ό,τι καταλαβαίνω βρίσκεται σε διαρκή ισορροπία. Ο θεσμικός επενδυτής που πούλησε σε μια συγκεκριμένη τιμή βρήκε κάποιον άλλο θεσμικό που αγόρασε στην ίδια τιμή. Προφανώς οι απόψεις τους για το μέλλον της μετοχής δε συμπίπτουν.

- Οι ξένοι θεσμικοί ελέγχουν ήδη ένα σημαντικό ποσοστό της Jumbo. Προτίθεστε να μειώσετε περαιτέρω τη συμμετοχή σας στην εταιρεία;

Αν η ερώτησή σας αφορά τον παρόντα χρόνο και το αμέσως επόμενο προβλεπτό χρονικό διάστημα, η απάντησή μου είναι μάλον αρνητική. Αν με ρωτούσατε για παρακάτω θα σας έλεγα ότι δεν έχω αποφασίσει για το αν πρέπει να αυξήσω ή να μειώσω τη συμμετοχή μου και ότι αυτό θα κριθεί από τις συνθήκες που θα επικρατούν στην Ελλάδα τη δεδομένη στιγμή. Προς το παρόν δε βλέπω σοβαρό λόγο για αλλαγή στις υφιστάμενες μετοχικές ισορροπίες.

– Τα μέχρι στιγμής οικονομικά μεγέθη τι αίσθηση δημιουργούν σε σχέση με τις προβλέψεις σας;

Έχουμε ανακοινώσει στους μετόχους μας τις προβλέψεις της διοίκησης για τη νέα οικονομική χρήση (Ιούλιος 2007-Ιούνιος 2008). Εκτιμούμε ότι τζίρος και κέρδη θα αυξηθούν κατά περίπου 15%. Τα μέχρι σήμερα δεδομένα δικαιολογούν ακόμη πιο αισιόδοξες προβλέψεις, αλλά επειδή το οικονομικό περιβάλλον είναι εξαιρετικά ασταθές δεν έχουμε προχωρήσει σε περαιτέρω θετική αναθεώρηση των στόχων μας. Ας περιμένουμε λίγο ακόμη…

– Εν κατακλείδι, ποιοι θα λέγατε πως είναι οι στόχοι σας;

Οι στόχοι μας είναι ταπεινοί. Επιδιώκουμε κάθε μέρα να βελτιωνόμαστε, να διαχειριζόμαστε τα χιλιάδες προβλήματα και τις καταστάσεις με περισσότερη αποτελεσματικότητα. Θέλουμε αύριο να είμαστε καλύτεροι από χθες...