Η  πρώτη φορά στη μεταπολεμική ιστορία που η Ευρωζώνη θα εισέλθει σε ύφεση πριν τις ΗΠΑ θα είναι το τρίτο τρίμηνο του 2008, αν και εφόσον συνεχιστούν οι αρνητικοί ρυθμοί ανάπτυξης, αναφέρει άρθρο των κ. Δημήτρη Μαλλιαρόπουλου και της οικονομικής αναλύτριας της Eurobank EFG κ. Όλγας Κοσμά.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών και Προβλέψεων της Eurobank EFG, η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και η επιβράδυνση της οικονομίας των ΗΠΑ έχουν ήδη οδηγήσει σε μια αποκλιμάκωση του παγκόσμιου ρυθμού ανάπτυξης, με τους πρόδρομους δείκτες να υποδεικνύουν περαιτέρω υποχώρηση της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής κατά τους επόμενους μήνες. Σε ένα τόσο δυσμενές διεθνές περιβάλλον, οι ευρωπαϊκές οικονομίες έχουν αρχίσει ήδη να επηρεάζονται σημαντικά, με την οικονομική δραστηριότητα στην Ευρωζώνη να συρρικνώνεται για πρώτη φορά από τις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Σημειώνεται πως οι υφέσεις στην Ευρωζώνη συνήθως ακολουθούν τις υφέσεις στις ΗΠΑ με μια μέση χρονική υστέρηση ενός έτους.

Οι δυσοίωνες προοπτικές για τη μελλοντική οικονομική δραστηριότητα οφείλονται σε επιβράδυνση τόσο της εσωτερικής όσο και της εξωτερικής ζήτησης. Η ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού και η εξασθένιση της αγοράς εργασίας έχουν ήδη αρχίσει να πλήττουν τις καταναλωτικές δαπάνες, ενώ οι προοπτικές για τις επενδύσεις σε ένα περιβάλλον υψηλών επιτοκίων και αυστηρότερων όρων δανεισμού δεν είναι θετικές. Ταυτόχρονα, η επιβράδυνση του παγκόσμιου ρυθμού ανάπτυξης και η ανατίμηση του ευρώ επιδρούν αρνητικά στο εξωτερικό εμπόριο της Ευρωζώνης, εκτινάσσοντας την πιθανότητα μιας ύφεσης στις οικονομίες της Ευρωζώνης στο 80%.

Σε μεγάλο βαθμό η ταχύτητα με την οποία εξαπλώνεται η επιβράδυνση στις οικονομίες της Ευρωζώνης οφείλεται στο περιοριστικό πλαίσιο λειτουργίας της δημοσιονομικής αλλά και της νομισματικής πολιτικής. Σε αντίθεση με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, η οποία υιοθέτησε ένα έκτακτο δημοσιονομικό πακέτο πρωτοφανούς μεγέθους για την τόνωση της ανάπτυξης, οι κυβερνήσεις των χωρών της ζώνης του ευρώ δεν έχουν την ίδια ευελιξία να αυξήσουν τις δημόσιες δαπάνες για την στήριξη της οικονομίας εξαιτίας του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης.

Επιπλέον, η ΕΚΤ έχει ως πρωταρχικό στόχο τη σταθερότητα των τιμών και όχι τη σταθεροποίηση της οικονομίας, με αποτέλεσμα να μην έχει προβεί ακόμη σε επιθετικές μειώσεις του βασικού επιτοκίου παρέμβασης για την αντιμετώπιση της οικονομικής επιβράδυνσης, όπως η Fed.

Με την επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης στις οικονομίες της Ευρωζώνης κατά τους επόμενους μήνες και τη σταδιακή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, αναμένουμε ότι η ΕΚΤ θα μειώσει το επιτόκιο παρέμβασης κατά 100 μονάδες βάσης μέχρι το τέλος του 2009. Όμως, καθώς η θετική επίδραση στην οικονομική ανάπτυξη από μια μείωση του επιτοκίου παρέμβασης εμφανίζεται πάντοτε με χρονική υστέρηση, ο κίνδυνος είναι ότι, όταν η ΕΚΤ αποφασίσει να μειώσει τα επιτόκια, ίσως να είναι πολύ αργά για να αποφευχθεί μια τεχνική ύφεση της οικονομίας.

Το παρόν άρθρο φιλοξενείται στο όγδοο τεύχος του τρίτου τόμου της περιοδικής έκδοσης Οικονομία και Αγορές. Σημειώνεται πως ο κ. Δημήτρη Μαλλιαρόπουλου είναι σύμβουλος Οικονομικών Μελετών της Eurobank EFG και Καθηγητής στο Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Ο τίτλος του άρθρου είναι «Βρίσκεται η Ευρώπη στα πρόθυρα μιας ύφεσης;»