Του Δημήτρη Γκάτσιου

Η ραγδαία κλιμάκωση στο μέτωπο του πολέμου της Ουκρανίας με την Ρωσία και οι πολυεπίπεδες προκλήσεις που ανοίγονται στον ορίζοντα της Βορειοατλαντικής συμμαχίας βρέθηκαν στον επίκεντρο των συναντήσεων του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, τον υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη και τον υπουργό Εθνικής Άμυνας, Νίκο Δένδια.

Με την Αθήνα να αναδεικνύει ως απόλυτη προτεραιότητα την προώθηση της ευρωπαϊκής αμυντικής αυτονομίας, οι διευρυμένες συνομιλίες στην ελληνική πρωτεύουσα ανέδειξαν, όπως επισημαίνουν κυβερνητικά στελέχη, τον αναβαθμισμένο ρόλο της χώρας ως πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Σε ένα ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον, η Δυτική Συμμαχία, δια του κ. Ρούτε, αναγνωρίζει τον κρίσιμο ρόλο που καλείται να διαδραματίσει η Ελλάδα, ιδιαίτερα σε μία συγκυρία, στην οποία πρόταγμα αποτελεί η συνολική ενίσχυση της άμυνας.

Οι συζητήσεις Μητσοτάκη-Ρούτε

Τόσο πίσω από τις κλειστές πόρτες των συνομιλιών, όσο και στις κοινές δηλώσεις που πραγματοποίησαν οι κύριοι Μητσοτάκης και Ρούτε, έγινε εμφανές ότι τα θέματα που κυριάρχησαν στο…τραπέζι ήταν:

-Οι προτεραιότητες του επόμενου κύκλου του ΝΑΤΟ.

-Οι τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία.

-Η συνεργασία Ευρωπαϊκής Ένωσης-Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ στάθηκε στο γεγονός ότι η Αθήνα υποστήριξε το Κίεβο, ήδη από τις πρώτες ημέρες της ρωσικής επίθεσης, αλλά και στη διμερή συμφωνία ασφαλείας Ελλάδας-Ουκρανίας, κρατώντας στην πρώτη γραμμή το ζήτημα της εκπαίδευσης Ουκρανών πιλότων και τεχνικών αεροσκαφών F-16. Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός είχε την ευκαιρία να αναπτύξει, για ακόμα μία φορά, την ελληνική πρόταση για ανάπτυξη ευρωπαϊκής ασπίδας για την αεράμυνα, εγχείρημα που, σύμφωνα με την Αθήνα, θα ενισχύσει τη συλλογική ασφάλεια των κρατών-μελών της Ένωσης και του ΝΑΤΟ.

Πρόκειται, ουσιαστικά, για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού Iron Dome. Ένα παρεμφερές αμυντικό αντιαεροπορικό σύστημα με αυτό που διαθέτει το Ισραήλ, ένα σύστημα ευρωπαϊκής αεράμυνας, που θα καλύπτει όλες τις ευρωπαϊκές χώρες έναντι οποιασδήποτε απειλής. Παράλληλα, στην πρώτη γραμμή της Αθήνας βρίσκεται εξακολουθητικά και το ζήτημα-κλειδί του δημοσιονομικού χώρου, ο οποίος πρέπει να…ανοίξει για επενδύσεις στον τομέα της άμυνας. "Η Ελλάδα επενδύει λίγο παραπάνω από το 3% του ΑΕΠ της στην άμυνα. Είμαστε από τους πρωταγωνιστές στην Ευρώπη και θέλω να θυμίσω ότι επενδύαμε άνω του 2% στην άμυνα και τις πολύ δύσκολες εποχές των μνημονίων, όταν άλλες ευρωπαϊκές χώρες επένδυαν πολύ λιγότερο από αυτό. Έχουμε καταθέσει βέβαια και συγκεκριμένες προτάσεις στις Βρυξέλλες γύρω από την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας -ειδικά για την εξεύρεση δημοσιονομικού χώρου, ιδιαίτερα για εκείνες τις χώρες που θέλουν να επενδύσουν περισσότερο στον τομέα αυτόν, ώστε όλα τα κράτη-μέλη να θωρακιστούν πιο αποτελεσματικά- και την ανάγκη μιας κοινής αντιπυραυλικής προστασίας. Μετά τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ουκρανία, νομίζω ότι αυτή καθίσταται περισσότερο επίκαιρη παρά ποτέ. Είναι μια πρωτοβουλία η οποία θα ενίσχυε και θα συμπλήρωνε τον ρόλο της Συμμαχίας στην ήπειρό μας. Και νομίζω ότι έχει έρθει η ώρα για να συζητήσουμε πώς αυτή η αναγκαιότητα θα γίνει πράξη", τόνισε ο πρωθυπουργός.

Στη Λευκωσία ο Μητσοτάκης

Έχοντας ολοκληρώσει τις διευρυμένες συνομιλίες του με τον γενικό γραμματέα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, ο κ. Μητσοτάκης μεταβαίνει σήμερα το πρωί στη Λευκωσία, προκειμένου να δώσει το "παρών" στη δεύτερη Διακυβερνητική Σύνοδο Ελλάδας-Κύπρου και στην Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας-Κύπρου-Ιορδανίας.

Όπως σημειώνουν κυβερνητικοί αξιωματούχοι, που συνοδεύουν τον πρωθυπουργό στη Λευκωσία, η Διακυβερνητική Σύνοδος, που θεσμοθετήθηκε τον Ιούλιο του 2023 και πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Νοέμβριο του 2023 στην Αθήνα, σηματοδοτεί την ενίσχυση της συνεργασίας Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και την εμβάθυνση και διεύρυνσή της σε μία σειρά από τομείς, πέρα από το μέτωπο της εξωτερικής πολιτικής. Εκεί, δηλαδή, που ο συντονισμός της Αθήνας και της Λευκωσίας είναι διαρκής, ιδιαίτερα σε αυτήν την χρονική συγκυρία των πολλαπλών γεωπολιτικών εξελίξεων. Άμυνα, Ενέργεια, Περιβάλλον, Υγεία, Παιδεία, Πολιτισμός, Ψηφιακή Πολιτική, Έρευνα, Καινοτομία, Τεχνολογία, Εργασία και Κοινωνική Ασφάλιση, Κράτος Δικαίου, Δικαιοσύνη, Οικονομία, Κοινωνική Πολιτική και Ναυτιλία θα κυριαρχήσουν στις συζητήσεις μεταξύ των αρμόδιων υπουργών της Ελλάδας και της Κύπρου, ενώ στην ατζέντα θα βρεθούν:

Οι εξελίξεις στα μέτωπα της Ουκρανίας και της Μέσης Ανατολής

-Τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό, μετά την κινητικότητα σε επίπεδο γενικού γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και το άτυπο δείπνο των κυρίων Χριστοδουλίδη και Τατάρ τον περασμένο Οκτώβριο στη Νέα Υόρκη. Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να επαναλάβει ότι για την Αθήνα η λύση του Κυπριακού δε μπορεί παρά να στηρίζεται στο πλαίσιο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας.

"Στόχος παραμένει η ενίσχυση της αμυντικής αποτρεπτικής ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσα από τη στρατηγική συνεργασία με χώρες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Γαλλία, και η εναρμόνιση με τα πρότυπα και τις διαδικασίες διεθνών οργανισμών όπως το ΝΑΤΟ", σχολίασε χθες ο εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης. Ερωτηθείς, δε, κατά πόσο στη Διακυβερνητική Σύνοδο με την Ελλάδα θα συζητηθεί θέμα ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, αναφέρθηκε στον στόχο της μεγαλύτερης αναβάθμισης του αμυντικού προγράμματος. "Εκείνο που έχουμε θέσει ως στόχο είναι η όσο το δυνατόν επίτευξη της εναρμόνισης των αμυντικών σχεδιασμών της χώρας μας με έναν Οργανισμό ή με τα κράτη μέλη ενός Οργανισμού, όπως είναι το ΝΑΤΟ, είτε αυτό αφορά την εκπαίδευση προσωπικού μας είτε στην υιοθέτηση πρωτοκόλλων είτε στον τρόπο που το εξοπλιστικό μας πρόγραμμα προοδεύει ή καταρτίζεται…Εμείς θα συνεχίσουμε να καταβάλλουμε προσπάθειες για να ισχυροποιήσουμε όσο περισσότερο μπορούμε την αποτρεπτική, αμυντική μας δυνατότητα, αλλά και να ενισχύσουμε μέσα από αυτές τις πολύ σημαντικές συνέργειες με κράτη, τον πολύ σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουμε στην περιοχή, τον πολύ σημαντικό ανθρωπιστικό ρόλο μας στην περιοχή, είτε μέσω της υλοποίησης του ανθρωπιστικού διαδρόμου Αμάλθεια είτε μέσα από την εκκένωση πολιτών από την περιοχή", σημείωσε ο κ. Λετυμπιώτης.

Απαντώντας σε ερώτηση για τη διευρυμένη πενταμερή, ο εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης επεσήμανε ότι δεν έχει κλειδώσει η ημερομηνία. ""Η ενημέρωση που έχουμε είναι ότι αναμένεται η κάθοδος της Ντι Κάρλο στην περιοχή, ακριβώς ως προς την προετοιμασία της σύγκλισης αυτής της διευρυμένης συνάντηση, κάτι το οποίο εμείς χαιρετίζουμε…Αυτό το οποίο είναι ο στόχος είναι η σύγκληση μιας διευρυμένης συνάντησης, η οποία μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για περαιτέρω κινητικότητα στο Κυπριακό, με τελικό στόχο ασφαλώς την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από το σημείο που έχουν διακοπεί", τόνισε.

Σε μία κρίσιμη συγκυρία πολλαπλών μετώπων, τη δική της σημασία αποκτά η Τριμερής Σύνοδος Κορυφής Ελλάδας-Κύπρου-Ιορδανίας, που θα πραγματοποιηθεί αμέσως μετά τη Διακυβερνητική. Κυριάκος Μητσοτάκης, Νίκος Χριστοδουλίδης και Βασιλιάς Αμπντάλα της Ιορδανίας, αναμένεται να εκπέμψουν μήνυμα για την ανάγκη άμεσης εκεχειρίας στη Μέση Ανατολή και για τη σημασία της τριμερούς συνεργασίας για την σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή. Κατά τη διάρκεια της Τριμερούς Συνάντησης θα υπογραφούν μνημόνια συναντίληψης σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η διαχείριση υδάτων και οι επενδύσεις.