Της Βίκυς Κουρλιμπίνη

Τη χθεσινή ημέρα, αν και το ημερολόγιο έγραφε 22 Οκτωβρίου και τυπικά βαδίζουμε προς το τέλος της φετινής τουριστικής σεζόν, το λιμάνι της Μυκόνου υποδέχθηκε 5 κρουαζιερόπλοια, όπως φαίνεται στην παραπάνω φωτογραφία. Την ίδια ώρα, σε εκδήλωση της Διεθνούς Ένωσης Κρουαζιέρας (CLIA) στο Πλανητάριο Ιδρύματος Ευγενίδου, παρουσιαζόταν μελέτη ειδικά για το λιμάνι της Μυκόνου και τις δαπάνες των επισκεπτών που έρχονται για λίγες ώρες στο νησί με κρουαζιερόπλοια.

Παράλληλα, από την CLIA, έπεφτε στο τραπέζι μια νέα πρόταση για την αξιοποίηση των εσόδων από το τέλος κρουαζιέρας στα νησιά (το οποίο υπενθυμίζεται ξεκίνησε από φέτος τον Ιούλιο) και τη δημιουργία ενός εθνικού σχεδίου ανάπτυξης για την αγορά της κρουαζιέρας στην Ελλάδα, που θα στηρίζεται από την Κυβέρνηση, με στόχο -μεταξύ άλλων- τη βελτίωση των υποδομών και την προώθηση επενδύσεων.

Παρόλο που ακόμη και λίγες ημέρες πριν την έναρξη ισχύος του τέλους, οι εταιρείες του χώρου εξέφραζαν έντονες αντιδράσεις για την οικονομική επιβάρυνση των επιβατών και την αύξηση του κόστους του ταξιδιού, ζητώντας την αναβολή του μέτρου, τα στοιχεία δείχνουν πως τελικά η Μύκονος (όπου το τέλος κρουαζιέρας- μαζί με τη Σαντορίνη- κατά τους καλοκαιρινούς μήνες είναι 20 ευρώ το άτομο) καταγράφει φέτος ρεκόρ επιβατών, ενώ οι προοπτικές για την επιβατική κίνηση τα επόμενα χρόνια είναι επίσης θετικές.

Η επιβολή του τέλους, όχι μόνο δεν πτόησε του επιβάτες κρουαζιέρας να κατέβουν στο νησί, αλλά φαίνεται πως δεν επηρεάζει τον προγραμματισμό τους. Όταν μάλιστα δίνουν αρκετές χιλιάδες ευρώ για ένα πακέτο κρουαζιέρας, τα 20 ευρώ για την επίσκεψη σε ένα από τα πλέον κοσμοπολίτικα νησιά της Μεσογείου δεν αποτέλεσε ανασταλτικό παράγοντα. Αν επίσης υπολογιστεί και η τεράστια επιβάρυνση των υποδομών και η σπατάλη πολύτιμων πόρων εν μέσω καλοκαιρινής περιόδου, το τέλος θα μπορούσε και να αυξηθεί.

Τα στοιχεία της μελέτης της CLIA για τη Μύκονο

Η μελέτη της CLIA σε συνεργασία με την Oxford Economics έδειξε πως η μέση δαπάνη για το λιμάνι της Μυκόνου (οικονομική συνεισφορά επιβάτη 2024) ανήλθε σε 107 ευρώ, τα οποία επιμερίζονται ως εξής: 30 ευρώ το άτομο για φαγητό και ποτό, 37 ευρώ για αγορές, 28 ευρώ για εκδρομές- ξεναγήσεις, 5 ευρώ για μεταφορικά και άλλα 6 ευρώ για λοιπές δραστηριότητες.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε την περίοδο από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο του 2024 και έγινε μέσω ερωτηματολογίων, που δόθηκαν στους επισκέπτες μετά την επίσκεψή τους στη Μύκονο. Το δείγμα περιελάβανε συνολικά 2.610 συνεντεύξεις.

Το 2024, σύμφωνα με τη μελέτη, περίπου 1,3 εκατομμύρια επιβάτες επισκέφτηκαν τη Μύκονο, όλοι τους transit, καθώς και 215 χιλιάδες μέλη πληρώματος, με τις συνολικές δαπάνες που σχετίζονται με την κρουαζιέρα να φτάνουν τα 159 εκατ. ευρώ. Η συνολική συνεισφορά, συμπεριλαμβανομένης της έμμεσης και της επαγόμενης, εκτιμάται σε 201 εκατ.

Ο μέσος χρόνος παραμονής των επιβατών είναι 5,6 ώρες. Το 79% ανέφερε πως κάνει βόλτα στον προορισμό, 70% πραγματοποιεί αγορές, 69% κάθεται σε εστιατόρια/ καφέ, 31% επισκέπτεται μουσεία και 30% κάνει οργανωμένες ξεναγήσεις.

Οι βασικές αγορές είναι οι ΗΠΑ (33% των επισκεπτών κρουαζιέρας), η Ιταλία (19%), το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Καναδάς (12%) και η Αυστραλία (4%). Πρόκειται δηλαδή για επιβάτες με υψηλές ταξιδιωτικές δαπάνες.

Τα στοιχεία παρουσίασαν η Διευθύντρια Ανατολικής Μεσογείου της CLIA Μαρία Δεληγιάννη και ο Εκτελεστικός Διευθυντής Ευρώπης Νίκος Μερτζανίδης.

12 εκατομμύρια έσοδα σε 3 μήνες για τη Μύκονο

Φέτος, και ενώ το τέλος κρουαζιέρας είναι ήδη σε ισχύ, οι επιβάτες στο νησί των Ανέμων υπολογίζεται πως θα υπερβούν το 1,5 εκατομμύριο σύμφωνα με πληροφορίες από το Λιμενικό Ταμείο Μυκόνου. Τον Ιούλιο, όταν το τέλος κρουαζιέρας έκανε "πρεμιέρα", η Μύκονος υποδέχθηκε 260 χιλιάδες επισκέπτες από κρουαζιερόπλοια, τον Αύγουστο 205 χιλιάδες επιβάτες και το Σεπτέμβριο 192 χιλιάδες επιβάτες. Με βάση την παραπάνω κίνηση, μόνο για τη Μύκονο αυτούς τους τρεις μήνες, τα έσοδα από το τέλος κρουαζιέρας υπολογίζονται σε 12 εκατομμύρια ευρώ.

Σημειώνεται πως το 1/3 των εσόδων αποδίδεται στους δήμους, εντός των διοικητικών ορίων των οποίων βρίσκονται οι λιμένες αποβίβασης, για έργα για τη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος και των υποδομών τους, 1/3 εγγράφεται στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και 1/3 εγγράφεται στον προϋπολογισμό του υπουργείου Τουρισμού.

Σε ερώτηση του Capital.gr για τις αντιδράσεις των εταιρειών κρουαζιέρας αναφορικά με το τέλος και εάν αυτό επηρέασε τη "συμπεριφορά" των ταξιδιωτών, αναφέρθηκε πως ακόμη δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα, καθώς πολλοί επιβάτες ενημερώθηκαν φέτος για το τέλος, όταν τα πακέτα κλείνονται αρκετούς μήνες πριν. Έτσι η επόμενη χρονιά θα δείξει, όπως σημειώνουν στελέχη της CLIA, κατά πόσο το κόστος είναι υψηλό για τους επιβάτες.

Τονίζουν πάντως πολλές εταιρείας αποφάσισαν να απορροφήσουν το τέλος, ενώ τόνισαν πως υπάρχει και θέμα ανταγωνιστικότητας με άλλα νησιά, όπου το αντίτιμο είναι χαμηλότερο. Όσον αφορά την πρόταση για τη δημιουργία ενός εθνικού σχεδίου ανάπτυξης με τους πόρους από το τέλος, ειπώθηκε πως αυτή έχει τεθεί ήδη υπόψη των αρμόδιων υπουργείων.

Σε μελέτη πάντως του Λιμενικού Ταμείο Μυκόνου αναφέρεται χαρακτηριστικά πως η αλματώδης ανάπτυξη της κρουαζιέρας στο νησί συνοδεύεται και από σημαντικές προκλήσεις, καθώς ο τόσο μεγάλος όγκος επισκεπτών σε σύντομο χρόνο δημιουργεί πιέσεις σε διάφορα επίπεδα.

Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ειδικά τις ημέρες όπου κατέπλεαν πολλά κρουαζιερόπλοια ταυτόχρονα, η χώρα και τα δημοφιλή σημεία του νησιού πλημμύριζαν με κόσμο σε βαθμό που ξεπερνούσε τη φέρουσα ικανότητα της τοπικής υποδομής. Χαρακτηριστικά, το 2023 και το 2024 υπήρχαν μέρες όπου μέχρι 8 κρουαζιερόπλοια προσέγγιζαν τη Μύκονο την ίδια ημέρα, μεταφέροντας συνολικά πάνω από 15.000 επισκέπτες μέσα σε λίγες ώρες.

Με δεδομένο ότι ο μόνιμος πληθυσμός της Μυκόνου είναι ~11.000 κάτοικοι, η αναλογία αυτή (τουρίστες κρουαζιέρας προς ντόπιους) δίνει την εικόνα της πρωτοφανούς πίεσης: μόνο το 2023, 1,2 εκατ. επισκέπτες κρουαζιέρας πέρασαν από το νησί έναντι 25.000 κατοίκων στη Σαντορίνη και ~11.000 στη Μύκονο. Οι αριθμοί αυτοί εξηγούν τα φαινόμενα συμφόρησης και "κορεσμού" που παρατηρούνταν.

Το τέλος επιβάλλεται ανά επιβάτη και ανά λιμένα και ανέρχεται:

Για την περίοδο από 1ης Ιουνίου έως 30ής Σεπτεμβρίου:

 -για αποβίβαση σε λιμένες των νήσων Μυκόνου και Σαντορίνης σε 20 ευρώ και για αποβίβαση στους λοιπούς λιμένες της χώρας σε 5 ευρώ,

-για την περίοδο από 1ης έως 31ης Οκτωβρίου και από 1ης Απριλίου έως 31ης Μαΐου, για αποβίβαση σε λιμένες των νήσων Μυκόνου και Σαντορίνης σε 12 ευρώ και για αποβίβαση στους λοιπούς λιμένες της χώρας σε 3 ευρώ.

Για την περίοδο από 1ης Νοεμβρίου έως 31ης Μαρτίου:

-για αποβίβαση σε λιμένες των νήσων Μυκόνου και Σαντορίνης σε 4 ευρώ και για αποβίβαση στους λοιπούς λιμένες της χώρας σε 1 ευρώ.

Ετοιμάζεται μελέτη και για τη Σαντορίνη

Την ίδια ώρα, ήδη έχει ξεκινήσει από τον Ιούλιο αντίστοιχη μελέτη και για τη Σαντορίνη, από το Πανεπιστήμιο Πειραιά, που αναμένεται να παρουσιαστεί την επόμενη χρονιά.