ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 18.12

Ο αρχαιολογικός χώρος της Κνωσσού έκλεισε εκτάκτως χθες όταν κατέρρευσε τμήμα της τοιχογραφίας των Δελφινιών που βρίσκεται στα λεγόμενα "διαμερίσματα της βασίλισσας", την στιγμή που βρίσκονταν εκεί εκατοντάδες επισκέπτες.

Η συγκεκριμένη τοιχογραφία χρονολογείται από τη δεκαετία του 1960 και αποτελεί αντίγραφο της αυθεντικής τοιχογραφίας η οποία εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου αλλά η κατάρρευσή της, δεδομένου ότι σημειώθηκε μπροστά στα έκπληκτα μάτια των επισκεπτών, προκάλεσε τις αντιδράσεις των ξένων επισκεπτών και τις καταγγελίες των τοπικών φορέων του τουρισμού και των κομμάτων της αντιπολίτευσης.

"Τόσο η κατάρρευση της τοιχογραφίας όσο και το γεγονός ότι ο αρχαιολογικός χώρος των "διαμερισμάτων της βασίλισσας " παραμένει σήμερα αποκλεισμένος για το κοινό έχει προκαλέσει πλήθος αρνητικά σχόλια από ξένους επισκέπτες", αναφέρει η τοπική ιστοσελίδα του Ηρακλείου cretalive, ενώ "την έντονη δυσαρέσκεια και κριτική εισπράττουν τις τελευταίες ώρες ο Σύνδεσμος Τουριστικών Πρακτόρων Κρήτης, οι αρχαιολόγοι και οι ξεναγοί. Στο στόχαστρο έχουν τεθεί οι υπεύθυνοι διαχείρισης του αρχαιολογικού χώρου  και γενικότερα η Πολιτεία, λόγω της φανερής έλλειψης συντήρησης".

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου ολοκλήρωσε την συλλογή και απομάκρυνση των θραυσμάτων

"Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου χτες το βράδυ ολοκλήρωσε την συλλογή και την απομάκρυνση των θραυσμάτων του αντιγράφου, του 1960, της τοιχογραφίας των Δελφινιών -το πρωτότυπο της οποίας εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου- από τα λεγόμενα "διαμερίσματα της βασίλισσας", στην Κνωσσό". 

Τι λέει o πρόεδρος του Συνδέσμου Τουριστικών Πρακτόρων Κρήτης

Επαγγελματίες του τουριστικού κλάδου, με δηλώσεις τους στην ιστοσελίδα cretalive, εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για το γεγονός, επισημαίνοντας ότι, παρά τα σημαντικά έσοδα που αποφέρει η Κνωσός - ο δημοφιλέστερος αρχαιολογικός προορισμός στην Κρήτη και ένας από τους πιο δημοφιλείς στην Ελλάδα - τα χρήματα αυτά δεν φαίνεται να επανεπενδύονται στη φροντίδα και ανάδειξη του μνημείου.

"Ο αρχαιολογικός χώρος έχει να συντηρηθεί από τη δεκαετία του 1960. Τα εισιτήρια αυξάνονται, αλλά θα πρέπει να γίνονται και οι απαραίτητες εργασίες συντήρησης του μνημείου", δήλωσε χαρακτηριστικά στο Cretalive ο πρόεδρος του Συνδέσμου Τουριστικών Πρακτόρων Κρήτης, κ. Μιχάλης Βλατάκης.

Ο ίδιος υπογράμμισε πως η απογοήτευση είναι έντονη και από την πλευρά των επισκεπτών, οι οποίοι - αφού έχουν καταβάλει το αντίτιμο για να δουν ένα εμβληματικό μνημείο στην πλήρη μορφή του - συναντούν αποκλεισμένες περιοχές, όπως η αίθουσα των Δελφινιών. "Το Υπουργείο Πολιτισμού θα πρέπει να δώσει μια λύση, έστω προσωρινή, για όσο διάστημα παραμένει εκτός λειτουργίας το συγκεκριμένο τμήμα του μνημείου", επισημαίνει.

Παράλληλα, ο κ. Βλατάκης εξέφρασε την πρόθεση του Συνδέσμου να συνεχίσει, όπως πάντα, να προωθεί την Κρήτη, τους αρχαιολογικούς της χώρους και τον πολιτισμό της σε κάθε γωνιά του κόσμου. "Αυτό ξέρουμε να το κάνουμε καλά και αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Όμως η Πολιτεία οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες της: να συντηρεί, να προστατεύει, και να αποκαθιστά άμεσα τα μνημεία μας, ώστε να μπορούμε να δείχνουμε στους επισκέπτες αυτά που πραγματικά τους υποσχεθήκαμε".

Πρόεδρος ξεναγών: "Η Κνωσός δε συντηρείται- Είναι χρυσορυχείο αλλά τα έσοδα δεν καταλήγουν στο μνημείο"

Οργισμένοι δήλωσαν επίσης οι ξεναγοί της Κρήτης.

Η πρόεδρος του Σωματείου Επαγγελματιών Ξεναγών Κρήτης – Σαντορίνης, κ. Ελένη Σαμαριτάκη, δήλωσε μιλώντας στο Cretalive πως η πτώση μέρους της τοιχογραφίας των δελφινιών δεν πρέπει να οφείλεται στους ισχυρούς ανέμους, παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς  του ΥΠΠΟ.

Τα βασιλικά ανάκτορα, τα λεγόμενα γυναικεία, είναι ένας κλειστός χώρος με μόνο μια μικρή εσωτερική αυλή στο πλάι, υποστηρίζοντας ότι κατά τη γνώμη της η κατάρρευση της τοιχογραφίας μπορεί να οφείλεται στον πρόσφατο ισχυρό σεισμό που έγινε αισθητός στο Ηράκλειο.

"Ίσως, λόγω της δόνησης, προέκυψαν ρωγμές ή αποκόλληση. Όποια και αν είναι η αφορμή, η αιτία είναι μία: η ελλιπής συντήρηση. Τα πάντα στον χώρο της Κνωσού χρήζουν συνεχούς παρακολούθησης και συντήρησης, αυτό δε γίνεται και κατά καιρούς έχουμε τέτοια επεισόδια", ανέφερε η κ. Σαμαριτάκη, καταλήγοντας πως πως "είναι οδυνηρό αυτό που συνέβη, είμαστε όλοι σε σοκ"!

Η κ. Σαμαριτάκη προσέθεσε πω το προηγούμενο διάστημα έγιναν έργα αποκατάστασης, σε άλλο, όμως, σημείο του μνημείου. "Δόθηκαν χρήματα, ωστόσο, εκ του αποτελέσματος φάνηκε πως η φθορά είναι παντού!"

Η πρόεδρος των ξεναγών τόνισε πως είναι αναγκαίο να γίνονται διαρκώς έργα συντήρησης, κάτι που δε συμβαίνει. "Η Κνωσός είναι ένα χρυσορυχείο, κι ενώ το κράτος λαμβάνει υψηλά έσοδα από την Κνωσό, δεν καταλήγουν στο μνημείο και το ποσό που δίνεται δεν αρκεί για να συντηρηθεί, να καλυφθούν όλες οι ανάγκες του".

Η Κνωσός έχει φθορές και λόγω της χρήσης, "είναι ένα βαρέλι δίχως πάτο", λέει χαρακτηριστικά, προσθέτοντας πως δεν είναι δυνατόν να οργανώνονται δεξιώσεις στη Σπιναλόγκα, από τη μία, και από την άλλη να καταρρέει η Κνωσός…

Τι απάντησε το Υπουργείο Πολιτισμού 

Απαντώντας με ανακοίνωσή του σήμερα το Υπουργείο Πολιτισμού, απέδωσε την αποκόλληση της τοιχογραφίας στους θυελλώδεις ανέμους που έπνεαν χτες στην περιοχή, και ανέφερε ότι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου ολοκλήρωσε άμεσα από χθες το βράδυ την συλλογή και την απομάκρυνση των θραυσμάτων του αντιγράφου, από τα λεγόμενα "διαμερίσματα της βασίλισσας", στην Κνωσσό. Προσέθεσε δε ότι "για το συγκεκριμένο τμήμα του μινωικού ανακτόρου της Κνωσσού έχουν ήδη εκπονηθεί οι αναγκαίες μελέτες συντήρησης και αποκατάστασής του και επίκειται η έναρξη του έργου, στο πλαίσιο των έργων που χρηματοδοτούνται από το ΠΕΠ Κρήτης- ΕΣΠΑ 2021-2027".  

ΣΥΡΙΖΑ: Ηχηρή προειδοποίηση η φθορά ακόμη ενός αντιγράφου σε τόσο κεντρικό σημείο

"Η κατάρρευση τμήματος της τοιχογραφίας με τα δελφίνια στο Ανάκτορο της Κνωσού, παρουσία εκατοντάδων επισκεπτών, αναδεικνύει με δραματικό τρόπο τα προβλήματα στη διαχείριση και συντήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς", ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Μ. Κοντοκόλη τομεάρχης πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ. "Η Κνωσός, δεύτερος σε επισκεψιμότητα αρχαιολογικός χώρος της χώρας, απαιτεί διαρκή φροντίδα και όχι ευκαιριακές παρεμβάσεις. Η φθορά ακόμη και ενός αντιγράφου, σε τόσο κεντρικό σημείο, συνιστά ηχηρή προειδοποίηση. Καλούμε το Υπουργείο Πολιτισμού να προβεί άμεσα σε αποκατάσταση των ζημιών και κυρίως να εξασφαλίσει την ουσιαστική προστασία του χώρου. Η πολιτιστική πολιτική οφείλει να υπηρετεί τη διατήρηση της ιστορικής μας μνήμης με επαγγελματισμό και συνέπεια".

Ερώτηση Βουλευτών ΠΑΣΟΚ προς την υπουργό Πολιτισμού: Τα δελφίνια της Κνωσού δεν άντεξαν την εγκατάλειψη

Ερώτηση στα πλαίσιο του Κοινοβουλευτικού Ελέγχου για την κατάρρευση της τοιχογραφίας των Δελφινιών κατέθεσαν προς την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη πέντε βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, ειδικότερα, οι Νάγια Γρηγοράκου, Βατσινά Ελένη, Φραγκίσκος Παρασύρης, Αικατερίνη Σπυριδάκη, και Εμμανουήλ Χνάρης. Στην ερώτηση των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ συγκεκριμένα αναφέρεται: 

"Στον σημαντικότερο αρχαιολογικό χώρο της Κρήτης και έναν από τους κορυφαίους σε ολόκληρη τη χώρα, στο εσωτερικό του Μινωικού Ανακτόρου της Κνωσού, μια ξεναγός -εμφανώς συγκλονισμένη - ενημέρωσε χθες τους έκπληκτους Ισπανούς επισκέπτες της ότι ήταν οι τελευταίοι που αντίκρισαν την "τοιχογραφία των δελφινιών". Πρόκειται για ένα εμβληματικό έργο της μινωικής τέχνης, χαρακτηριστικό της μακραίωνης παράδοσης απεικόνισης θαλάσσιων θεμάτων, ήδη από την πρώιμη νεοανακτορική περίοδο. Η κατάρρευσή της φέρνει στο φως, με τρόπο δραματικό, την επείγουσα ανάγκη για ουσιαστική συντήρηση και φροντίδα του πιο αναγνωρίσιμου μνημείου της Κρήτης.

Το τμήμα της τοιχογραφίας που αποσπάστηκε και κατέρρευσε, αν και τεχνικά συνιστά εξωτερικό κονίαμα, θεωρείται αναπόσπαστο στοιχείο του ανακτόρου της Κνωσού. Σύμφωνα με τη θεσμοθετημένη αρχαιολογική προσέγγιση και τη σχετική νομοθεσία, οι αναστηλωτικές επεμβάσεις του Άρθουρ Έβανς, καθώς και οι μεταγενέστερες αποκαταστάσεις, λογίζονται ως αδιάσπαστο μέρος του μνημειακού συνόλου. Η επιστημονική κοινότητα αντιμετωπίζει το ανάκτορο ως μία ενιαία και αδιαίρετη αρχαιολογική οντότητα, ανεξαρτήτως της χρονολογικής στρωματογραφίας των επεμβάσεων, γεγονός που επιβεβαιώνει τη σημασία της Κνωσού ως πολιτισμικού τεκμηρίου παγκόσμιας εμβέλειας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η μορφή της "τοιχογραφίας των δελφινιών" που γνωρίζαμε έως σήμερα αποδίδεται στον Ελβετό καλλιτέχνη και αρχαιολόγο Emile Gillieron (1850-1924), ο οποίος συνεργάστηκε στενά με τον Σλήμαν και αργότερα με τον Έβανς στις ανακατασκευές μινωικών έργων και τοιχογραφιών. Στο έργο του συνέβαλε και ο γιος του, Emile Gillieron ο νεότερος, με αποτέλεσμα η μακρόχρονη παρουσία τους στην Κρήτη να έχει διαμορφώσει σε μεγάλο βαθμό τη σημερινή εικόνα της μινωικής τέχνης. Η συμβολή τους θεωρείται τόσο σημαντική, ώστε να αποτελεί αντικείμενο ξεχωριστής μελέτης για τους σύγχρονους ερευνητές.

Η εικόνα εγκατάλειψης που παρουσιάζει σήμερα η Κνωσός δεν αρμόζει σε ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής ακτινοβολίας, ούτε φυσικά αντανακλά τις ευθύνες που έχει η Πολιτεία απέναντι στην πολιτιστική μας κληρονομιά. Παρά το γεγονός ότι η Κνωσός αποτελεί έναν από τους πιο επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους της χώρας και αποφέρει σημαντικά έσοδα στο ελληνικό δημόσιο, η κυβέρνηση επιλέγει να μην επενδύει τα απαραίτητα κονδύλια για τη συντήρηση, προστασία και ανάδειξή της. Είναι αποκαλυπτικό ότι ακόμη και πριν την κατάρρευση της τοιχογραφίας, είχε προηγηθεί το κλείσιμο του ανακτόρου λόγω ισχυρών ανέμων και του κινδύνου πτώσης δέντρων ή στοιχείων του ίδιου του μνημείου. Το Υπουργείο Πολιτισμού εμφανίζεται να λειτουργεί με λογικές διαχείρισης φθοράς, αντί να προτάσσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διασφάλισης και ανάταξης του κορυφαίου αρχαιολογικού χώρου της Κρήτης. Η Κνωσός αξίζει περισσότερα από πρόχειρα μέτρα και παθητική αδράνεια. Αξίζει τη φροντίδα και το σεβασμό που αντιστοιχεί στο μέγεθος και τη σημασία της.

Δεδομένου ότι το αναστηλωτικό έργο που έχει πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια στο μνημείο είναι πενιχρό μπροστά στο μέγεθος του προβλήματος και τη σημαντικότητα του Μνημείου.

Δεδομένου ότι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου είναι υποστελεχωμένη σε αρχαιολόγους, αλλά και σε μηχανικούς με αποτέλεσμα να αδυνατεί να αντιμετωπίσει ακόμη και απλά ζητήματα.

Δεδομένου ότι η κλιματική αλλαγή δημιουργεί νέες προκλήσεις για τον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσσού.

Ερωτάται η κα Υπουργός:

Ποια έργα συντήρησης και αποκατάστασης έχουν εκτελεστεί στον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού κατά την περίοδο 2019-2024; Ποιο είναι το ύψος των αντίστοιχων προϋπολογισμών και σε ποιο στάδιο υλοποίησης βρίσκονται τα σχετικά έργα;

Προτίθεται το Υπουργείο να εκπονήσει και να θέσει σε εφαρμογή ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα συντήρησης, αποκατάστασης και ανάδειξης της Κνωσού, το οποίο να ανταποκρίνεται στον χαρακτήρα του ως μνημείου διεθνούς εμβέλειας και να περιλαμβάνει σαφές χρονοδιάγραμμα, επιστημονική τεκμηρίωση και διασφαλισμένη χρηματοδότηση;

Ποια άμεσα μέτρα προτίθεστε να λάβετε για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που έχουν ανακύψει στον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού εντός της τρέχουσας τουριστικής περιόδου, ιδίως όσον αφορά την ασφάλεια επισκεπτών και εργαζομένων, καθώς και την προστασία των αρχαιολογικών δομών

Σκοπεύετε να κατευθύνετε τα επόμενα χρόνια πόρους στην Κνωσό και συγκεκριμένα στην αναστήλωση και συντήρηση του Μνημείου, προκειμένου να ανταποκριθεί στην τεράστια πρόκληση της κλιματικής αλλαγής;

Έχετε μετρήσει τη φθορά του Μνημείου εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής;

Ποια έργα έχετε σχεδιάσει και από ποιους πόρους θα προκύψει η χρηματοδότησή τους;"