Του Κώστα Κατίκου

Ανοίγει ο δρόμος για αυξήσεις στις επικουρικές συντάξεις με το πλεόνασμα έκπληξη που θα εμφανίσει για το 2025 ο κλάδος επικουρικής ασφάλισης του ΕΦΚΑ (ΕΤΕΑΕΠ) και σύμφωνα με την τελευταία αναθεώρησή του εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 188 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα αναθεωρημένα στοιχεία που ενέκρινε το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΦΚΑ στις αρχές Νοεμβρίου, το αρχικό πλεόνασμα του κλάδου επικουρικής ασφάλισης θα φθάσει στα 188.479.000 ευρώ από 115.279.000 ευρώ που είχε προβλεφθεί αρχικά.

Η αναθεώρηση προς τα πάνω του αρχικού πλεονάσματος οφείλεται στην αύξηση των εσόδων κατά 80 εκατ. ευρώ από εισφορές εργοδοτών (60 εκατ.) και ασφαλισμένων (20 εκατ.) λόγω αύξησης της απασχόλησης.

Είναι η πρώτη φορά που ο κλάδος επικουρικής ασφάλισης του ΕΦΚΑ θα εμφανίσει τόσο μεγάλο πλεόνασμα από το 2020 και μετά που η κυβέρνηση αποκατέστησε τις περικοπές των επικουρικών συντάξεων που είχαν υποστεί οι συνταξιούχοι από τις ρυθμίσεις του νόμου Κατρούγκαλου.

Το πλεόνασμα των 188 εκατ. ευρώ ανοίγει πλέον τον δρόμο για να ξεπαγώσουν οι αυξήσεις στις επικουρικές συντάξεις για περίπου 1,3 εκατ. συνταξιούχους που έχουν παγώσει, διότι στον νόμο Κατρούγκαλου προβλέφθηκε η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος για τις επικουρικές συντάξεις. Η ρήτρα αυτή με απλά λόγια απαγορεύει τις αυξήσεις αν το ΕΤΕΑΕΠ εμφανίζει έλλειμμα. Αντίθετα, όταν δεν υπάρχει έλλειμμα, το ταμείο μπορεί να προχωρά σε αύξηση των επικουρικών συντάξεων. Σε καμία περίπτωση όμως, δεν μπορεί να προχωρά σε μειώσεις, ακόμη και αν ο φορέας είναι ελλειμματικός.

Η ρήτρα του μηδενικού ελλείμματος εξουδετερώνεται πλήρως με το πλεόνασμα των 188 εκατ. ευρώ που θα εμφανίσει το ΕΤΕΑΠ φέτος και πλέον η σκυτάλη των αποφάσεων περνάει στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης που είναι αρμόδιο να ανάψει το "πράσινο φώς" για να ξεπαγώσουν οι αυξήσεις και στις επικουρικές συντάξεις, όπως γίνεται ήδη από το 2023 με τις κύριες συντάξεις.

Το πλεόνασμα των 188 εκατ. ευρώ για το 2025, δεν αφήνει πλέον καμία αμφιβολία ότι το ταμείο όχι μόνον μπορεί να "αντέξει" τις αυξήσεις αλλά ακόμη και μετά από αυτές θα συνεχίσει να παραμένει πλεονασματικό.

Η μέση επικουρική σύνταξη είναι στα 195 ευρώ τον μήνα μικτά και με μια αύξηση της τάξης του 3% θα διαμορφωθεί στα 201 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι η μέση επιβάρυνση για το ταμείο θα είναι 6 ευρώ μηνιαίως δηλαδή 72 ευρώ ετησίως ανά επικουρική σύνταξη. Δεδομένου ότι από τα 2,5 εκατ. των συνταξιούχων οι 1,3 εκατ. συνταξιούχοι λαμβάνουν και επικουρική σύνταξη, η δαπάνη που προκύπτει από μια αύξηση κατά 3% στις επικουρικές συντάξεις ανέρχεται στα 93,6 εκατ. ευρώ, ποσό που ισοδυναμεί με το μισό πλεόνασμα των 188 εκατ. ευρώ.

Τα ποσά

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε πολλά ταμεία οι επικουρικές μειώθηκαν τόσο στα μικτά ποσά προ κρατήσεων και προ φόρων, όσο και στα καθαρά μετά τις κρατήσεις και τον φόρο την τελευταία 5ετία. Ο λόγος που καταγράφονται αυτές οι μειώσεις είναι διότι με τον νόμο 4387/2026 (τον νόμο Κατρούγκαλου) άλλαξε ο τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων και οι ασφαλισμένοι που άρχισαν να συνταξιοδοτούνται από 1/1/2015 και μετά λαμβάνουν κατά κανόνα μικρότερη επικουρική από τους παλαιότερους συνταξιούχους.

Την μεγαλύτερη μέση επικουρική σύνταξη γήρατος για το 2025 καταβάλλει το επικουρικό ταμείο της ΑΤΕ (ΕΛΕΜ) με μέση επικουρική 438 ευρώ καθαρά. Ακολουθεί το επικουρικό της Εμπορικής με 417 ευρώ καθαρό μετά τις κρατήσεις και τον φόρο.

Τη μικρότερη επικουρική καταβάλλει το επικουρικό του ΤΣΜΕΔΕ με μόλις 71 ευρώ καθαρά. Οι χαμηλές επικουρικές του ΤΣΜΕΔΕ οφείλονται στις πολύ χαμηλές εισφορές που καταβάλουν οι ασφαλισμένοι μηχανικοί για επικουρική σύνταξη.

Η μέση επικουρική του ΙΚΑ (ΕΤΕΑΜ) ανέρχεται στα 186 ευρώ καθαρά, του ΝΑΤ (ΚΕΑΝ) είναι 286 ευρώ, των Δικηγόρων (ΤΕΑΔ) φτάνει στα 234 ευρώ καθαρά, ενώ του Δημοσίου (ΤΕΑΔΥ) διαμορφώνεται στα 185 ευρώ. Από τις ΔΕΚΟ, η μέση επικουρική από το ταμείο της ΔΕΗ είναι 340 ευρώ καθαρά, ενώ στο επικουρικό του ΟΤΕ είναι 241 ευρώ καθαρά τον μήνα.

Η απόφαση για την αύξηση των επικουρικών συντάξεων θα πρέπει να ληφθεί το 2026 με βάση το πλεόνασμα του 2025. Πριν την απόφαση θα προηγηθεί αναλογιστική εκτίμηση για το ακριβές ύψος της αύξησης που μπορεί να καταβάλλει το ΕΤΕΑΕΠ χωρίς να διακινδυνεύσει τη βιωσιμότητά του.