Του Χάρη Φλουδόπουλου

Παρά τη θεαματική διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα, οι τιμές του ρεύματος στην Ελλάδα παραμένουν σταθερά υψηλές, επιβαρύνοντας νοικοκυριά και βιομηχανίες. Όπως τόνισε ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ, κ. Αντώνης Κοντολέων, μιλώντας στο συνέδριο Renewable & Storage Forum, το πρόβλημα εντοπίζεται πλέον όχι τόσο στην αγορά επόμενης ημέρας, όσο κυρίως στην αγορά εξισορρόπησης, η οποία έχει εξελιχθεί σε έναν από τους βασικούς λόγους διατήρησης του ενεργειακού κόστους σε υψηλά επίπεδα.

Η "γκρίζα ζώνη" της εξισορρόπησης 

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ, το κόστος της αγοράς εξισορρόπησης έχει εκτιναχθεί τα τελευταία χρόνια: από 18,4% των συνολικών εσόδων των συμβατικών μονάδων το 2023, στο 23% το 2024 και πλέον στο 28% το 2025. Παράλληλα, το συνολικό κόστος των λογαριασμών ΛΠ2 και ΛΠ3 αναμένεται να προσεγγίσει το 1 δισ. ευρώ το 2025, από 730 εκατ. ευρώ το 2024.

Η αύξηση αυτή, σύμφωνα με τον κ. Κοντολέων, οφείλεται σε δύο βασικούς λόγους:

Επαναλαμβανόμενη ένταξη υπό απόσυρση λιγνιτικών μονάδων, όπως οι Αγ. Δημήτριος 3 και 4, σε 24ωρη λειτουργία με "constraint", δηλαδή εκτός αγοράς, με μηχανισμό αποζημίωσης pay-as-bid, χωρίς διαφάνεια. Η πρακτική αυτή, είπε, παραβιάζει το πνεύμα του άρθρου 13 του ευρωπαϊκού κανονισμού 943/2019, που επιτρέπει τέτοιες παρεμβάσεις μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

Εντάξεις θερμικών μονάδων τις μεσημεριανές ώρες, όταν η παραγωγή ΑΠΕ υπερκαλύπτει τη ζήτηση, οδηγώντας σε εκτόξευση του ΛΠ3 στις 20-35 €/MWh, ενώ η τιμή της αγοράς επόμενης ημέρας εκείνες τις ώρες είναι σχεδόν μηδενική.

Ενδεικτικά, όπως είπε ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ, τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο, όταν ο ΑΔΜΗΕ διατηρούσε σε 24ωρη λειτουργία τις μονάδες Αγ. Δημήτριος 3 και 4, ο ΛΠ3 αυξήθηκε κατά 7,3 €/MWh ή περίπου 7,5 εκατ. ευρώ την εβδομάδα. Αντίθετα, στις περιόδους που σταμάτησε η ένταξη αυτών των μονάδων, το κόστος μειώθηκε ισόποσα.

Στρατηγικές προσφορών και στρεβλώσεις

Ο κ. Κοντολέων επεσήμανε ότι οι προσφορές των θερμικών μονάδων για ανοδική ενέργεια σε ώρες μη αιχμής –όταν ενεργοποιούνται με constraint– εμφανίζονται τεχνητά αυξημένες (200-300 €/MWh), γεγονός που "υποδεικνύει στρατηγική τιμολόγησης". "Το pay-as-bid δεν διασφαλίζει διαφάνεια, καθώς αφορά μόνο τον τρόπο αποζημίωσης και όχι τη διαδικασία επιλογής ή τη συχνότητα ενεργοποίησης των μονάδων", ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, μόνο το 2025 το κόστος ανακατανομής (ΛΠ3) προβλέπεται να φθάσει τα 780 εκατ. ευρώ, έναντι 550 εκατ. ευρώ το 2024, ενώ το ΛΠ2 θα αυξηθεί στα 225 εκατ. ευρώ, από 180 εκατ. το 2024.

Η ενεργοβόρος βιομηχανία χωρίς ασπίδα

Πέραν του κόστους της αγοράς, ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ ανέδειξε και τις εκκρεμότητες στα μέτρα στήριξης των ενεργοβόρων βιομηχανιών, που επιτείνουν την πίεση στην ανταγωνιστικότητα του κλάδου:

•ΕΤΜΕΑΡ: Από το 2019, ποσό 70 εκατ. ευρώ ετησίως δεν εισπράττεται, δημιουργώντας έλλειμμα 240 εκατ. ευρώ στον ΕΛΑΠΕ. Παράλληλα, εκκρεμούν 17 εκατ. ευρώ ετησίως από το μειωμένο ΕΤΜΕΑΡ για τις βιομηχανίες, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η κοινοποίηση του μέτρου στην Κομισιόν.

•Αντιστάθμιση CO₂: Χορηγείται μειωμένη σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και με καθυστέρηση.

•Μηχανισμοί ευελιξίας: Η υλοποίηση του μηχανισμού "non-fossil flexibility” (για ζήτηση και αποθήκευση) έχει παγώσει, ενώ αγνοείται η μελέτη επάρκειας που εκπονήθηκε εδώ και οκτώ μήνες.

•Αντί αυτών, προωθείται η έγκριση νέου μηχανισμού CRM κόστους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, επιπλέον των 200 εκατ. ευρώ του ΛΠ2.

Προτάσεις ΕΒΙΚΕΝ: Άμεση ανακούφιση για το ΛΠ3

Η ΕΒΙΚΕΝ ζητά άμεση παρέμβαση για τον περιορισμό του κόστους της αγοράς εξισορρόπησης, προτείνοντας:

•Μεταφορά του κόστους της ανακατανομής (ΛΠ3) στη Χρέωση Χρήσης Συστήματος (ΧΧΣ), όπως εφαρμόζεται σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης.

•Χρήση των εσόδων του ΑΔΜΗΕ από τα διασυνδετικά δικαιώματα –που για το 2024 ανήλθαν σε 109,4 εκατ. ευρώ έναντι 68,4 εκατ. το 2023– και των εσόδων από χρεώσεις μη συμμόρφωσης ως εισροές για τη μείωση του ΛΠ3, κατά το πρότυπο της Ιταλίας.

"Καμία ειδική μεταχείριση" 

Ο κ. Κοντολέων απάντησε και σε όσους ισχυρίζονται ότι η βιομηχανία απολαμβάνει ευνοϊκούς όρους στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις: "Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε ένα σούπερ μάρκετ και μια ενεργοβόρο βιομηχανία μέσης τάσης; Καμία. Πληρώνουν ακριβώς τα ίδια σε ΕΤΜΕΑΡ, ΥΚΩ και χρεώσεις δικτύου. Αντιθέτως, από το 2019, οι μη επιλέξιμες επιχειρήσεις επιδοτούνται παρανόμως με μειωμένο ΕΤΜΕΑΡ και ευθύνονται για το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ", τόνισε.