του Τάσου Δασόπουλου

Σημαντικές ευκαιρίες, αλλά και προκλήσεις θα έχει η επόμενη ημέρα του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκου Πιερρακάκη, ο οποίος έχει πλέον τον τίτλο του προέδρου του Eurogroup.

O Έλληνας πρόεδρος του Eurogroup θα έχει περίπου ενάμιση χρόνο να δώσει δείγμα γραφής σε κάποιο ή κάποια από τα δύσκολα ανοιχτά θέματα, τα οποία απασχολούν το Συμβούλιο των Υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης. Η ανάληψη από την Ελλάδα τής εκ περιτροπής προεδρίας της Ε.Ε. το δεύτερο εξάμηνο του 2027 μεταφέρει τις εθνικές εκλογές, που κανονικά θα γίνονταν το καλοκαίρι του ίδιου έτους, στη μεθεπόμενη άνοιξη.

Από εκεί και πέρα οι πολιτικές εξελίξεις θα δείξουν αν θα έχει το περιθώριο να συνεχίσει και να ολοκληρώσει τη θητεία του ως πρόεδρος του Eurogroup, η οποία τυπικά θα λήξει στα μέσα του 2028.

Ο κ. Πιερρακάκης έχει διαμηνύσει, από την κατάθεση ακόμη της υποψηφιότητάς του, ότι θα συνεχίσει την ατζέντα που είχε ανοίξει ο προκάτοχός του Ιρλανδός υπουργός Οικονομικών, Πασκάλ Ντόναχιου. Η ατζέντα σε τίτλους περιλαμβάνει: 

1. Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων (SIU) - Απελευθέρωση ευρωπαϊκών κεφαλαίων και επενδύσεων, επειδή η Ευρώπη αποταμιεύει σε επίπεδα συγκρίσιμα με αυτά των ΗΠΑ, αλλά επενδύει διαρθρωτικά λιγότερο. Τα κεφάλαια υπάρχουν, αλλά παραμένουν εγκλωβισμένα σε εθνικά πλαίσια, που κατακερματίζουν τη ρευστότητα και αποδυναμώνουν την αγορά.

2. Ολοκλήρωση και στρατηγική κατεύθυνση της ενιαίας αγοράς, επειδή η ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς παραμένει ο ισχυρότερος μοχλός ανάπτυξης της Ευρώπης. 

3. Το ψηφιακό ευρώ και η τεχνολογική κυριαρχία της Ευρώπης, επειδή οι τεχνολογικές αλλαγές αναδιαμορφώνουν το παγκόσμιο νομισματικό και χρηματοπιστωτικό τοπίο. 

4. Διαφύλαξη των οικονομικών θεμελίων της Ευρώπης, επειδή η μακροοικονομική σταθερότητα, τόσο η δημοσιονομική όσο και η χρηματοπιστωτική, αποτελεί τη βάση της αξιοπιστίας, των επενδύσεων και της βιώσιμης ανάπτυξης. 

Τα προβλήματα 

Ο κ. Πιερρακάκης αναλαμβάνει την ηγεσία ενός κέντρου λήψης αποφάσεων ενός άτυπου οργάνου, που εξελίχθηκε σε "θεσμό" της Ε.Ε., σε μια πολύ κακή εποχή. Ο γαλλογερμανικός άξονας έχει αποσαρθρωθεί. Η Γαλλία έχει μπει σε βαθιά πολιτικοοικονομική κρίση, από την οποία κανείς δεν ξέρει πότε και πώς θα βγει. Η Γερμανία, από ηγέτιδα δύναμη η οποία εγκαλούσε όποια χώρα ξέφευγε από τις αρχές της δημοσιονομικής ορθοδοξίας, βρίσκεται σήμερα να δέχεται οδηγίες για τη μείωση του ελλείμματός της, το οποίο αναμένεται να φτάσει το 3,86% το 2026, λόγω της προσπάθειας που κάνει να πετύχει ανάκαμψη της οικονομίας, ύστερα από μία τριετία ύφεσης. Η Ιταλία δείχνει να πηγαίνει λίγο καλύτερα, αλλά διαμορφώνει σταδιακά μια δική της ατζέντα για την πορεία της εντός της Ε.Ε. Κατά τα λοιπά, έχουμε 9 χώρες που θα έχουν τον επόμενο χρόνο έλλειμμα πάνω από το 3% του ΑΕΠ, ενώ το χρέος της Ε.Ε. φτάνει το 82% του συνολικού ΑΕΠ το 2025 και θα αυξηθεί στο 84,5% το 2027. 

Συνεπώς, όποια νέα αναπτυξιακή πρωτοβουλία ζητηθεί να χρηματοδοτηθεί με κοινό χρέος είναι πιθανό να συναντήσει άρνηση και αντίδραση.

Οι ευκαιρίες 

Ωστόσο, υπάρχουν θέματα που μπορούν να συζητηθούν και να λυθούν, όπως οι δασμοί που φτάνουν το 100% μεταξύ των κρατών-μελών στα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Το θέμα αφορά και την Ελλάδα, μετά τη συμφωνία για μεταφορά αμερικανικού LNG στην Ευρώπη. Πεδίο δόξης λαμπρό υπάρχει σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες και τα εμπόδια για την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων και εργασίας εντός της Ε.Ε.

Άλλωστε ο κ. Πιερρακάκης έχει επισημάνει ότι θα πρέπει να προχωρήσει γρήγορα η ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς σε προϊόντα και υπηρεσίες, ώστε να προχωρήσουν και τα μεγάλα, δηλαδή η ενοποίηση των αγορών κεφαλαίου, που θα αναστρέψει τη ροή κεφαλαίων από την Ε.Ε. προς τις ΗΠΑ και την Κίνα και πλέον η Ε.Ε. να γίνει ένας ανταγωνιστικός επενδυτικός προορισμός, όπως ήταν την προηγούμενη δεκαετία.

Μία ακόμη πρόκληση, την οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσει η νέα ηγεσία του Eurogroup, είναι ο εναρμονισμός των κανόνων για όλα τα κράτη-μέλη του ευρώ, ώστε να μπορεί να υιοθετηθεί με τις μικρότερες δυνατές δυσκολίες το ψηφιακό ευρώ, το οποίο θα αναβαθμίσει την ασφάλεια και την κυκλοφορία του κοινού νομίσματος. Εδώ θα πρέπει να γίνει αρκετή δουλειά, η οποία πρέπει να παρακολουθείται από τα θεσμικά όργανα (εν προκειμένω, το Eurogroup), για την εναρμόνιση των κανονισμών λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος και του θεσμικού πλαισίου των κρατών-μελών.