Του Τάσου Δασόπουλου 

Μια "κρυφή" διολίσθηση του ευρώ, η οποία συμβαίνει εδώ και έξι χρόνια σε σχέση με τον χρυσό και η οποία έχει την αντανάκλασή της και στις τιμές στο ράφι του σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα και άλλες χώρες της ΕΕ, γέρνει τη ζυγαριά της νομισματικής πολιτικής για το 2026 περισσότερο προς μια περαιτέρω μείωση επιτοκίων παρά προς μια αύξησή τους. 

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από τις 19 Δεκεμβρίου και πιο πρόσφατα ο Έλληνας Κεντρικός Τραπεζίτης κ. Γιάννης Στουρνάρας, επανέλαβαν τη θέση τους ότι το επίπεδο των επιτοκίων σήμερα είναι στο σωστό επίπεδο, αφού στα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η ΕΚΤ θέλουν τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη να είναι λίγο πιο κάτω από το 2% για το 2026 με πιθανότητα μικρής αύξησης το 2027. Ωστόσο, ο κ. Στουρνάρας δεν ήταν καθόλου κατηγορηματικός για μια κίνηση των επιτοκίων προς τα πάνω ή προς τα κάτω για τους επόμενους μήνες. 

Προς το παρόν, τα μέλη του ΔΣ της ΕΚΤ έχουν να λένε ότι η ευρωπαϊκή οικονομία, ειδικά στο σκληρό πυρήνα του ευρώ, έχει αποδειχθεί ανθεκτική έως τώρα. Γι' αυτό και δεν είναι προς το παρόν διατεθειμένα να συζητήσουν για το ενδεχόμενο μια μείωσης των επιτοκίων κάτω από το 2% μέσα στο 2026.

Στελέχη της ΤτΕ τονίζουν ότι παρότι κλείνουμε σε λίγες ημέρες τον πρώτο χρόνο των δασμών Τράμπ, η επίδρασή τους στην παγκόσμια οικονομία δεν έχει γίνει ακόμη ορατή. Το ΔΝΤ έχει κάνει την εκτίμηση ότι οι συνέπειες των δασμών στις οικονομίες θα φανούν μέσα στο 2026. Ένας νέος κλυδωνισμός των μεγάλων οικονομικών της Ευρωζώνης θα διατηρήσει την οικονομική στασιμότητα που ζει εδώ και τρία χρόνια η ΕΕ και θα ανοίξει και πάλι τη συζήτηση για τη μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ.

Μια δεύτερη παράμετρος που θα πρέπει να έχει κατά νου το ΔΣ της ΕΚΤ είναι και οι κινήσεις της ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ. Τούτο δε, μετά τον Μάρτιο, όταν ο σημερινός πρόεδρος Τζερόμ Πάουελ αντικατασταθεί από κάποιον, ο οποίος θα επηρεάζεται από το περιβάλλον Τράμπ για να ασκήσει επεκτατική νομισματική πολιτική. Η μείωση των επιτοκίων του δολαρίου με μεγαλύτερη ταχύτητα από την αναμενόμενη δεν θα αφήσει αδιάφορη την ηγεσία της ΕΚΤ, η οποία θα πρέπει να τηρεί σταθερά τις ισορροπίες με το αμερικανικό νόμισμα.

Η διολίσθηση σε σχέση με τον χρυσό 

Η μόνη σταθερή εξέλιξη από το 2020, όταν ξέσπασε η πανδημία του κορονοϊού την οποία ακολούθησε η κρίση πληθωρισμού, ήταν η σταθερή διολίσθηση του ευρώ έναντι του χρυσού. Μπορεί να μην είναι επίσημος δείκτης, αλλά είναι γνωστό ότι από τη δεκαετία του '70 όταν κατέρρευσε η συμφωνία για σταθερή ισοτιμία του χρυσού, ισχύει ότι η αξία του πολύτιμου μετάλλου ετεροκαθορίζεται από την ισοτιμίες των νομισμάτων. Η ισοτιμία αυτή για το ευρώ από τον Δεκέμβριο του 2019 μειώνεται σταθερά. Ο χρυσός, με μονάδα μέτρησης την αξία της χρυσής λίρας Αγγλίας, άξιζε τότε 372 ευρώ. Το 2020, τη χρονιά με το ξέσπασμα της πανδημίας, η αξία της λίρας αυξήθηκε στα 421 ευρώ, το 2021 έφτασε τα 440 ευρώ, το 2022 τα 467 ευρώ, το 2023 τα 512 ευρώ και το 2024 τα 666 ευρώ. Ήταν δηλαδή σχεδόν διπλάσια από της αξία του 2019. Σήμερα, αν ανοίξει κανείς τον σχετικό πίνακα της Τράπεζας της Ελλάδος, θα δει ότι η χρυσή λίρα Αγγλίας ισοδυναμεί με 1011,9 ευρώ. H εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με την σταθερή αύξηση των τιμών σε βασικά τρόφιμα σε όλη την Ευρώπη, αποδεικνύουν ότι αυτή η αργή και σταθερή υποτίμηση του ευρώ μπορεί, αν όχι να θεραπευτεί, τουλάχιστον να επιβραδύνει με μια μείωση των επιτοκίων του ευρώ.