Του Κώστα Κατίκου

Τρεις συστάσεις για την Ελλάδα και ειδικότερα για την αγορά εργασίας περιλαμβάνει η φθινοπωρινή έκθεση της Κομισιόν, στην οποία επισημαίνεται η ανάγκη για περαιτέρω μείωση της ανεργίας, για ένταξη στην απασχόληση περισσότερων γυναικών και για αύξηση των θέσεων εργασίας στον κατασκευαστικό και τουριστικό κλάδο, όπου παρατηρούνται και τα περισσότερα κενά.

Η αγορά εργασίας συνεχίζει να βελτιώνεται, αλλά οι προκλήσεις παραμένουν, αναφέρει η Κομισιόν, επισημαίνοντας ότι το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 8,2% τον Οκτώβριο του 2025, το χαμηλότερο επίπεδό του από το 2009, αλλά παραμένει πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. 

Για τις κενές θέσεις εργασίας τονίζει ότι μετά την κορύφωσή τους το δεύτερο τρίμηνο του 2024, τα ποσοστά κενών θέσεων εργασίας έχουν μειωθεί ελαφρώς, αν και εξακολουθούν να υποδηλώνουν μια σχετικά περιορισμένη αγορά εργασίας, ιδίως στους τομείς του τουρισμού και των κατασκευών. 

Για την απασχόληση αναφέρει ότι αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται, αλλά με βραδύτερο ρυθμό λόγω διαρθρωτικών ζητημάτων, όπως το χάσμα δεξιοτήτων και τα χαμηλά ποσοστά συμμετοχής, ιδίως μεταξύ των γυναικών. 

Στην αύξηση της απασχόλησης των γυναικών ρίχνει το βάρος των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης το υπουργείο Εργασίας, για να επιτευχθεί ο εθνικός στόχος για αύξηση του γενικού ποσοστού απασχόλησης των ηλικιών 20 έως 64 ετών στο 71% μέχρι το 2030.

Ο στόχος για αύξηση της απασχόλησης στο 71% περιλαμβάνεται στην Εθνική Στρατηγική για τις Ενεργητικές Πολιτικές Απασχόλησης (ΕΠΑ) την περίοδο 2022-2030, που έχει κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Οι γυναίκες είναι η βασική ομάδα-αποδέκτης των προγραμμάτων απασχόλησης, τόσο μέσω της αυξημένης ποσόστωσης σε επιδοτούμενες προσλήψεις από προγράμματα της ΔΥΠΑ όσο και σε προγράμματα κατάρτισης. 

Το ποσοστό απασχόλησης στις γυναίκες είναι σχεδόν 10 ποσοστιαίες μονάδες πίσω από τους άνδρες (45% έναντι 55%), ενώ η ανεργία στις γυναίκες είναι περίπου 3 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερη από τους άνδρες (10% έναντι 7%). 

Ο στόχος που μπαίνει έως το 2030 είναι το γενικό ποσοστό ανεργίας στα άτομα 20-64 ετών να βρίσκεται στο 8%, η μακροχρόνια ανεργία στο 5% και η ανεργία στις γυναίκες κάτω από 9%.

Οι στόχοι που τίθενται στο εθνικό σχέδιο των ενεργητικών πολιτικών που θα υλοποιηθούν από υπουργείο Εργασίας, ΔΥΠΑ και άλλους φορείς έως το 2030 είναι:

1. Να εργάζεται τουλάχιστον το 71,1 % του πληθυσμού ηλικίας 20 έως 64 ετών (σε σχέση με 61,1% το 2020).
2. Τουλάχιστον το 40% όλων των ενηλίκων να συμμετέχει σε προγράμματα εκπαίδευσης, κατάρτισης και μάθησης κάθε χρόνο.
3. Ο αριθμός των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού θα πρέπει να μειωθεί κατά τουλάχιστον 7,3% (από 29% το 2019 σε 21,7% το 2030). 

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Μηχανισμού Διάγνωσης των αναγκών στην αγορά εργασίας για το 2023, οι περισσότερες προσλήψεις μισθωτών έγιναν στον κλάδο Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης με καταγεγραμμένες 898.665 προσλήψεις. Από το σύνολο των προσλήψεων το 62,6% αφορούσε άνδρες και το 37,4% γυναίκες. Ακολουθούν τα Καταλύματα, με 329.388 προσλήψεις (47,4% άνδρες και 52,6% γυναίκες) και το Λιανικό εμπόριο, με 230.748 νέες προσλήψεις (38,4% άνδρες και 61,6% γυναίκες) (ποσοστά αύξησης 13,3% και 10,4% αντίστοιχα σε σχέση με το 2022).

Όσον αφορά τις αμοιβές, η Κομισιόν προβλέπει ότι οι μισθοί ανά εργαζόμενο αναμένεται να αυξηθούν για το 2025, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 3,6%. 

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του νέου Προϋπολογισμού για το σύνολο του 2025 εκτιμάται αύξηση κατά 3,7% της αμοιβής ανά εργαζόμενο (μέσος μισθός), που σημαίνει ότι η αύξηση των συνολικών αμοιβών εξαρτημένης εργασίας θα ανέλθει σε 6,3%, έναντι αντίστοιχων αυξήσεων 5,8% και 7,3% που σημειώθηκαν το 2024. Για το 2026 ο κατώτατος μισθός θα είναι κατά 40% υψηλότερος από το 2019, ποσοστό που παραπέμπει σε αύξηση του κατώτατου μισθού τουλάχιστον στα 915 ευρώ από 880 ευρώ που είναι τώρα, ενώ οι συνολικές αμοιβές εξαρτημένης εργασίας θα είναι 37% υψηλότερες από το 2019. Οι κατά κεφαλήν μικτές αμοιβές θα είναι 21% υψηλότερες και οι καθαρές αμοιβές 32% υψηλότερες από το 2019 (καθώς μειώθηκαν φόροι και εισφορές).

Ν. Κεραμέως: Καλύτεροι μισθοί, μείωση της ανεργίας και αύξηση των συλλογικών συμβάσεων

Στην ανάγκη να δοθούν μεγαλύτερες αυξήσεις μισθών στους εργαζομένους αναφέρθηκε η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκη Κεραμέως με σχετικές δηλώσεις την προηγούμενη εβδομάδα, λέγοντας ότι ο μέσος μισθός έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια κατά 28,3% και ο μισθός πλήρους απασχόλησης ανέρχεται σήμερα στα 1.478 ευρώ. Η ίδια υπογράμμισε, ωστόσο, ότι "θα θέλαμε να είναι περισσότερο και θα θέλαμε και οι επιχειρήσεις να πληρώνουν ακόμη καλύτερα", τονίζοντας ότι η αύξηση των μισθών περνάει μέσα από τη μείωση της ανεργίας και την υπογραφή περισσότερων συλλογικών συμβάσεων. "Αυτή τη στιγμή έχουμε τη χαμηλότερη ανεργία των τελευταίων 17 ετών, είμαστε στο 8,1%", είπε κ. Κεραμέως, εξηγώντας ότι η χαμηλή ανεργία οδηγεί και τις επιχειρήσεις στο να πληρώσουν περισσότερα, για να κρατήσουν τους εργαζομένους τους.

Για τις συλλογικές συμβάσεις η υπουργός επανέλαβε ότι χρειάζεται να υπογραφούν περισσότερες συλλογικές συμβάσεις και προς αυτή την κατεύθυνση θα κινούνται οι διατάξεις που ετοιμάζονται στο εθνικό σχέδιο δράσης για την ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και τη σύναψη περισσότερων συλλογικών συμβάσεων.