Του Νίκου Ρουσάνογλου

"Βίους αντίθετους" καταγράφουν οι εξοχικές κατοικίες που βρίσκονται στους θερινούς προορισμούς συγκριτικά με τις αντίστοιχες σε χειμερινούς προορισμούς. Στην πρώτη περίπτωση, οι τιμές καταγράφουν σταθερά ανοδική πορεία και έντονη ζήτηση από το εξωτερικό, ενώ στη δεύτερη η αγορά δεν έχει καν κατορθώσει να ανακάμψει από τη "χειμερία νάρκη" των ετών της οικονομικής κρίσης. 

Μάλιστα, πρόκειται για τον μοναδικό "θύλακα" της αγοράς κατοικίας που όχι μόνο δεν έχει επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα, αλλά, αντιθέτως, συνεχίζει να υπολείπεται σημαντικά. Σύμφωνα με τη φετινή έρευνα για την αγορά χειμερινών εξοχικών κατοικιών της Geoaxis, εταιρείας πιστοποιημένων εκτιμητών, από το υψηλό σημείο της αγοράς το 2008 και μέχρι φέτος οι ζητούμενες τιμές πώλησης σε τέσσερις δημοφιλείς χειμερινούς προορισμούς (Αράχωβα, Καρπενήσι, Τρίκαλα Κορινθίας και Άγ. Αθανάσιος Πέλλας) έχουν σημειώσει πτώση κατά 54% κατά μέσο όρο.

Η μεγαλύτερη μείωση, κατά 68%, εντοπίζεται στην Πέλλα, όπου, από τα 3.300 ευρώ/τ.μ. το 2008, σήμερα οι τιμές δεν ξεπερνούν τα 1.065 ευρώ/τ.μ. Αντίστοιχα, στο Καρπενήσι η μέση τιμή πώλησης έχει μειωθεί κατά 55%, από τα 2.308 ευρώ/τ.μ. σε 1.042 ευρώ/τ.μ., ενώ στα Τρίκαλα Κορινθίας η πτώση διαμορφώνεται σε 51%, με τη μέση τιμή να ανέρχεται σήμερα σε 1.111 ευρώ/τ.μ., από 2.250 ευρώ/τ.μ. Στην Αράχωβα η μέση τιμή έχει υποχωρήσει κατά 44%, σε 1.668 ευρώ/τ.μ., από 3.000 ευρώ/τ.μ. πριν από την οικονομική κρίση.

Στην ανάλυσή της η Geoaxis σημειώνει ότι "ενώ οι τιμές έχουν σχεδόν μειωθεί στο μισό σε σχέση με την αρχή της κρίσης και χιλιάδες σπίτια παραμένουν αδιάθετα, η ζήτηση εξακολουθεί και καταγράφεται εξαιρετικά ήπια. Παρά την πρόσκαιρη αύξηση στις τιμές τα τελευταία χρόνια (2018/2019), αρκετοί κατασκευαστές που επένδυσαν δανειζόμενοι στην ανέγερση πολυτελών κατοικιών με συνολικό κόστος κατασκευής και αγοράς γης πάνω από 1.500 ευρώ/τ.μ. εξακολουθούν να βρίσκονται πλήρως εγκλωβισμένοι, αφού ούτε η πώληση κάτω από το κόστος δείχνει να ενεργοποιεί τη ζήτηση. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα στο Λιβάδι της Αράχωβας, όπου μετά το κατασκευαστικό "αμόκ” –σε σημείο που μεζονέτες κτίστηκαν σχεδόν και μέσα στη λίμνη– δεκάδες συγκροτήματα παραμένουν ολοκληρωμένα δίχως καμία προοπτική άμεσης διάθεσης".

Εκ διαμέτρου αντίθετη εμφανίζεται η εικόνα στον τομέα των πολυτελών κατοικιών. Σύμφωνα με την πρώτη έκθεση "Engel & Völkers Private Office Market Report 2026", του διεθνούς δικτύου μεσιτικών γραφείων Engel & Völkers, η Ελλάδα βρίσκεται στη δεύτερη υψηλότερη θέση, με βάση τη μεγαλύτερη αύξηση σε διεθνή αιτήματα ενδιαφέροντος αγοράς κατοικίας από αγοραστές πολύ υψηλών εισοδημάτων (Ultra High Net Worth Individuals - UNHWIs). Σύμφωνα με τους συμβούλους του Global Private Office, η Ιταλία κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση σε διεθνή αιτήματα ενδιαφέροντος από UHNWI αγοραστές το τελευταίο έτος, ακολουθούμενη από την Ελλάδα, τη Γαλλία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και την Ισπανία. Θετικό momentum εμφανίζει επίσης η Ελβετία, ενώ ο Καναδάς και οι Ηνωμένες Πολιτείες παρουσιάζουν ελαφρά μείωση της ζήτησης. "Ο τρόπος ζωής "la dolce vita” της Ιταλίας βρίσκει ισχυρή απήχηση σε αγοραστές που αναζητούν έναν πιο αργό, περισσότερο προσανατολισμένο στην κοινότητα τρόπο ζωής", προσθέτει ο Stuart Siegel, Global Head της Engel & Völkers Private Office.

Ειδικά σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η έκθεση σημειώνει ότι "οι προτεραιότητες των ενδιαφερομένων είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής τους και η προτίμηση για ιδιωτικότητα, ασφάλεια και υπαίθριο χώρο. Παρά τις ευκαιρίες που παρέχει η ελληνική αγορά για την εξασφάλιση άδειας διαμονής μέσω επένδυσης σε ακίνητα, αυτό δεν αποτελεί σημαντικό κίνητρο μεταξύ των αγοραστών". Με βάση τα σχετικά στοιχεία, η Ελλάδα προσφέρει υψηλή ποιότητα ζωής και ανταγωνιστικές τιμές κατοικιών σε μια σειρά περιοχών, από την Αθήνα μέχρι τα νησιά του Αιγαίου. 

Όπως αναφέρει ο κ. Γιώργος Πετράς, διευθύνων σύμβουλος της Engel & Volkers στην ελληνική αγορά, "η Ελλάδα έχει εξελιχθεί σε μία από τις πιο περιζήτητες αγορές για την απόκτηση εξοχικών κατοικιών. Η σταθερά υψηλή ζήτηση και οι καλά πληροφορημένοι αγοραστές δείχνουν ότι η Ελλάδα ανταμείβει την τεχνογνωσία και τη μακροπρόθεσμη προοπτική, προσελκύοντας ξεχωριστούς πελάτες απ’ όλο τον κόσμο".

Η έκθεση βασίζεται σε πληροφορίες από 160 συμβούλους του Private Office παγκοσμίως και ενσωματώνει προβλέψεις για τις τάσεις μετανάστευσης πλούτου από τη Henley & Partners, τον παγκόσμιο ηγέτη στον σχεδιασμό προγραμμάτων διαμονής και ιθαγένειας. Εστιάζει σε επτά βασικές χώρες του δικτύου Private Office, οι οποίες καταγράφουν από τις υψηλότερες καθαρές εισροές εκατομμυριούχων διεθνώς.

Με τη σειρά της, η κυρία Τατιάνα Αθανασούλη, σύμβουλος του τομέα Private Office της Engel & Volkers, επισημαίνει ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών "παρατηρείται μια ξεκάθαρη στροφή προς την κατεύθυνση των αγορών πολυτελών ακινήτων, που τροφοδοτούνται κυρίως από κίνητρα που συνδέονται με την αναζήτηση ενός καλύτερου τρόπου ζωής (lifestyle), όχι μόνο μεταξύ Ελλήνων αγοραστών, αλλά και από ξένους πελάτες που αναζητούν σταθερότητα, ασφάλεια και μακροχρόνια διαμονή στις γειτονιές της Αθήνας με τη μεγαλύτερη αίγλη. Ειδικά το Ψυχικό και η Φιλοθέη προσελκύουν οικογένειες που θέτουν ως προτεραιότητα την ποιότητα ζωής, την εγγύτητα με ξένα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τη γειτνίαση με κομψές κατασκευές χαμηλού όγκου". Σύμφωνα με την ίδια, ακόμα μία τάση αφορά τη σταδιακή ανάδυση νέων αναπτυξιακών έργων ακινήτων, που δεν είναι και ιδιαίτερα συνηθισμένη δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια. 

Ζήτηση για κατοικίες με υπαίθριους χώρους

Συνολικά, η αυξανόμενη έλξη προς τις υπαίθριες δραστηριότητες αποτυπώνεται και στα χαρακτηριστικά κατοικιών που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη ζήτηση. Πάνω από τους μισούς συμβούλους του Private Office παγκοσμίως (55%) θεωρούν την "Υπαίθρια Διαβίωση (Outdoor Living)" ως το σημαντικότερο χαρακτηριστικό στην πολυτελή κατοικία, ακολουθούμενο από την "Ιδιωτικότητα & Ασφάλεια" (15%) και τον άξονα "Πολιτισμός & Εμπειρία" (8%). Τα ευρήματα της έκθεσης δείχνουν με σαφήνεια ότι οι πλέον εύποροι παγκοσμίως επαναπροσδιορίζουν το τι σημαίνει "καλή ποιότητα ζωής". Η "Βελτίωση Τρόπου Ζωής" κατατάσσεται ως ο σημαντικότερος λόγος για διασυνοριακές αγορές κατοικιών από UHNWIs, ακολουθούμενη από τη "Μείωση Μεγέθους Κατοικίας (Downsizing)" και την "Ασφάλεια, Σταθερότητα και Κλιματική Ανθεκτικότητα". 

"Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι αγοραστές πολυτελών ακινήτων εμφανίζονται ολοένα και πιο πρόθυμοι να θυσιάσουν το μέγεθος της κατοικίας τους, προκειμένου να επιτύχουν στόχους που σχετίζονται περισσότερο με τον τρόπο ζωής", αναφέρει ο Stuart Siegel, Global Head της Engel & Völkers Private Office. Η αλλαγή αυτή συνοδεύεται από μια έντονα εμπειριοκεντρική νοοτροπία – με προτεραιότητα την ιδιωτικότητα, τις εξαιρετικές τοποθεσίες, καθώς και την πρόσβαση σε χώρους αναψυχής και τη γειτνίαση με τη φύση.