Του Κώστα Ράπτη

Το "πολιτιστικό κεφάλαιο” είναι σπουδαία υπόθεση – και από αυτό η Ελλάδα διαθέτει πάντα αρκετό. Το οποίο είναι ένας κομψότερος τρόπος για να πεί κανείς ότι στην επίσκεψη Obama η χώρα μας καλείται βασικά να παίξει τον ρόλο του σκηνικού – καθώς ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ θα εκφωνεί σήμερα με φόντο την Ακρόπολη τη μείζονα ομιλία περί δημοκρατίας και παγκοσμιοποίησης, με την οποία θέλει να σφραγίσει, ιδίως μετά την εκλογή ως διαδόχου του του Donald Trump, την πολιτική "κληρονομιά” του.

Εξ ού και ο ένοικος του Λευκού Οίκου φέρεται να επέμεινε προσωπικά, και παρά τις ενστάσεις όλων των συνεργατών του, στην πραγματοποίηση αυτού του ταξιδιού. Κατά τα λοιπά, ούτε λ.χ. για τον τουρκικό "αναθεωρητισμό” και την ανάγκη σεβασμού του διεθνούς δικαίου είχε κάτι να πεί, παρά τις πολλές "λαβές” που του έδωσαν οι Έλληνες οικοδεσπότες του, ούτε για την ελληνική οικονομική κρίση κάτι το νέο – πέρα από το ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα ήταν δεδομένες για τη χώρα σε κάθε περίπτωση και ότι οι ηγέτες των βορευρωπαϊκών κρατών έχουν πολιτικούς περιορισμούς και λογοδοτούν και αυτοί σε κοινοβούλια.

Η επιλογή του επόμενου σταθμού της τελευταίας προεδρικής περιοδείας Obama προσδιορίζεται επίσης (αλλά όχι αποκλειστικά) από πυκνούς συμβολισμούς. Άλλωστε, η Γερμανία ως κατεξοχήν χώρα υποδοχής (μετά την Ελλάδα, ως κατεξοχήν χώρα εισόδου) του περσινού προσφυγικού κύματος, προσφέρεται για να εξάρει κανείς, σε πείσμα του αμερικανικού εκλογικού αποτελέσματος, τις αρετές μιας ανοικτής και ανεκτικής τάξης πραγμάτων.

Μάλιστα μεγάλο τμήμα του διεθνούς Τύπου αντιμετωπίζει την επικείμενη συνάντηση Obama-Merkel ως μεταβίβαση σκυτάλης, αναγορεύοντας την Γερμανίδα καγκελάριο ως την εναπομείνασα φυσική ηγέτιδα του "φιλελεύθερου κόσμου” - ήτοι και της νεοψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης με τη Ρωσία.

Άλλωστε, προτού αναχωρήσει από τη Ουάσιγκτον (την ώρα που ο Donald Trump είχε την πρώτη και, κατά τις ενδείξεις, όχι απλώς εθιμοτυπική τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Vladimir Putin) ο πρόεδρος Obama έσπευσε με νόημα να προσθέσει στον κατάλογο των κυρώσεων μέλη της ρωσικής Δούμας από την Κριμαία. Αλλά και κατά τις δηλώσεις του στην Αθήνα τόνισε τη σημασία της διατήρησης των κυρώσεων μέχρι την πλήρη υλοποίηση της Συμφωνίας του Μινσκ.

Καθόλου τυχαία, την ίδια ημέρα ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της ομοσπονδιακής Κάτω Βουλής της Γερμανίας Norbert Roettgen έκανε γνωστό ότι η Merkel θα είναι υποψήφια τον προσεχή Σεπτέμβριο για τέταρτη θητεία στην καγκελαρία, διότι "είναι απολύτως αποφασισμένη, διατεθειμένη και έτοιμη να συμβάλλει στην ενίσχυση της φιλελεύθερης διεθνούς τάξης”, διότι "η Δύση πρέπει να αποτελεί έναν παγκόσμιο παίκτη”.

Αποκρύπτουν βέβαια όλα αυτά τα υψιπετή κάτι πιο πεζό: τον φόβο της παράκαμψης του Βερολίνου σε ενδεχόμενη απευθείας συναλλαγή Putin-Trump, αλλά και της ενδοευρωπαϊκής αμφισβήτησης της γερμανικής ηγεμονίας – όπως κατέδειξε το σνομπάρισμα της έκτακτης συνάντησης των "28” την Κυριακή από τους υπουργούς Εξωτερικών της Βρετανίας, της Γαλλίας (δηλ. των δύο μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ από την Ευρώπη) και της Ουγγαρίας.

Η ειρωνεία του πράγματος βέβαια έγκειται στο ότι υψώνουν το δάχτυλο προς τις ΗΠΑ του Donald Trump χώρες οι οποίες φιλοξενούν αμερικανικά στρατεύματα (δηλ. διαθέτουν συμβολικά και ουσιαστικά περιορισμένη κυριαρχία) και δεν έχουν τη δυνατότητα λ.χ. να συμφωνήσουν μεταξύ στην υλοποίηση της ανακτανομής 140.000 προσφύγων. Οικοδομούν μάλιστα την ρητορική τους γύρω από την έννοια των κοινών δυτικών "αξιών”, όταν ο φόβος τους για τις προσφυγικές εισροές τις καθιστά ομήρους τους Tayyip Erdogan, υποχρεώνοντάς τις σε μεγάλες εκπτώσεις ως προς την καταρράκωση των πολιτικών ελευθεριών στη γείτονα...

Την ίδια στιγμή, σε μικρή (με γεωπολιτικούς όρους) απόσταση από την Αθήνα, κάποιοι μοιάζουν να έχουν εξαγάγει ήδη τα συμπεράσματά τους από την τηλεφωνική επικοινωνία Trump-Putin. Οι κυβερνητικές συριακές δυνάμεις ξανάρχισαν, μετά από μονομερή κατάπευση του πυρός επί 28 ημέρες, να σφυροκοπούν το ανταρτοκρατούμενο ανατολικό Χαλέπι και στόχους στην επαρχία της Ίντλιμπ, με υποστήριξη από πυραύλους μέσου βεληνεκούς Kalibr που εκτοξεύονται από τον ρωσικό στόλο στην ανατολική Μεσόγειο καθώς και από μαχητικά αροσκάφη που απονηώνονται από το αεροπλανοφόρο "Ναύαρχος Κουζνέτσωφ”. Ομοίως, ο υποστηριζόμενος από την Τουρκία "Ελεύθερος Συριακός Στρατός” φέρεται να έφθασε στην είσοδο της στρατηγικής σημασίας πόλης Al-Bab της βόρειας Συρίας, χωρίς να συναντά αντίσταση από τους τζιχαντιστές που μέχρι τώρα την κατείχαν.

Ένας "αγώνας δρόμου” ενόψει επικείμενου "τέλους του παιχνιδιού” μοιάζει να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Ειδικά για την Τουρκία το ενδεχόμενο μιας "επανεκκίνησης” των ρωσο-αμερικανικών σχέσεων σημαίνει και ότι τα περιθώρια του Tayyip Erdogan να αυτονομείται και να ελίσσεται ανάμεσα σε αυτές τις δύο δυνάμεις προορίζονται να περιορισθούν.