Το σκάνδαλο κατασκοπείας που ξέσπασε το 2022 στην Ελλάδα με το όνομα "Predatorgate" είχε τα πάντα: υποκλοπές πολιτικών, δημοσιογράφων και δικαστών, εξαγωγές σκιώδους λογισμικού σε δικτατορικά καθεστώτα και παραιτήσεις υψηλού προφίλ, τονίζει σε απολογιστικό ρεπορτάζ του για το ζήτημα των υποκλοπών ο ιστότοπος Politico.

Δύο χρόνια μετά, δεν καταλογίστηκε τελικώς καμία ευθύνη σε οποιονδήποτε κυβερνητικό παράγοντα, υπογραμμίζει.

Στην έκθεση 300 σελίδων, την οποία μελέτησε ο ιστότοπος, ο αναπληρωτής εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Αχιλλέας Ζήσης υποστήριξε ότι μια σειρά αμφιλεγόμενων παρακολουθήσεων ήταν εντελώς συμπτωματικά και όχι ύποπτα ταυτόσημες με κρατικές επιχειρήσεις παρακολούθησης και ότι οι κρατικές υπηρεσίες ή αξιωματούχοι δεν μπορούσαν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για τη χρήση ιδιωτικού spyware, αναφέρεται στο ρεπορτάζ.

Η αναφορά κατατέθηκε στην εισαγγελέα του ανωτάτου δικαστηρίου, Γεωργία Αδειλίνη, η οποία την περασμένη Τρίτη αποφάσισε να απαγγείλει κατηγορίες για πλημμελήμματα σε στελέχη των εταιρειών που παρήγαγαν και αγόρασαν το παράνομο λογισμικό Predator και ως προς όλους τους υπόλοιπους φερόμενους ως εμπλεκόμενους να βάλει στο αρχείο την υπόθεση.

Η αντιπολίτευση έσπευσε να επιτεθεί στα ευρήματα, αμφισβητώντας τη ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και αποκαλώντας την "ημέρα ντροπής" για την Ελλάδα. Μια προσπάθεια να ζητηθεί νέα κοινοβουλευτική έρευνα εμποδίστηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία στο κοινοβούλιο την περασμένη Παρασκευή, συνεχίζει το Politico.

Το σκάνδαλο εκτυλίχθηκε τον Αύγουστο του 2022 με μια απόπειρα εγκατάστασης Predator στο τηλέφωνο του ηγέτη του ΠΑΣΟΚ - Κινήματος Αλλαγής Νίκου Ανδρουλάκη, πρώην ευρωβουλευτή, ακολουθούμενη από αποκαλύψεις ότι η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών είχε επίσης παγιδεύσει το τηλέφωνο του Ανδρουλάκη με νόμιμα κρατικά εργαλεία επιτήρησης.

Δημοσιογράφοι ερευνητές, οργανώσεις για τα πολιτικά δικαιώματα και η ΑΔΑΕ αποκάλυψαν σύντομα πώς η ΕΥΠ είχε υποβάλει μια συνεχώς διευρυνόμενη λίστα δημοσιογράφων και πολιτικών - συμπεριλαμβανομένου του μισού υπουργικού συμβουλίου - σε υποκλοπές και παρακολούθηση. Διάφορα spyware "φυτεύονταν" στα τηλέφωνα ορισμένων εξ αυτών ακριβώς την ίδια στιγμή, αναφέρει ο ιστότοπος

Η αναφορά του Ζήση επιβεβαίωσε αναφορές ότι από τις 116 περιπτώσεις που εντοπίστηκαν ως στόχοι λογισμικού κατασκοπείας, 28 τηλεφωνικοί αριθμοί βρίσκονταν υπό νόμιμη κρατική επιτήρηση τη στιγμή των απόπειρων χακαρίσματος. Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε το γεγονός ως "σύμπτωση", θεωρώντας ότι οι δύο μέθοδοι παρακολούθησης "δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους".

Η έκθεση αναγνώρισε ότι η ελληνική εταιρεία ανάπτυξης λογισμικού Intellexa συνδέεται με το Predator και περιλαμβάνει στοιχεία για τη σύνδεσή της με τον ελληνικό πάροχο λογισμικού Krikel, προμηθευτή της ελληνικής κυβέρνησης μεταξύ 2018 και 2022.

Τα ευρήματα κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τέσσερις επιχειρηματίες - τρεις συνδεόμενοι με την Intellexa και ένας με την Krikel - θα πρέπει να διωχθούν για "παραβίαση του απορρήτου των τηλεφωνικών επικοινωνιών" και "παράνομη πρόσβαση σε σύστημα πληροφοριών".

Αναπάντητα ερωτήματα

Ορισμένοι νομικοί εμπειρογνώμονες επέκριναν τα ευρήματα, ασκώντας κριτική στο πώς ο αναπληρωτής εισαγγελέας άφησε ανέγγιχτα πολλά στοιχεία και δεν συμβουλεύτηκε επαρκώς τα θύματα.

"Η έρευνα ήταν ελλιπής και επιφανειακή", αναφέρει ο Ζαχαρίας Κέσσες, δικηγόρος που υπερασπίζεται τον δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη, ένα από τα θύματα του spyware που βρισκόταν επίσης υπό κρατική παρακολούθηση.

Ο κ. Κεσσές υποστήριξε ότι ο κ. Ζήσης απέτυχε να διερευνήσει το κατά πόσον οι παρακολουθήσεις κορυφαίων υπουργών, πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών ήταν δυνητικά σοβαρά κακουργήματα. "Χορηγήθηκε προνομιακή μεταχείριση και ασυλία στα μέλη της υπηρεσίας κατασκοπείας και σε όσους ήταν υπεύθυνοι για την εποπτεία της", είπε.

Η έκθεση θεωρεί ότι μόνο τα τηλέφωνα του Κουκάκη και της πρώην υπαλλήλου της Meta, Άρτεμις Σίφορντ, μολύνθηκαν από το παράνομο λογισμικό Predator, χαρακτηρίζοντας όλες τις άλλες περιπτώσεις ως απόπειρες. Όμως οι δικηγόροι των θυμάτων αναφέρουν ότι υπάρχουν και άλλοι που μολύνθηκαν, συμπεριλαμβανομένου του πρώην υπουργού Χρήστου Σπίρτζη.

Ο κ. Ζήσης δεν ζήτησε επίσης το άνοιγμα των λογαριασμών των εταιρειών που συνδέονται με την Intellexa.

Η κυβέρνηση έχει επανειλημμένα απορρίψει τους ισχυρισμούς ότι το σκάνδαλο φθάνει έως τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, λέγοντας ότι οποιαδήποτε αδικοπραγία έγινε από "βρώμικα δίκτυα" εντός των υπηρεσιών πληροφοριών.

Το σκάνδαλο οδήγησε το 2022 στην παραίτηση του Γρηγόρη Δημητριάδη, επιτελάρχη του κ. Μητσοτάκη, ο οποίος είναι και ανιψιός του, και του Παναγιώτη Κοντολέοντα, επικεφαλής της ΕΥΠ. Και οι δύο κλήθηκαν από τις δικαστικές αρχές να καταθέσουν στα τέλη του περασμένου μήνα, όχι όμως ως ύποπτοι.

Ο κ. Δημητριάδης κλήθηκε τον Ιούνιο να καταθέσει μόνο ως μάρτυρας και δεν έγινε ποτέ έρευνα στην κατοικία του, παρόλο που κάτι τέτοιο είχε αρχικά ζητηθεί από τις δικαστικές αρχές, αναφέρει το Politico.

Ο N. Ανδρουλάκης, του οποίου ο φάκελος φέρεται να καταστράφηκε από την κρατική υπηρεσία παρά τις νομικές απαιτήσεις ότι όλοι οι φάκελοι πρέπει να φυλάσσονται για δύο χρόνια, άσκησε έφεση για τον χειρισμό της υπόθεσής του από την κυβέρνηση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Το Predator εξήχθη επίσης στο Σουδάν και τη Μαδαγασκάρη από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών. Το Υπουργείο είπε αργότερα ότι διενεργούσε εσωτερική έρευνα, αλλά δεν ανακοίνωσε ποτέ τα αποτελέσματά της, εάν υπάρχουν.

Η απόφαση εγείρει για άλλη μια φορά ερωτήματα για την ανεξαρτησία της ελληνικής Δικαιοσύνης, εκτιμά ο ιστότοπος.

Τον Μάρτιο, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών ανακοίνωσε ένα "πρώτο στο είδος του" πακέτο κυρώσεων κατά της Intellexa και της ηγεσίας της, αφού η εταιρεία ενεπλάκη στη στόχευση αξιωματούχων της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Η ανακοίνωση αντιπροσωπεύει την πρώτη φορά που η αμερικανική κυβέρνηση επιβάλλει κυρώσεις σε μια εμπορική εταιρεία spyware.

"Οι υποκλοπές μέσω της κρατικής υπηρεσίας δεν μπορούν να είναι ανεξέλεγκτες και αδικαιολόγητες", δήλωσε ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ Χρήστος Ράμμος.

Τα ευρήματα του κ. Ζήση "απογοήτευσαν όλους εμάς, απλούς πολίτες και νομικούς, που θέλουμε να πιστεύουμε στην ακεραιότητα της ελληνικής Δικαιοσύνης", δήλωσε ο ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Νίκος Αλιβιζάτος, καταλήγει το ρεπορτάζ.