Ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΧΑΕ μιλά στο «Κ» για τους κινδύνους που αντιμετωπίζει το Χ.Α., τη στρατηγική άμυνας και τα σχέδια ανάπτυξης σε Ελλάδα και εξωτερικό. Απο τον Νίκο Χρυσικόπουλο nikos.chrissikopoulos@capital.gr Ο Σωκράτης Λαζαρίδης είναι από τον περασμένο Οκτώβριο ο 35ος πρόεδρος στην ιστορία του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Εχοντας ήδη θητεύσει επί 17 χρόνια στον όμιλο της ΕΧΑΕ, ήταν υπεύθυνος για όλα τα μεγάλα έργα που συντελέστηκαν στην ελληνική κεφαλαιαγορά με στόχο τον εκσυγχρονισμό της. Τώρα, καλείται να φέρει εις πέρας ακόμη ένα δύσκολο εγχείρημα, να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, ώστε το Χ.Α. όχι μόνο να αντεπεξέλθει των δυσχερειών που προκαλεί η συνεχιζόμενη υποχώρηση των αποτιμήσεων και του κινδύνου ενδεχόμενης συρρίκνωσης του δικτύου που ανέπτυξε ο όμιλος της ΕΧΑΕ τα τελευταία χρόνια, αλλά και να εκσυγχρονίσει την αγορά τόσο τεχνολογικά όσο και λειτουργικά, ώστε να βρεθεί στο σημείο να εκμεταλλευτεί τις επερχόμενες ραγδαίες αλλαγές στο διεθνές χρηματιστηριακό τοπίο. Στη συνέντευξή του στο «Κ», ο κ. Λαζαρίδης αναφέρεται στις προτεραιότητες που έχουν τεθεί για τον όμιλο των ελληνικών χρηματιστηρίων, τις κινήσεις για την ενίσχυση της εξωστρέφειας του Χ.Α., τις επερχόμενες εξελίξεις αναφορικά με το ζήτημα της αξιολόγησης της αγοράς από τον οίκο FTSE και σχολιάζει το μείζον θέμα της φορολόγησης των συναλλαγών. - Κύριε Λαζαρίδη, αναλάβατε καθήκοντα διευθύνοντος συμβούλου σε μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο. Προς ποια κατεύθυνση αναμένεται να κινηθεί η πολιτική της ΕΧΑΕ; Βρισκόμαστε σε μια περίοδο που η αξία των συναλλαγών έχει μειωθεί σημαντικά, λόγω της πτώσης των τιμών των μετοχών. Αυτό σημαίνει ότι τα έσοδα των συμμετεχόντων στην αγορά (όμιλος ΕΧΑΕ, χρηματιστηριακές εταιρείες, ΕΠΕΥ, θεματοφύλακες κ.λπ.) έχουν μειωθεί σημαντικά, καθώς η συντριπτική πλειονότητά τους εξαρτάται από το επίπεδο των τιμών των μετοχών. Θεωρώ, λοιπόν, ότι ο υπ΄ αριθμόν ένα κίνδυνος για την αγορά μας, την εποχή αυτή, είναι το ενδεχόμενο συρρίκνωσης του δικτύου που αναπτύξαμε τα τελευταία χρόνια. Βασικό μέλημά μας, λοιπόν, θα πρέπει να είναι να κρατήσουμε «ζωντανό» αυτό το δίκτυο. Έτσι, κινούμενοι προς την κατεύθυνση αυτή, θα πρέπει να δώσουμε τη δυνατότητα στα εγχώρια μέλη μας να προσφέρουν στους πελάτες τους διαφοροποιημένες επενδυτικές επιλογές, όπως, μεταξύ άλλων, προϊόντα ξένων αγορών πάνω από την πλατφόρμα μας, με χαμηλό κόστος. - Πώς όμως θα προσελκύσουμε το ενδιαφέρον των ξένων για τις ελληνικές επενδυτικές αξίες; Υπάρχουν αρκετές επιλογές. Ήδη προετοιμάζουμε ένα roadshow τον Ιούνιο στη Νέα Υόρκη, σε συνεργασία με το Reuters, κατ΄ αντιστοιχία του οδοιπορικού που πραγματοποιούμε ετησίως με το «Bloomberg» στο Λονδίνο. Στο roadshow αυτό φιλοδοξούμε να έρθουμε πιο κοντά στα αμερικανικά επενδυτικά κεφάλαια που ενδιαφέρονται για επενδύσεις στην Ελλάδα. Με τις συναντήσεις που ήδη πραγματοποιήσαμε, έχουμε εξασφαλίσει τη συμμετοχή μεγάλων επενδυτικών οίκων. Πιστεύουμε ότι την περίοδο αυτή είναι απαραίτητη η εξωστρέφεια, για να περάσουμε τρόπον τινά στην αντεπίθεση, προς όφελος της ελληνικής κεφαλαιαγοράς. - Ο Γενικός Δείκτης έχει υποχωρήσει στα χαμηλότερα επίπεδα τιμών των τελευταίων ετών, ωστόσο δεν παρατηρούνται μεγάλες μειώσεις θέσεων. Πώς αξιολογείτε αυτό το φαινόμενο; Πράγματι, αυτό είναι ένα θετικό στοιχείο. Το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα το 50% της συνολικής κεφαλαιοποίησης της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς βρίσκεται στα χέρια ξένων θεσμικών επενδυτών δείχνει ότι υπάρχει ακόμα ενδιαφέρον για την αγορά μας. Θεωρώ ότι η μείωση της συναλλακτικής δραστηριότητας στην αγορά μας οφείλεται κατά κύριο λόγο στην πτώση των τιμών των μετοχών και πολύ λιγότερο στη μείωση του όγκου συναλλαγών, δηλαδή στον αριθμό των τεμαχίων που συναλλάσσονται καθημερινά. Αυτό αποτυπώνεται καθαρά και στον δείκτη της κυκλοφοριακής ταχύτητας (turnover velocity) της αγοράς μας, δηλαδή την αξία συναλλαγών ως ποσοστό της συνολικής κεφαλαιοποίησης της αγοράς, ο οποίος, συγκρινόμενος με των υπόλοιπων ευρωπαϊκών αγορών, παραμένει σταθερός. [[pagebreak]] - Παρά τις ;αντίξοες συνθήκες, πέρυσι μέσω του Χ.Α. αντλήθηκαν περί τα 6 δισ. ευρώ. θα μπορέσει το Χ.Α. να λειτουργήσει ανάλογα και το 2011; Η δυνατότητα άντλησης κεφαλαίων είναι η παράμετρος που διαφοροποιεί σημαντικά την αγορά μας, σε σχέση με τις γειτονικές χρηματιστηριακές αγορές. Τα κεφάλαια που αντλήθηκαν από τις εισηγμένες επιχειρήσεις από τις αρχές του 2010 μέχρι και σήμερα, συμπεριλαμβανομένων δηλαδή των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς και της Marfin που ολοκληρώνονται τις επόμενες εβδομάδες, ξεπερνούν τα 6 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις, κατά τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας, άντλησαν από το Χρηματιστήριο Αθηνών κεφάλαια που υπερβαίνουν τα 32 δισ. ευρώ. Νομίζω ότι αυτό θα συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά και θεωρώ ότι το Χρηματιστήριο Αθηνών θα εξακολουθήσει να αποτελεί μια διέξοδο για τις εταιρείες, σε μια περίοδο περιορισμένης ρευστότητας. - Θα συνεχιστεί η πολιτική «ξεκαθαρίσματος» του ταμπλό, με διαγραφές εταιρειών που βρίσκονται σε αναστολή διαπραγμάτευσης; Για τις διαγραφές ακολουθούνται συγκεκριμένοι κανόνες, που προβλέπονται από το Κανονιστικό Πλαίσιο. Σε όσες περιπτώσεις πληρούνται οι προϋποθέσεις αυτές, θα διαγράφονται. - Η εντεινόμενη τάση κατάθεσης δημόσιων προτάσεων με στόχο την έξοδο εταιρειών από το Χ.Α. σας ανησυχεί; Τα προηγούμενα χρόνια υπήρχε μια προσπάθεια να υιοθετηθεί ένα κοινό θεσμικό περιβάλλον για όλη την Ευρώπη. Σήμερα έχουμε φτάσει στο σημείο και είμαστε πλήρως εναρμονισμένοι με αυτό το πλαίσιο. Το κανονιστικό πλαίσιο της εξόδου των εταιρειών από τα χρηματιστήρια, καθώς και άλλα, όπως αυτό του short selling, συζητούνται και ρυθμίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο πλέον. Ένα κατά το δυνατόν ενιαίο θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο έχει σαφή συγκριτικά πλεονεκτήματα, σε σχέση με τα μεμονωμένα θεσμικά πλαίσια της καθεμίας ευρωπαϊκής αγοράς. - Σε ό,τι αφορά το short selling, όμως, η ελληνική αγορά έχει διαφοροποιηθεί ελαφρά. Αυτό ισχύει. Από την άλλη πλευρά όμως, το τελευταίο χρονικό διάστημα βλέπουμε ότι όλη η Ευρώπη συγκλίνει πλέον στη δική μας πρακτική, μετά τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση. Αυτή την εποχή μάλιστα, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γίνεται μια διαβούλευση για την ενσωμάτωση Οδηγίας για το short selling και, όπως φαίνεται, οι νομοθέτες κατευθύνουν τις αγορές να συγκλίνουν περισσότερο με το ελληνικό μοντέλο, κάτι που θεωρώ ότι αποτελεί επιτυχία για εμάς. - Τίθεται ζήτημα μη παραμονής του Χ.Α. στις ανεπτυγμένες αγορές, βάσει της αξιολόγησης του οίκου FTSE; Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποια εξέλιξη με το συγκεκριμένο ζήτημα. Η αξιολόγηση του ελληνικού Χρηματιστηρίου είναι προγραμματισμένη για μετά την άνοιξη. Σε ό,τι αφορά όμως τα ρυθμιστικά θέματα, επί των οποίων κρινόμεθα, πλέον έχουμε λύσει σε πολύ μεγάλο βαθμό όλες τις εκκρεμότητες του παρελθόντος. Είμαστε καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη χρονιά, ως προς την αξιολόγηση των τεχνικών κριτηρίων. Από εκεί και πέρα, λόγω της κατάστασης της ελληνικής οικονομίας, είναι αδιαμφισβήτητο ότι το προφίλ των ενδιαφερόμενων για την Ελλάδα επενδυτών έχει αποκτήσει περισσότερο χαρακτηριστικά αναδυόμενων αγορών και λιγότερο χαρακτηριστικά ανεπτυγμένων αγορών. Εμείς πρέπει πάντα να διεκδικούμε να παραμείνει το Χ.Α. στις ανεπτυγμένες αγορές, για να μη χαθούν τα ποιοτικά τεχνικά πλεονεκτήματα που ενδιαφέρουν τη διεθνή επενδυτική κοινότητα. «Θα δώσουμε κίνητρα στα μέλη του ΧΑ.» - Εξετάζονται σχέδια αναπροσαρμογής της πολιτικής της ΕΧΑΕ αναφορικά με κόστη και χρεώσεις; Η αλήθεια είναι ότι, μετά την εφαρμογή της MiFID, το κόστος των χρηματιστηριακών συναλλαγών έχει μειωθεί στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, προς όφελος βέβαια των επενδυτών. Κινούμενοι προς ;αυτή την κατεύθυνση, από τις αρχές του 2007 μέχρι σήμερα, προβήκαμε και εμείς σε μειώσεις των χρεώσεων μας προς τους επενδυτές, τις εισηγμένες εταιρείες και τα μέλη μας. Συγκεκριμένα, η μείωση των χρεώσεων για τις συναλλαγές από το 2007 μέχρι σήμερα προσεγγίζει το 40%. Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να λάβει κανείς υπόψη ότι η ΕΧΑΕ είναι μια ει-σηγμένη πολυμετοχική εταιρεία, η οποία θα πρέπει να λειτουργεί με γνώμονα τη δημιουργία αξίας για τους μετόχους της. Αυτή τη στιγμή, οι μόνοι μέτοχοι που κατέχουν άμεσα ποσοστό μεγαλύτερο του 5% στην ΕΧΑΕ είναι δύο διεθνή funds. Σε κάθε μας απόφαση λοιπόν, θα πρέπει να υπολογίζεται και να τεκμηριώνεται και το συμφέρον των μετόχων μας. [[pagebreak]] Η τιμολογιακή πολιτική του ομίλου στο σύνολο της δεν αποκλίνει από την τιμολογιακή πολιτική άλλων χρηματιστηρίων και αποθετηρίων με συγκρίσιμο μέγεθος στην Ευρώπη, με βάση την επίσημη μελέτη που δημοσίευσε η εταιρεία OXERA Consulting για λογαριασμό της Γενικής Διεύθυνσης Εσωτερικής Αγοράς (DG Market) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Από την άλλη πλευρά, οι χρεώσεις του ομίλου αντιπροσωπεύουν ένα μικρό μόνο μέρος των χρεώσεων ενός επενδυτή που δραστηριοποιείται στην ελληνική αγορά, ενώ σημαντικό μέρος του κόστους δραστηριοποίησης στην ελληνική αγορά (που υπερβαίνει το 35%) αποτελεί ο φόρος συναλλαγών. Για όσο χρονικό διάστημα βρίσκεται σε ισχύ ο φόρος συναλλαγών, ο οποίος σημειωτέον είναι υπερδεκαπλάσιος του ποσού που χρεώνει το Χρηματιστήριο Αθηνών για τις συναλλαγές, η ελαστικότητα των χρεώσεων μας είναι μηδενική. Αυτό επί της ουσίας σημαίνει ότι μια ενδεχόμενη μείωση στις χρεώσεις του Χρηματιστηρίου Αθηνών δεν θα επιφέρει αύξηση του όγκου συναλλαγών και γίνεται αντιληπτό, λοιπόν, ότι δεν τεκμηριώνει μια πρόταση σύμφωνη με τα συμφέροντα των μετόχων της ΕΧΑΕ. Αντίθετα, την τρέχουσα περίοδο, μπορεί να αιτιολογηθεί πλήρως ένα μοντέλο παροχής «κινήτρων» προς τα μέλη μας, για να αυξήσουν τη δραστηριότητα τους σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες, κάτι το οποίο εφαρμόζουν τα υπόλοιπα χρηματιστήρια εδώ και χρόνια. - Υπάρχουν, ωστόσο, οι συνθήκες για να προταθεί μείωση της φορολόγησης; Σε μια δύσκολη περίοδο για την ελληνική οικονομία, οφείλουμε όλοι να αναγνωρίσουμε ότι η ανάγκη αύξησης των εσόδων του Δημοσίου είναι επιτακτική και, ως εκ τούτου, τα περιθώρια μείωσης της φορολογίας είναι μικρά. Από εκεί και πέρα, εφόσον αναγνωρίζεται ο ρόλος του Χρηματιστηρίου Αθηνών ως μηχανισμού άντλησης κεφαλαίων για τις επιχειρήσεις, θα πρέπει η φορολογική πολιτική που θα υιοθετηθεί να έχει τις μικρότερες, κατά το δυνατόν, συνέπειες για την αγορά, ιδιαίτερα τη χρονική στιγμή που η ρευστότητα είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα για την ανάπτυξη της οικονομίας. - Εξετάζετε τη δημιουργία και εισαγωγή νέων προϊόντων και υπηρεσιών; Ένα χρηματιστήριο θα πρέπει πάντα να εξετάζει τη δημιουργία και εισαγωγή νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Από την άλλη πλευρά, η εμπειρία μάς έχει δείξει ότι στο κομμάτι της εισαγωγής νέων προϊόντων και υπηρεσιών μια σημαντική παράμετρος επιτυχίας είναι το κατάλληλο timing. Όσον αφορά τις νέες υπηρεσίες, με τον μετασχηματισμό των μετασυναλλακτικών δραστηριοτήτων μας που ολοκληρώσαμε πρόσφατα, ενισχύουμε σημαντικά την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής αγοράς, ενώ ταυτόχρονα η ΕΧΑΕ, ως αποθετήριο, προσφέρει στους επενδυτές και την υπηρεσία φύλαξης ξένων τίτλων. Παράλληλα, στην κατεύθυνση των νέων προϊόντων, επιδιώκουμε την εισαγωγή ETFs ξένων δεικτών στην ελληνική αγορά, γεγονός το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα στον Έλληνα επενδυτή να διαφοροποιήσει το χαρ-τοφυλάκιό του και να μειώσει τον κίνδυνό του, αλλά και με την εισαγωγή ETFs ελληνικών δεικτών σε ξένα χρηματιστήρια, γεγονός που μπορεί να αυξήσει σημαντικά τη συναλλακτική δραστηριότητα των μετοχών που απαρτίζουν τους συγκεκριμένους δείκτες. Για να γίνουν αυτά όμως, δεν αρκεί η δική μας πρόθεση ή προσπάθεια. Πιστεύουμε ότι, υιοθετώντας μια ελκυστική τιμολογιακή πολιτική, θα μπορέσουμε να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον των εκδοτών. * Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Κεφάλαιο της 15ης Ιανουαρίου