"Ο επόμενος πραγματικά μεγάλος στόχος στον οποίον αξίζει και πρέπει να επενδύσουμε ως χώρα, είναι η καινοτομία" αναφέρει σε συνέντευξή της στο Capital.gr η πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος Λουκία Σαράντη. Μιλά για την ενίσχυση της εξωστρέφειας και τα πλεονεκτήματα που θα προκύψουν για τις ελληνικές επιχειρήσεις.

- Ποιος μπορεί να είναι ο επόμενος μεγάλος στόχος για την ελληνική οικονομία, κατά τη γνώμη σας, μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας;

Ο επόμενος πραγματικά μεγάλος στόχος στον οποίον αξίζει και πρέπει να επενδύσουμε ως χώρα, είναι η καινοτομία. Και δεν το αναφέρω επειδή είναι ένας όρος εύηχος και "της μόδας", αλλά επειδή η επίτευξη αυτού του στόχου μπορεί να αποτελέσει τη βάση για όλα όσα θέλουμε να επιτευχθούν στην οικονομία μας τα επόμενα χρόνια. Η καινοτομία μπορεί να στηρίξει την εξωστρέφεια την οποία επιδιώκουμε, να δώσει νέα ώθηση ανάπτυξης στην ελληνική οικονομία, αλλά και να μας προσφέρει τις πιο ισχυρές εξασφαλίσεις έναντι κάθε πιθανής εξωγενούς κρίσης που θα μπορούσε να μας επιφυλάσσει το αύριο.  

Και όλα αυτά σας τα λέω, διότι ως θέμα μάς έχουν απασχολήσει έντονα στον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Ελλάδος, γι’ αυτό και έχουμε καταλήξει σε μια δέσμη προτάσεων και δράσεων για την ουσιαστική ενίσχυση της καινοτομίας στη χώρα μας. Ο ΣΒΕ, ως ο μόνος κοινωνικός εταίρους της περιφέρειας, και βασικός εκπρόσωπος της περιφερειακής βιομηχανίας με περισσότερα από τετρακόσια μέλη και κλαδικές και περιφερειακές οργανώσεις, κατανοεί απόλυτα το καταλυτικό ρόλο της καινοτομίας στην τοπική ανάπτυξη. Μάλιστα, η ενίσχυση της καινοτομίας δεν είναι κάτι γενικό και αόριστο, αλλά απολύτως συγκεκριμένη και μετρήσιμη, αφού κωδικοποιείται στην άνοδο της κατηγορίας της χώρας σύμφωνα με το European Innovation Scoreboard, από μια μέτρια καινοτόμα χώρα που είναι σήμερα σε μια δυνατή καινοτόμα χώρα.  

- Ποιους και τι αφορά η καινοτομία πλην της βιομηχανίας όμως; 

Πάντα με βάση τα κριτήρια του European Innovation Scoreboard, μπορώ να σας αναφέρω ενδεικτικά:

- Τους φοιτητές και τις φοιτήτριές μας, που θα μπορούν σε ενισχυμένα σε διδακτικό προσωπικό ΑΕΙ να αποκτήσουν γνώσεις σε πολλά υποσχόμενα, για την μετέπειτα σταδιοδρομία τους, επιστημονικά αντικείμενα. 

- Τη γενιά του brain drain και τις οικογένειες που την ανέθρεψαν, διότι η αναβάθμιση της καινοτομικής δυνατότητάς μας θα προσφέρει   δυνατότητες επιστροφής στην χώρα σε θέσεις υψηλού επιπέδου. 

- Αλλά και όλους όσους βασίζονται σε ένα ισχυρό κράτος που επενδύει στην έρευνα και ανάπτυξη ώστε να αναβαθμίσει την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών του, σε τομείς όπως είναι η υγεία, η παιδεία και η εθνική άμυνα – δηλαδή όλους μας.

- Και ποιες είναι οι ωφέλειες για τις επιχειρήσεις; 

Οι επιχειρήσεις θα ωφεληθούν άμεσα αλλά και έμμεσα, αφού τα οφέλη αφορούν στο σύνολο της οικονομίας και διαχέονται σε όλη την κοινωνία. Ενδεικτικά πάλι, μπορώ να σας αναφέρω:

Οι επιχειρήσεις όλων των κλάδων, θα μπορούν πλέον να διπλασιάσουν τις επενδύσεις τους στην έρευνα και ανάπτυξη, εφόσον η πολιτεία παρέχει και αυτή ισόποσους πόρους. Πρόκειται για ένα σπουδαίο εργαλείο αύξησης των συνολικών επενδύσεων έρευνας και ανάπτυξης των επιχειρήσεων, που είναι και κύριος δείκτης του European Innovation Scoreboard. 

Η ανανέωση του διδακτικού προσωπικού στα ΑΕΙ της χώρας, σημαίνει ότι περισσότεροι απόφοιτοι θα μπορούν πλέον να καλύπτουν ένα διαρκώς εξελισσόμενο εύρος αναγκών. Σκεφτείτε πόσο μεγάλη σημασία έχει αυτό στην πράξη… Για παράδειγμα, αν οι επιχειρήσεις θέλουν να ενσωματώσουν την τεχνητή νοημοσύνη στη λειτουργία τους, χρειάζονται στελέχη που να έχουν εκπαιδευτεί στα πανεπιστήμια μας πώς να σχεδιάσουν, παραγάγουν και διαχειριστούν την τεχνητή νοημοσύνη. 

Οι αυξημένες επενδύσεις στην έρευνα, μεταφράζονται σε αυξημένη ικανότητα των επιχειρήσεων να αναπτύξουν καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες.  Για παράδειγμα, η έρευνα ‘Our Future Health’ της κατάστασης της υγείας πέντε εκατομμυρίων εθελοντών, που διεξάγει το Βρετανικό Εθνικό Σύστημα Υγείας, συγχρηματοδοτείται από το κράτος και τις φαρμακοβιομηχανίες, και εκτιμάται ότι μπορεί να βελτιώσει κεφαλαιωδώς την προληπτική ιατρική και να δημιουργήσει νέα καινοτόμα προϊόντα για τον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας.   

Και βέβαια, γενικότερα, θα αποκτήσουμε πλέον πρόσβαση στα αποτελέσματα μιας όλο και πιο εκτεταμένης, όλο και πιο διευρυμένης καινοτόμου έρευνας, η οποία θα παράγεται από την ενισχυμένη πανεπιστημιακή μας κοινότητα. 

- Τι σας κάνει αισιόδοξη ότι η κυβέρνηση μπορεί να πετύχει έναν τόσο φιλόδοξο στόχο;

Η χώρα στην επταετή περίοδο 2015-2022 πέτυχε την αύξηση του δείκτη κατά 24,1 % μονάδες στο European Innovation Scoreboard, την τρίτη μεγαλύτερη αύξηση στην ΕΕ των 27. Η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι στο κορυφαίο της επίπεδο διακρίνεται από τεχνοκρατική προσέγγιση και πρόσφατα ανανέωσε τη λαϊκή εντολή της, έχουμε κάθε λόγο να αισιοδοξούμε λοιπόν ότι μπορεί να ξεπεράσει  αυτή την επίδοση. 

Επιπλέον μάλιστα, δείχνει αποφασισμένη και να παραμερίσει ταμπού δεκαετιών, όπως την ενοχοποίηση στο δημόσιο πανεπιστήμιο της συνεργασίας με τις επιχειρήσεις και την αντίδραση στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.  

H αισιοδοξία μου όμως βασίζεται επίσης και στην εξαιρετική ποιότητα της ευρύτερης ερευνητικής μας κοινότητας. Στα κορυφαία 48 πανεπιστήμια των ΗΠΑ, οι Έλληνες καθηγητές που έχουν αποφοιτήσει από ελληνικά ΑΕΙ συνιστούν, κατά αναλογία με τον πληθυσμό της Ελλάδας, τη  δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα αλλοδαπών καθηγητών. Για να έχουμε ολοκληρωμένη την εικόνα, η πρώτη τριάδα είναι Ισραήλ – Ελλάδα - Καναδάς. Αντιλαμβανόμαστε όλοι, νομίζω, πόσο σημαντικό είναι αυτό. 

Με αυτά τα δεδομένα, λοιπόν, πιστεύουμε ότι η κυβέρνηση μπορεί -αλλά και την ωθούμε από την πλευρά μας ως ΣΒΕ για να το πράξει- να προκαλέσει ένα θετικό σοκ,  με την οικονομολογική έννοια του ‘positive supply shock’,   στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, ανανεώνοντας την επιστημονική ηγεσία της χώρας.  

Για τα ΑΕΙ  μας -που έχουν σήμερα έναν από τους τρείς μεγαλύτερης ηλικίας πληθυσμούς διδασκόντων στον πανεπιστημιακό χάρτη της Ευρώπης των 27- αυτό σημαίνει ότι τα κενά που δημιουργήθηκαν από συσσωρευμένες αφυπηρετήσεις πανεπιστημιακών δασκάλων τα προηγούμενα χρόνια της δημοσιονομικής κρίσης, μπορούν πια να καλυφτούν με τις καλύτερες δυνατές, σε διεθνές επίπεδο, επιλογές.  Ενώ για τις επιχειρήσεις, η κάλυψη αυτού του κενού σημαίνει πρώτον αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού που τις στελεχώνει και δεύτερον αυξημένη παραγωγή καινοτόμου έρευνας, η οποία είναι και εμπορικά εκμεταλλεύσιμη. 

- Μπορείτε να μας αναφέρετε κάποιες από τις βασικές πολιτικές επιλογές που είναι σε θέση να αναβαθμίσουν την καινοτομική ικανότητα της ελληνικής οικονομίας; 

Πρώτα απ’ όλα, απαιτείται η δημιουργία δημοσιονομικού χώρου, ώστε να εξασφαλιστούν οι απαραίτητοι πόροι για την καινοτομική αναβάθμιση της χώρας μας. Αποτελεί εθνική ανάγκη η μετατόπιση πόρων από την κατανάλωση του σήμερα, στη δημιουργία πλούτου του αύριο. Και ένας τρόπος για να το επιτύχουμε αυτό είναι η χρηματοδότηση της έρευνας και της εισροής νέων διακεκριμένων επιστημόνων στα ΑΕΙ μας. 

Μία δεύτερη βασική επιλογή είναι η υιοθέτηση ορισμένων καίριων αλλαγών στη διακυβέρνηση των ΑΕΙ και των ερευνητικών ιδρυμάτων. Τι εννοώ; Διοικητικά Συμβούλια που να διαχωρίζονται από τις εκτελεστικές ηγεσίες των ιδρυμάτων αυτών, ώστε να ενισχύουν τη λογοδοσία τους αναφορικά με τις επιδόσεις τους στον τομέα της μεταφοράς τεχνολογίας. Αξιοκρατικές επιλογές του διδακτικού προσωπικού των ιδρυμάτων. Και βέβαια, συμμετοχή και επιφανών μελών της επιχειρηματικής μας κοινότητας στα όργανα διοίκησής τους.  

Η τρίτη πολιτική επιλογή που θα μπορούσα να σας αναφέρω, είναι η διοχέτευση πόρων των Ταμείων Συνοχής και της αναμόρφωσης του Ταμείου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης κατά προτεραιότητα σε επιχειρήσεις που είναι σε θέση να εξάγουν υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόντα και υπηρεσίες. Την έμπρακτη υποστήριξη δηλαδή καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, που μπορούν να εξασφαλίσουν υψηλές απολαβές και να δημιουργήσουν νέες καλοπληρωμένες δουλειές. Γιατί αν πραγματικά θέλουμε  στη χώρα μας υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, θα πρέπει κάποτε επιτέλους να υποστηρίξουμε με πράξεις την υψηλή προστιθέμενη αξία, αντί απλώς να παρέχουμε επιδοτήσεις που στηρίζουν θνησιγενή επιχειρηματικά μοντέλα.