Της Ξανθής Γούναρη

Στην τρίτη εβδομάδα κινητοποιήσεων μπήκαν οι αγρότες σε ολόκληρη τη χώρα, με τα δεκάδες μπλόκα να παραμένουν ενεργά και την οικονομία να μετρά πλέον όχι μόνο καθυστερήσεις, αλλά και πραγματικό κόστος. Οι αποκλεισμοί στους βασικούς οδικούς άξονες συμπίπτουν με την πιο κρίσιμη περίοδο του έτους για την αγορά -λίγες ημέρες πριν από τις γιορτές- δοκιμάζοντας τις αντοχές της εφοδιαστικής αλυσίδας, της κατανάλωσης και των εξαγωγών. Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν περιορίζεται πλέον στον πρωτογενή τομέα.

Την ώρα που οι αγρότες δηλώνουν αποφασισμένοι να παραμείνουν στα μπλόκα ακόμη και τα Χριστούγεννα εάν ικανοποιηθούν τα αιτήματά τους, ένα νέο μέτωπο απειλεί να επιβαρύνει περαιτέρω την κατάσταση: οι οδικές εμπορευματικές μεταφορές. Η Ομοσπονδία Φορτηγών Αυτοκινητιστών Ελλάδος – Διεθνών Μεταφορών ζητά άμεση συνάντηση με την κυβέρνηση για την αντιμετώπιση χρόνιων και συσσωρευμένων προβλημάτων του κλάδου και προειδοποιεί με επ’ αόριστον κινητοποιήσεις από την Κυριακή, εφόσον δεν υπάρξει ανταπόκριση. Το ενδεχόμενο ταυτόχρονης πίεσης από δύο κρίσιμους κρίκους της εφοδιαστικής αλυσίδας εντείνει την ανησυχία στην αγορά.

Οι αγρότες υποστηρίζουν ότι οι κινητοποιήσεις τους δεν έχουν στόχο να πλήξουν την κοινωνία ή την οικονομία, αλλά να αναδείξουν προβλήματα που χρονίζουν. Έχοντας ήδη αποστείλει τη λίστα των αιτημάτων τους στον πρωθυπουργό, ξεκαθαρίζουν ότι χωρίς συγκεκριμένες δεσμεύσεις δεν πρόκειται να αποχωρήσουν από τους δρόμους. Από την πλευρά της αγοράς ωστόσο, η κατανόηση για τα αιτήματα του πρωτογενούς τομέα συνυπάρχει με τον αυξανόμενο προβληματισμό για το κόστος που συσσωρεύεται όσο παρατείνεται η αβεβαιότητα.

Η αγορά στο όριο ενόψει εορτών

Ο επιχειρηματικός κόσμος προειδοποιεί ότι ο χρόνος στενεύει. Σε κοινή ανακοίνωσή τους, ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ και ΣΒΕ επισημαίνουν ότι ο πρωτογενής τομέας αποτελεί κρίσιμο κρίκο της παραγωγικής αλυσίδας και ότι η λειτουργία του είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη βιομηχανία, το εμπόριο και τον τουρισμό. Την ίδια στιγμή, υπογραμμίζουν ότι το τέταρτο τρίμηνο του έτους είναι καθοριστικής σημασίας για την οικονομία λόγω της εορταστικής περιόδου.

Στο λιανικό εμπόριο, το δ’ τρίμηνο αποφέρει τον υψηλότερο τζίρο της χρονιάς, ο οποίος πέρυσι ανήλθε στα 19 δισ. ευρώ. Φέτος, οι επιδόσεις της εορταστικής περιόδου αποτελούν στοίχημα επιβίωσης για χιλιάδες επιχειρήσεις που προσπαθούν να αντισταθμίσουν τα αυξημένα λειτουργικά κόστη. Αντίστοιχα, στον τουρισμό -και ιδιαίτερα στον χειμερινό- οι γιορτές αποτελούν βασική πηγή εισοδήματος για πολλές περιοχές της περιφέρειας, αρκετές από τις οποίες βρίσκονται εντός του πεδίου των κινητοποιήσεων.

Τι ανησυχεί τα σούπερ μάρκετ

Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με όσα αναφέρει στο Capital ο γενικός διευθυντής της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας, Απόστολος Πεταλάς, δεν έχει προκύψει ζήτημα επάρκειας, όσο το οδικό δίκτυο παραμένει λειτουργικό μέσω παρακαμπτηρίων. Ωστόσο, οι επόμενες ημέρες θεωρούνται ιδιαίτερα κρίσιμες, καθώς οι όγκοι αυξάνονται σημαντικά με την καταβολή του δώρου και τη συγκέντρωση των αγορών τροφίμων λίγο πριν από τα Χριστούγεννα.

Όπως σημειώνει, αν οι κινητοποιήσεις συνεχιστούν, τα προβλήματα είναι πιθανό να εμφανιστούν. Σε ό,τι αφορά τις τιμές, εκτιμάται ότι δύσκολα θα υπάρξουν άμεσες ανατιμήσεις, καθώς οι αλυσίδες έχουν ήδη "κλειδώσει" την τιμολογιακή τους πολιτική για την εορταστική περίοδο.

Εξαγωγείς: Χωρίς προβλήματα ακόμη

Στο μέτωπο των εξαγωγών, ο πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Αλκιβιάδης Καλαμπόκης, δηλώνει στο Capital ότι μέχρι στιγμής δεν έχουν καταγραφεί σοβαρά προβλήματα, πέραν ορισμένων προϊόντων που απαιτούν άμεση μεταφορά.

"Δεν μπαίνουμε στη λογική του κοινωνικού αυτοματισμού", σημειώνει, προσθέτοντας ότι προς το παρόν "οι φωνές διαμαρτυρίας που δεχόμαστε είναι λίγες".

Ωστόσο, προειδοποιεί ότι αν οι αποκλεισμοί συνεχιστούν εντός της εορταστικής περιόδου, το πλήγμα μπορεί να γίνει ουσιαστικό, καθώς διακυβεύεται η έγκαιρη παράδοση των εμπορευμάτων – ένα από τα βασικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του Έλληνα εξαγωγέα. Στα νωπά προϊόντα, η ζημιά είναι συχνά μη αναστρέψιμη: χάνονται χρόνος και "ράφι", αυξάνεται το κόστος και ασκούνται πιέσεις στις τιμές, με συνέπειες τόσο για τους εξαγωγείς όσο και για τους ίδιους τους παραγωγούς.

Οι αριθμοί της ζημιάς και το σημείο καμπής

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς επισημαίνει ότι οι αγροτικές κινητοποιήσεις δεν απειλούν άμεσα την επάρκεια αγαθών, αλλά εντείνουν το κόστος και περιορίζουν την κατανάλωση. Σε πληττόμενες περιοχές, οι απώλειες τζίρου στο εμπόριο και το λιανεμπόριο εκτιμώνται στο 5%–15%, με τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να δέχονται το μεγαλύτερο πλήγμα.

Η ημερήσια απώλεια για την οικονομία υπολογίζεται σε 31–45 εκατ. ευρώ, ενώ κάθε επιπλέον εβδομάδα κινητοποιήσεων προσθέτει περίπου 200 εκατ. ευρώ ζημιά. Στο δυσμενές σενάριο, η συνολική επίπτωση μπορεί να ξεπεράσει τα 800 εκατ. ευρώ, επηρεάζοντας παραγωγή, κατανάλωση και εξαγωγές.

Η έκκληση για διάλογο

ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ και ΣΒΕ αναγνωρίζουν τα υπαρκτά προβλήματα του αγροτικού κόσμου και καλούν κυβέρνηση και αγρότες σε διάλογο, τονίζοντας ότι η συνέχιση των κινητοποιήσεων ενέχει τον κίνδυνο μετακύλισης των επιπτώσεων σε άλλους κλάδους στρατηγικής σημασίας.

Την ίδια ώρα με παρέμβασή τους το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ), το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΒΕΘ), ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) και ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ) προειδοποιούν ότι η άρνηση των αγροτών να συμμετάσχουν σε διάλογο με τον Πρωθυπουργό μετατρέπει τη διεκδίκηση σε αδιέξοδο, επισημαίνοντας ότι οι "άδειες καρέκλες" δεν προσφέρουν λύση.

Ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης, αναγνωρίζει τα δίκαια αιτήματα του αγροτικού κόσμου και επισημαίνει ότι το επόμενο διάστημα είναι πολύ οριακό, πριν οι επιπτώσεις γίνουν μη αναστρέψιμες. "Τα πολλά και υπαρκτά αγροτικά προβλήματα δεν λύνονται ούτε σε μία μέρα, ούτε σε μια συνάντηση, αλλά τουλάχιστον θα μπορούν να ιεραρχηθούν και με την κοινωνία στο πλευρό των αγροτών, να δεσμεύσουν την κυβέρνηση για την ικανοποίησή τους", τονίζει.

Νέα πρόσκληση για διάλογο απευθύνει και ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας, αναφέροντας ότι η κυβέρνηση έχει ήδη ικανοποιήσει μέρος των αιτημάτων και επεξεργάζεται πρόσθετες παρεμβάσεις. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η σταθεροποίηση της τιμής της ενέργειας, παρεμβάσεις στο κόστος καυσίμων, αλλαγές στον κανονισμό του ΕΛΓΑ ώστε οι αποζημιώσεις να καλύπτουν το 100% της ασφαλιζόμενης ζημίας, καθώς και η ενίσχυση πιεζόμενων κλάδων όπως η κτηνοτροφία. "Η κοινωνία περιμένει υπευθυνότητα", καταλήγει.