Του Κώστα Κατίκου

Μηδενικές επενδύσεις καταγράφει στο ιστορικό του το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης  (ΤΕΚΑ) παρότι σε λίγο κλείνει τον τρίτο χρόνο λειτουργίας του και θα έπρεπε να διαθέτει ήδη μια γκάμα προκαθορισμένων (default) επενδυτικών επιλογών μηδενικού κινδύνου ώστε ο ατομικός κουμπαράς εισφορών που έχουν 400.000 και πλέον ασφαλισμένοι του, να αρχίσει να δημιουργεί τις πρώτες αποδόσεις.

Η κεφαλαιοποίηση των εισφορών αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του νέου φορέα, καθώς μόνον έτσι οι νέοι ασφαλισμένοι θα έχουν την προσδοκία ότι θα πάρουν ένα αξιόλογο ποσό ως επικουρική σύνταξη, διαφορετικά οι εισφορές τους δεν θα έχουν κανένα αντίκρισμα και οι μελλοντικές επικουρικές συντάξεις θα είναι πιο κάτω από τις σημερινές. Οι ασφαλισμένοι θα έχουν τη δική τους ατομική σύνταξη που θα έχουν χρηματοδοτήσει οι ίδιοι από τον ατομικό κουμπαρά των εισφορών τους. 

Το "μότο" του νέου ταμείου όταν δημιουργήθηκε με τον νόμο 4826/2021 ήταν ότι ήρθε για να εξασφαλίσει σύνταξη στους νέους και να τους πείσει ότι κάθε ευρώ που δίνουν για την ασφάλισή τους θα τους επιστραφεί στο πολλαπλάσιο στο μέλλον. 

Η επιλογή δε, της κεφαλαιοποιητικής λειτουργίας του έγινε προκειμένου να εξουδετερωθεί ο δημογραφικός κίνδυνος καθώς οι ασφαλισμένοι δεν θα έχουν ανάγκη στο μέλλον από νεότερους για να συντηρούν τις συντάξεις τους, διότι θα τις έχουν "πληρώσει" οι ίδιο με τις εισφορές τους και τις  αποδόσεις από την επένδυσή τους.

Παρά ταύτα στον τρίτο χρόνο λειτουργίας του, το ταμείο παραμένει χωρίς επενδυτική πυξίδα καθώς δεν έχει καταρτιστεί ακόμη ο Κανονισμός Επενδύσεων που βάσει νόμου 4826/2021 θα έπρεπε να είναι έτοιμος στον ένα χρόνο λειτουργίας του, δηλαδή τέλη του 2022, αρχές 2023.

Οι καθυστερήσεις οφείλονται αφενός στην έλλειψη πολιτικής κατεύθυνσης από τα αρμόδια στελέχη του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για το ΤΕΚΑ αλλά και  στο γεγονός ότι ίσως χρειαστεί τροποποίηση νόμου, καθώς στα ταμεία του πρώτου πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος στα οποία ανήκει το ΤΕΚΑ, έχουν απαγορευθεί οι επενδύσεις από την εποχή του PSI και επιπροσθέτως, με νόμο του 2018 όλοι οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης στους οποίους συμπεριλαμβάνονται ΕΦΚΑ και ΤΕΚΑ, καταθέτουν υποχρεωτικά τα αποθεματικά τους σε δυο λογαριασμούς της Τράπεζας της Ελλάδος, που είναι το Κοινό Κεφάλαιο και  ο λογαριασμός ταμειακής διαχείρισης.

Σχεδόν το 95% των αποθεματικών που δημιουργούν τα ταμεία κατευθύνονται σε μηνιαία βάση  στους δυο λογαριασμούς της Τ.τ.Ε και μόνον για το υπόλοιπο 5% έχουν "άδεια" να το καταθέτουν σε εμπορικές τράπεζες ανάλογα με το ποια δίνει καλύτερο επιτόκιο.

Ο νόμος αυτός έρχεται σε αντίθεση με τον νόμο του 2010 που προβλέπει ότι τα ταμεία μπορούν να αξιοποιούν ως το 23% των αποθεματικών τους σε επενδυτικά προϊόντα, όπως κρατικά ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια και μετοχές.

Το ΤΕΚΑ λοιπόν ως ταμείο του πρώτου πυλώνα ασφάλισης, παρότι  λειτουργεί με κεφαλαιοποιητικό σύστημα βρίσκεται εν μέσω σύγκρουσης νόμων με τον ιδρυτικό του νόμο να προβλέπει από τη μια ότι μπορεί να κάνει επενδύσεις με βάση τις εισηγήσεις της επενδυτικής του επιτροπής και την υποχρέωση από την άλλη να καταθέτει τα αποθεματικά του στην Τ.τ.Ε όπως κάνει ο ΕΦΚΑ που είναι η ναυαρχίδα του πρώτου πυλώνα ασφάλισης.

Το πρώτο επενδυτικό πακέτο που θα περιλάμβανε τις "στάνταρ" και "σίγουρες" επενδύσεις με μηδενικό ρίσκο (default επιλογή) θα έπρεπε να είναι έτοιμο ως το φθινόπωρο του 2024 για να τεθεί σε εφαρμογή το 2025. Το 2025 όμως τελειώνει χωρίς να έχει δημιουργηθεί το βασικό επενδυτικό προϊόν για να επενδυθούν με μηδενικό ρίσκο οι εισφορές του ΤΕΚΑ. Το χειρότερο είναι ότι το 2026 θα ξεκινούσε η Τρίτη φάση του ταμείου όπου οι ασφαλισμένοι του θα είχαν να επιλέξουν ανάμεσα σε επενδυτικές προτάσεις για την καλύτερη απόδοση των εισφορών τους.

Οι επενδύσεις είναι το βασικό χαρακτηριστικό των κεφαλαιοποιητικών ασφαλιστικών συστημάτων, καθώς από αυτές εξαρτάται και το ύψος των συντάξεων. Στο ΤΕΚΑ όμως κάτι τέτοιο δεν έχει φανεί ακόμη, παρότι στην ιστοσελίδα του αναφέρει ότι ακόμη και με μια συντηρητική αξιοποίηση των αποθεματικών τους, οι νέοι που ασφαλίζονται σήμερα σε αυτό, θα λάβουν υψηλότερες επικουρικές ως 35% με 40%.