Σε 1,875 δισ. ευρώ διαμορφώθηκε τον Ιούλιο του 2009 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, καθώς μειώθηκε κατά 537 εκατ. ευρώ, αντανακλώντας -σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος- κυρίως τη μεγάλη υποχώρηση του εμπορικού ελλείμματος και δευτερευόντως τον περιορισμό του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων και την αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων. Παράλληλα όμως, το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών μειώθηκε.

Όπως επισημαίνει η ΤτΕ, η υποχώρηση του συνολικού ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου (κατά 1,125 δισ. ευρώ) προήλθε από τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 588 εκατ. ευρώ (επειδή η μείωση της δαπάνης για εισαγωγές ήταν σε απόλυτη τιμή υπερδιπλάσια της μείωσης των εισπράξεων από εξαγωγές), των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 514 εκατ. ευρώ και των καθαρών πληρωμών για αγορές πλοίων κατά 23 εκατ. ευρώ.

Συνολικά, στο διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου 2009, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε κατά 4,944 δισ. ευρώ ή 22,9% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2008 και διαμορφώθηκε σε 16,614 δισ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή είναι κυρίως αποτέλεσμα της μεγάλης μείωσης του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου. Παράλληλα όμως, τα πλεονάσματα των ισοζυγίων των υπηρεσιών και των τρεχουσών μεταβιβάσεων μειώθηκαν σημαντικά. Επίσης, μικρή μείωση παρουσίασε το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων.

Μεταξύ άλλων η ΤτΕ σημειώνει ότι η μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών κατά 2,987 δισ. ευρώ στο ίδιο διάστημα αντανακλά κυρίως τον περιορισμό των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών και ταξιδιωτικές υπηρεσίες. Σημειώνεται ότι οι ακαθάριστες εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως από την εμπορική ναυτιλία) μειώθηκαν σημαντικά (κατά 30,1%), με αποτέλεσμα οι αντίστοιχες καθαρές εισπράξεις να περιορισθούν κατά 1.983 εκατ. ευρώ. Επίσης, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους μειώθηκαν κατά 15,5%, ενώ οι αντίστοιχες δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος μειώθηκαν κατά 3,3%, με αποτέλεσμα οι καθαρές εισπράξεις για ταξιδιωτικές υπηρεσίες να μειωθούν κατά 867 εκατ. ευρώ. Τέλος, οι καθαρές πληρωμές για «λοιπές» υπηρεσίες εμφάνισαν αύξηση κατά 137 εκατ. ευρώ.

Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών

Τον Ιούλιο του 2009 καταγράφηκε καθαρή εισροή 709 εκατ. ευρώ στην κατηγορία των αμέσων επενδύσεων στην Ελλάδα από μη κατοίκους. Η σημαντικότερη συναλλαγή αφορά εισροή 673 εκατ. ευρώ για την αύξηση της συμμετοχής της DEUTSCHE TELEKOM AG στο μετοχικό κεφάλαιο του ΟΤΕ από 25% σε 30%. Τον ίδιο μήνα, οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος εμφάνισαν καθαρή εκροή 95 εκατ. ευρώ. Οι σημαντικότερες συναλλαγές αφορούν αφενός εκροή 20 εκατ. ευρώ από την Jumbo Ανώνυμη Εμπορική Εταιρία για συμμετοχή στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής της Jumbo ECB (Βουλγαρία) και αφετέρου εκροή 10 εκατ. ευρώ από τη EUROBANK για συμμετοχή στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής της Bank Post SA (Ρουμανία).

Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, καταγράφηκε καθαρή εισροή ύψους 4,8 δισεκ. ευρώ, η οποία κυρίως αντανακλά την αύξηση (εισροή) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου (κατά 5,5 δισεκ. ευρώ). Η εισροή αυτή αντισταθμίστηκε σε πολύ μικρό βαθμό από την αύξηση (εκροή) των τοποθετήσεων κατοίκων Ελλάδος σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού (κατά 0,3 δισεκ. ευρώ) και από τη αύξηση (εκροή) των τοποθετήσεων κατοίκων σε μετοχές αλλοδαπών επιχειρήσεων (κατά 0,5 δισεκ. ευρώ).

Όσον αφορά τις ΄΄λοιπές΄΄ επενδύσεις, καταγράφηκε εκροή ύψους 3,7 δισεκ. ευρώ. Η εκροή αυτή οφείλεται κυρίως στην μείωση (εκροή) των τοποθετήσεων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών του εξωτερικού σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (κατά 3,3 δισεκ. ευρώ) ενώ μικρή αύξηση (εκροή) κατά 0,2 δισεκ. ευρώ σημειώθηκε στις αντίστοιχες τοποθετήσεις κατοίκων Ελλάδος σε καταθέσεις και repos του εξωτερικού.

Το διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου 2009 οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 1,8 δισεκ. ευρώ. Ειδικότερα, η καθαρή εισροή κεφαλαίων μη κατοίκων για άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα ανήλθε σε 2.414 εκατ. ευρώ, ενώ η καθαρή εκροή κεφαλαίων κατοίκων Ελλάδος για άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό έφθασε τα 600 εκατ. ευρώ.

Την ίδια περίοδο σημειώθηκε καθαρή εισροή ύψους 23,7 δισεκ. ευρώ στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά κυρίως την εισροή κεφαλαίων για αγορές εντόκων και ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου από μη κατοίκους (ύψους 26,3 δισεκ. ευρώ), ενώ παρατηρήθηκε εκροή λόγω αύξησης των τοποθετήσεων κατοίκων Ελλάδος σε ομόλογα και έντοκα του εξωτερικού (κατά 1,5 δισεκ. ευρώ). Επίσης σημειώθηκε μικρή αύξηση (εκροή) κατά 0,7 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων κατοίκων σε μετοχές του εξωτερικού.

Τέλος, στην κατηγορία των "λοιπών΄΄ επενδύσεων η καθαρή εκροή ύψους 9,4 δισεκ. ευρώ οφείλεται στην αύξηση (εκροή) των τοποθετήσεων εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό (κατά 15,7 δισεκ. ευρώ), η οποία αντισταθμίστηκε εν μέρει από την αύξηση (εισροή) των αντίστοιχων τοποθετήσεων στην Ελλάδα από πιστωτικά ιδρύματα και θεσμικούς επενδυτές του εξωτερικού (κατά 5,3 δισεκ. ευρώ) καθώς και από την εισροή ύψους 1,1 δισεκ. ευρώ για την χορήγηση από μη κατοίκους δανείων στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.

Στο τέλος Ιουλίου 2009 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 2,7 δισεκ. ευρώ. (Υπενθυμίζεται ότι από την ένταξη της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ τον Ιανουάριο του 2001 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό, τη "συναλλαγματική θέση" στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα "ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα" και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε συνάλλαγμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ, και τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.)