Του Χάρη Φλουδόπουλου

Τον κώδωνα του κινδύνου για τον κίνδυνο εκ νέου εκτροχιασμού των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας κρούει η Ελληνική Βιομηχανία Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ), με αφορμή δύο νέες εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER).

Ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ Αντώνη Κοντολέων τονίζει ότι οι πρόσφατες παρεμβάσεις του ACER επιβεβαιώνουν σοβαρές στρεβλώσεις που καταγράφονται στην αγορά, αλλά και την ανάγκη άμεσης θεσμικής αντίδρασης.

Στην πρώτη έκθεση ("Progress of EU electricity wholesale market integration”), ο ACER ζητεί από τις ελληνικές εποπτικές αρχές σε βάθος διερεύνηση των αλλαγών στη στρατηγική προσφορών συμμετεχόντων στην αγορά, οι οποίες οδήγησαν πέρυσι σε εξωπραγματικές τιμές έως και 940 €/MWh.

Οι υψηλές τιμές καταγράφηκαν στη Νοτιοανατολική Ευρώπη το καλοκαίρι του 2024, ιδίως αργά το απόγευμα, όταν το σύστημα ήταν "σφιχτό" λόγω μη διαθεσιμότητας μονάδων. Ενδεικτικά, στις 3 και 4 Σεπτεμβρίου 2024, ορισμένοι συμμετέχοντες δεν προσέφεραν ενέργεια σε επίπεδα από 200 έως 900 €/MWh, αφήνοντας – όπως σημειώνει ο ACER – υπόνοιες ηθελημένης παρακράτησης ισχύος.

Ο κ. Κοντολέων επισημαίνει ότι η παρέμβαση αυτή αποτελεί ξεκάθαρη απάντηση σε όσους επιχειρούν να δικαιολογήσουν τέτοιες συμπεριφορές ως "παράπλευρο αποτέλεσμα" του target model. Τονίζει δε ότι τέτοια φαινόμενα δεν μπορεί να χρησιμοποιούνται ως βάση για την εισαγωγή μηχανισμού αποζημίωσης διαθεσιμότητας ισχύος υπέρ των μονάδων φυσικού αερίου με πρόσχημα την προστασία του καταναλωτή.

"Αυτό που χρειάζεται", αναφέρει, "είναι αποτελεσματικός έλεγχος της αγοράς και μηχανισμοί τύπου circuit breaker, όπως εφαρμόζονται σε ώριμες αγορές των ΗΠΑ, ώστε υπερβολικές προσφορές να μην δύνανται να καθορίζουν την οριακή τιμή".

Η δεύτερη έκθεση του ACER ("Security of EU Electricity Supply”) στρέφεται στους μηχανισμούς διαθεσιμότητας ισχύος που λειτουργούν στην Ευρώπη, οι οποίοι έφτασαν τα 6,5 δισ. € το 2024. Το σύνολο των εσόδων σήμερα κατευθύνεται σε μονάδες φυσικού αερίου.

Ο ευρωπαίος ρυθμιστής ζητά οι μηχανισμοί να "καθαρίσουν", να αρθούν τα εμπόδια για συμμετοχή ευέλικτου φορτίου, να αλλάξει ο σχεδιασμός ώστε να μπορούν να συμμετέχουν διασυνδεδεμένες χώρες και να αναπτυχθεί πραγματικός ανταγωνισμός για να ελεγχθεί το κόστος.

Επιπλέον, ο ACER – ευθυγραμμισμένος με τον νέο Κανονισμό της ΕΕ – υπογραμμίζει ότι η επάρκεια και η ευελιξία πρέπει να αξιολογούνται ταυτόχρονα. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη δυνατότητα εφαρμογής μηχανισμών ευέλικτης ισχύος για τεχνολογίες μηδενικού αποτυπώματος, όπως η διαχείριση ζήτησης και η αποθήκευση ενέργειας.

Ανακόπηκε ο σχεδιασμός για ευέλικτη ισχύ – Απαράδεκτες καθυστερήσεις

Η ΕΒΙΚΕΝ υπενθυμίζει ότι η προηγούμενη ηγεσία του ΥΠΕΝ είχε προωθήσει τη δημιουργία μηχανισμού ευέλικτης ισχύος και είχε πιέσει τον ΑΔΜΗΕ να παραδώσει τη μελέτη επάρκειας και ευελιξίας μέχρι τον Φεβρουάριο του 2024. Ωστόσο, η νέα ηγεσία – σύμφωνα με τον κ. Κοντολέοντα – "για άγνωστους λόγους υπαναχώρησε".

Παράλληλα, καταγράφονται σημαντικές και αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στη μελέτη, καθώς – όπως υποστηρίζει – "κάποιοι αλλάζουν συνεχώς τα δεδομένα για τον αριθμό και τον χρόνο ένταξης των μπαταριών".

Επιβάρυνση 5–10 €/MWh για τους καταναλωτές

Ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ προειδοποιεί ότι η πιθανή εφαρμογή μηχανισμού διαθεσιμότητας ισχύος χωρίς σωστό σχεδιασμό συνεπάγεται επιπλέον επιβάρυνση 5-10 €/MWh, δηλαδή 300–600 εκατ. € ετησίως για τους καταναλωτές και τη βιομηχανία.

Την ίδια στιγμή, το κόστος της αγοράς εξισορρόπησης – για το οποίο η ΕΒΙΚΕΝ εδώ και χρόνια επισημαίνει την ανάγκη αντιμετώπισης – αναμένεται να φτάσει φέτος στο 1 δισ. €, χωρίς να έχουν ληφθεί διορθωτικά μέτρα.

Η ΕΒΙΚΕΝ τονίζει πως, παρά το γεγονός ότι η ΕΕ έχει ανοίξει τον δρόμο για στοχευμένα και συμβατά με τους κανόνες μέτρα στήριξης της ενεργοβόρας βιομηχανίας, η ελληνική πολιτεία καθυστερεί να τα υλοποιήσει.

"Δεν θα ανεχθούμε τον περαιτέρω εκτροχιασμό της αγοράς εις βάρος των καταναλωτών και της βιομηχανίας", υπογραμμίζει ο κ. Κοντολέων, ζητώντας αποτελεσματικό έλεγχο της χονδρεμπορικής αγοράς, θεσμική εφαρμογή μηχανισμών ευελιξίας χαμηλού κόστους, συμμετοχή αποθήκευσης και διαχείρισης ζήτησης και άμεσες αποφάσεις για στήριξη της εγχώριας βιομηχανίας.