Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου 

Σε φάση υλοποίησης περνά το σχέδιο της ΕΥΔΑΠ για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στην Αττική, με αιχμή του δόρατος το νέο εμβληματικό έργο "Εύρυτος”, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 500 εκατ. ευρώ, που προβλέπει τη μερική εκτροπή των ποταμών Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη προς τον Εύηνο, με εκτιμώμενη ολοκλήρωση το πρώτο εξάμηνο του 2029. Όπως τόνισε χθες ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Χάρης Σαχίνης, πρόκειται για ένα θεμελιώδες έργο για την υδροδότηση της Αθήνας, το οποίο θα εξασφαλίσει επάρκεια νερού για τα επόμενα τριάντα χρόνια.

Όπως εξήγησε, πρόκειται για έργο που, ακόμα και σε δύσκολες κλιματολογικές συνθήκες, "μπορεί να δώσει 200 εκατομμύρια κυβικά μέτρα το χρόνο”. "Αυτή τη στιγμή μας λείπουν 250 εκατομμύρια, επομένως τα 200 είναι ένα πολύ σημαντικό νούμερο”, υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι "το νερό είναι άριστης ποιότητας και εξασφαλίζει το λεκανοπέδιο για τα επόμενα 30 χρόνια, αξιοποιώντας τις υφιστάμενες υποδομές”. Παράλληλα, ανέφερε ότι "η περιβαλλοντική επιβάρυνση θα είναι ελάχιστη”.

Αναφερόμενος στα επόμενα βήματα, ο επικεφαλής της ΕΥΔΑΠ εξήγησε ότι "το έργο θα γίνει με δύο σήραγγες – η μία από τον Εύηνο προς τον Κρικελιώτη και η άλλη από τον Καρπενησιώτη προς τον Κρικελιώτη, ώστε να συναντηθούν και να κατευθυνθεί το νερό με βαρύτητα στον Εύηνο”. "Πρέπει να προχωρήσουμε άμεσα, τώρα που έχουμε την έγκριση, ώστε το έργο να γίνει το συντομότερο δυνατό”, ανέφερε χαρακτηριστικά.

Διαγωνισμός και επιτάχυνση διαδικασιών

Αναφερόμενος στο θέμα της χρηματοδότησης του έργου, ο κ. Σαχίνης εξήγησε ότι δεν έχει ληφθεί ακόμη οριστική απόφαση για το βέλτιστο σενάριο, σημειώνοντας ότι "υπάρχουν διάφορες επιλογές — μία από αυτές είναι η ΕΥΔΑΠ να αναλάβει την κατασκευή του έργου, να το χρηματοδοτήσει και να αποπληρωθεί σε βάθος χρόνου”. Παράλληλα, διευκρίνισε ότι εξετάζονται και άλλα σενάρια, τα οποία θα αποφασιστούν το επόμενο διάστημα.

Όσον αφορά τα επόμενα βήματα, επεσήμανε ότι στόχος είναι η ταχύτατη ολοκλήρωση των προμελετών, ώστε να προκηρυχθεί άμεσα ο σχετικός διαγωνισμός. "Θέλουμε να προχωρήσει πολύ γρήγορα το έργο”, είπε, αναφέροντας πως θα αξιοποιηθεί το άρθρο 55 του νόμου 5215/2025 για τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, το οποίο επιτρέπει επιτάχυνση των διαδικασιών.

Ο υπουργός ανέφερε ότι στόχος είναι οι προμελέτες να ολοκληρωθούν μέχρι τον Μάρτιο, ώστε ο διαγωνισμός να προκηρυχθεί το καλοκαίρι. Η κατασκευαστική περίοδος, όπως είπε, εκτιμάται σε περίπου δυόμισι χρόνια.

Από την πλευρά του, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, αναφέρθηκε σε πιθανή ενεργοποίηση της διαδικασίας κατεπείγουσας ανάγκης (άρθρου 32 και 269 N. 4412/2016) - ρύθμιση που αφορά την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση διακήρυξης, στον βαθμό που αυτό κρίνεται απολύτως απαραίτητο, εξαιτίας κατεπείγουσας ανάγκης. "Αυτό που αποφασίστηκε”, τόνισε, "είναι να χρησιμοποιηθούν όλες οι νόμιμες διαδικασίες για την επιτάχυνση του έργου”.

Παράλληλες δράσεις

Παράλληλα με το έργο "Εύρυτος”, η ΕΥΔΑΠ υλοποιεί σειρά παρεμβάσεων με στόχο την ενίσχυση των υδάτινων αποθεμάτων, συνολικού εκτιμώμενου οφέλους 149 εκατ. κυβικών μέτρων ετησίως, όπως ανέφερε ο κ. Σαχίνης.

Ήδη έχουν ολοκληρωθεί οι γεωτρήσεις στη Μαυροσουβάλλα, με εκτιμώμενο όφελος 32 εκατ. κ.μ. ετησίως, καθώς και η μείωση κατά 70% της πρώτης περιβαλλοντικής παροχής του ταμιευτήρα Ευήνου, που αντιστοιχεί σε επιπλέον 22 εκατ. κ.μ. Σε εξέλιξη βρίσκεται η ενεργοποίηση των γεωτρήσεων στους Ούγγρους, με ετήσια απόδοση 50 εκατ. κ.μ. και ολοκλήρωση έως τον Μάρτιο του 2026.

Ακολουθεί η αξιοποίηση των υπογείων αποθεμάτων του μέσου ρου του Βοιωτικού Κηφισού, με τη δημιουργία 17 γεωτρήσεων και 3 αντλιοστασίων, έργο που αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τον Μάρτιο του 2027 και θα εξασφαλίσει νερό τόσο για ύδρευση όσο και για άρδευση.

"Αν συνυπολογίσουμε ότι σήμερα χάνουμε περίπου 250 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως, μένουν περίπου 100 εκατομμύρια, ποσότητα που επαρκεί για τέσσερα ακόμη χρόνια — έως ότου ολοκληρωθεί ο ‘Εύρυτος’”, σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Σαχίνης.

Ακριβό το Plan B

Αναφερόμενος στα εναλλακτικά σχέδια, ο CEO της ΕΥΔΑΠ σημείωσε ότι "το Plan B αφορά την αφαλάτωση, όμως δεν είναι φθηνή λύση”. "Για κάθε κυβικό που λαμβάνεται ημερησίως, η επένδυση κοστίζει περίπου 1.000 ευρώ, ενώ η διαδικασία απαιτεί περίπου 3 κιλοβατώρες ενέργειας ανά κυβικό”, εξήγησε.

Όπως πρόσθεσε, "το σχέδιο προβλέπει modular μονάδες αφαλάτωσης, ώστε αν χρειαστούν προσωρινά, να μπορούν αργότερα να μεταφερθούν αλλού”. Παράλληλα, ανέφερε ότι "εξετάζεται και η πλωτή αφαλάτωση, στο πλαίσιο του Plan C, που όμως είναι ακριβότερη κατά 50-100%”.

"Έχουμε μελετήσει δύο λύσεις”, σημείωσε: είτε το αφαλατωμένο νερό να διοχετεύεται στο κανάλι του Μόρνου, χωρίς καμία αλλαγή στα δίκτυα, είτε να δημιουργηθούν μονάδες αφαλάτωσης σε Θίσβη, Ν. Πέραμο και Λαύριο. 

"Τελειώνουμε τις μελέτες για το πώς ακριβώς θα είναι η αφαλάτωση, για να είμαστε έτοιμοι – αν χρειαστεί - να πατήσουμε τη σκανδάλη”, συμπλήρωσε ο κ. Σαχίνης. Όπως ανέφερε, "το Plan B μπορεί να τεθεί σε λειτουργία σε δύο με δυόμισι χρόνια, ενώ το υπάρχον νερό επαρκεί για τέσσερα χρόνια”. "Το ζητούμενο είναι να ολοκληρωθεί ο Εύρυτος σε λιγότερο από τέσσερα χρόνια, ώστε να μη χρειαστεί να καταφύγουμε σε αυτή τη λύση”, τόνισε.

Επενδύσεις 293 εκατ. για τις διαρροές

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ αναφέρθηκε εκτενώς και στο θέμα των διαρροών του δικτύου ύδρευσης. Όπως σημείωσε, οι απώλειες νερού ανέρχονται σήμερα περίπου στο 15%, ποσοστό χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ωστόσο ο στόχος είναι να μειωθούν περαιτέρω στο 11%.

"Το δίκτυο είναι τεράστιο — από την Ελλάδα μέχρι την Αυστραλία, για να το πούμε σχηματικά — και αυτό δείχνει το μέγεθος της πρόκλησης”, είπε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ότι η μείωση των διαρροών αποτελεί υποχρέωση, ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία. Ήδη, όπως ανέφερε, έχουν ξεκινήσει έργα που αφορούν τη βελτίωση και αντικατάσταση των παλαιών δικτύων, ενώ προγραμματίζονται ακόμη περισσότερες παρεμβάσεις, καθώς πολλά από τα δίκτυα είναι 60 ετών”.

"Όταν οι επενδύσεις τα προηγούμενα χρόνια δεν ξεπερνούσαν τα 15 εκατ. ευρώ ετησίως και σήμερα έχουμε φτάσει στα 90 εκατ., γίνεται αντιληπτό το μέγεθος της προσπάθειας που απαιτείται για να καλυφθεί το χαμένο έδαφος”, ανέφερε. Για την επόμενη πενταετία, ο προγραμματισμός περιλαμβάνει έργα ύψους 293 εκατ. ευρώ, που αφορούν την ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό του δικτύου.

Στο… "κόκκινο”

Αναφορικά με την κατάσταση των αποθεμάτων, ο κ. Σαχίνης ανέφερε ότι, σύμφωνα με την εκτίμησή του, "η χώρα βρίσκεται στο κόκκινο”. Όπως είπε, έχει ήδη αποστείλει σχετικά στοιχεία στο Υπουργείο, προκειμένου να αξιολογηθεί επίσημα, σε συνεργασία με τον ρυθμιστή, εάν πράγματι τα αποθέματα βρίσκονται σε οριακό σημείο. "Έχουμε ενημερώσει ότι υπάρχει θέμα ανομβρίας και τα αποθέματα είναι πάρα πολύ χαμηλά”, σημείωσε χαρακτηριστικά.

Από την πλευρά του, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, διευκρίνισε ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν μέτρα περιορισμού της κατανάλωσης νερού. Ο κ. Παπασταύρου έβαλε, παράλληλα, τέλος στα σενάρια περί επιβολής ειδικού τέλους στους λογαριασμούς του νερού για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας.

Παπασταύρου: Έχει διαμορφωθεί ένα συγκεκριμένο πλαίσιο 

Μιλώντας στη συνέντευξη Τύπου για την εξειδίκευση των μέτρων, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, τόνισε ότι δύο είναι τα σημαντικότερα σημεία της νέας στρατηγικής για τη διαχείριση των υδάτων.

Όπως ανέφερε, το πρώτο αφορά το γεγονός ότι, μετά από μια μακρά περίοδο αναλύσεων και συζητήσεων, έχει πλέον διαμορφωθεί ένα συγκεκριμένο και κοστολογημένο πλαίσιο βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων έργων, με κοινό παρονομαστή τη θωράκιση της Αττικής και της Θεσσαλονίκης. Ο ίδιος σημείωσε ότι "έχουμε σαφή εικόνα για το τι πρέπει να γίνει τώρα, ποια είναι η μακροπρόθεσμη λύση και ποιο είναι το προς ωρίμανση Plan B, ώστε, σε περίπτωση καθυστέρησης, να μη χρειαστεί να αναζητούμε εκ των υστέρων εναλλακτικές λύσεις”.

Το δεύτερο σημείο, σύμφωνα με τον υπουργό, αφορά μια σημαντική μεταρρύθμιση που συνδέεται με τη γεωγραφική επέκταση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ. Όπως εξήγησε, σήμερα λειτουργούν περίπου 740 φορείς παροχής νερού, γεγονός που έχει οδηγήσει σε αναποτελεσματικότητα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη ύπαρξης ενός ενιαίου οργανισμού για τη διαχείριση της ύδρευσης και της άρδευσης.

Ο κ. Παπασταύρου επισήμανε ότι πρόκειται για την πρώτη φορά στη χώρα που η ύδρευση και η άρδευση θα υπαχθούν σε έναν κοινό οργανισμό. Η εξέλιξη αυτή, όπως είπε, θα δώσει πολύτιμα συμπεράσματα για τη μελλοντική επέκταση του μοντέλου και στην υπόλοιπη Ελλάδα, στο πλαίσιο μιας δεύτερης φάσης του σχεδίου.

Γεωγραφική επέκταση ΕΥΔΑΠ & ΕΥΑΘ

Αναφερόμενος στη διοικητική επέκταση και οργάνωση των δύο φορέων, ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, ο κ. Παπασταύρου σημείωσε ότι δεν υπάρχει ακόμη οριστική απόφαση για τον τρόπο με τον οποίο θα προχωρήσει η διαδικασία μετά τη γεωγραφική επέκταση. "Αν και οι περίπου 750 πάροχοι θα μειωθούν στους 700 με τη συγχώνευση 50 εξ αυτών (σε Φθιώτιδα, Βοιωτία, Εύβοια, Χαλκιδική) το πρόβλημα παραμένει: πώς μια κατάσταση που έχει δημιουργηθεί εδώ και χρόνια μπορεί να οργανωθεί αποτελεσματικά”, ανέφερε χαρακτηριστικά.

"Η πιο βιώσιμη λύση για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι η γεωγραφική επέκταση της δραστηριότητας των ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ. Η μελέτη της Ακαδημίας Αθηνών δείχνει ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε για να προχωρήσουμε μια άλλη επιλογή. Τώρα είναι σαφές ότι πρέπει να δράσουμε γιατί είναι μεγάλη η απώλεια νερού και αν οι επόμενοι δύο χειμώνες ακολουθήσουν την ίδια τάση τότε θα βρεθούμε σε ανάλογη θέση όπως το 1990. Στην κυβέρνηση αξιολογήθηκαν διάφορες προσεγγίσεις όμως με βάση τους χρονικούς περιορισμούς και τους υδρολογικούς περιορισμούς ο πιο βιώσιμος και λειτουργικός τρόπος αντίδρασης και προστασίας της Αττικής ήταν η γεωγραφική επέκταση των ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ”, σημείωσε.

Όπως ανακοινώθηκε, κεντρικός άξονας του σχεδίου του υπουργείου είναι η δημιουργία 2 ισχυρών πυλώνων σε Αττική και Θεσσαλονίκη με υποχρεωτική απορρόφηση παρόχων ύδρευσης και αποχέτευσης και επέκταση της αρμοδιότητας ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στην άρδευση στη γεωγραφική περιοχή της αρμοδιότητάς τους. Όπως είπε ο υπουργός, πρόκειται για ένα μεταρρυθμιστικό πρώτο βήμα στο νοικοκύρεμα 750 παρόχων σε ένα κατακερματισμένο τοπίο.

Τιμολόγηση και μετρητές 

Αναφορικά με την τιμολογιακή πολιτική, και την ανάγκη αναθεώρησης με βάση την αρχή της ανταποδοτικής ανάκτησης κόστους, ο κ. Σαχίνης εξήγησε ότι η ΕΥΔΑΠ έχει ήδη υποβάλει όλα τα σχετικά στοιχεία στη Ρυθμιστική Αρχή, η οποία θα αποφασίσει τι εγκρίνει και ποια θα είναι η τελική διαμόρφωση.

Όπως είπε, το ρυθμιστικό πλαίσιο προβλέπει ότι τα έργα θα πρέπει να είναι ανταποδοτικά, επισημαίνοντας το παράδειγμα των έργων στην Ανατολική Αττική, τα οποία χρηματοδοτήθηκαν εν μέρει από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τέλος, ανέφερε ότι η Ρυθμιστική Αρχή έχει εξετάσει το επενδυτικό πλάνο της ΕΥΔΑΠ, ύψους 2,5 δισ. ευρώ, και αναμένεται η τελική της απόφαση. "Μέχρι να υπάρξει επίσημη απάντηση, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ποσοστά ή τιμές”, διευκρίνισε, προσθέτοντας ότι "με βάση τα σημερινά δεδομένα, το νερό στην Αθήνα παραμένει το φθηνότερο μεταξύ των ευρωπαϊκών πρωτευουσών — και στόχος είναι να παραμείνει έτσι”.

Τέλος, σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα εγκατάστασης έξυπνων μετρητών, ο κ. Σαχίνης ανέφερε ότι έως το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2026 η ΕΥΔΑΠ θα είναι έτοιμη να προκηρύξει τον σχετικό διαγωνισμό.