Του Νίκου Κωτσικόπουλου 

Έναν νέο γύρο πειραματισμού για τη χρήση του ψηφιακού ευρώ μέσω καινοτομικής πλατφόρμας αποφάσισε να ξεκινήσει η ΕΚΤ από τη νέα χρονιά, μετά την επιτυχία που είχε η έρευνα στην πρώτη φάση της, στην οποία συμμετείχαν τράπεζες, fintech, ακαδημαϊκοί, εμπορικές επιχειρήσεις και startups.

Όπως ανέδειξε η πρώτη φάση της έρευνας, το ψηφιακό ευρώ μπορεί να φέρει αυτόματες πληρωμές υπό όρους και προϋποθέσεις, κρατήσεις πληρωμών μέχρι την επιβεβαίωση συναλλαγής από πλευράς πωλητή, αυτόματες αποζημιώσεις ασφάλισης, συναλλαγές tap-and-go με υπολογισμό της συμφέρουσας διαθέσιμης τιμής στις συγκοινωνίες και πολλές άλλες εξυπηρετικές λειτουργίες. 

Διαπιστώθηκε, μεταξύ άλλων, ότι ένα ψηφιακό ευρώ θα συνέβαλλε στη μείωση του κατακερματισμού και του κόστους για τις πληρωμές μεταξύ επιχειρήσεων (B2B), θα τυποποιούσε τις συναλλαγές και θα αύξανε τη ρευστότητα. Επιπλέον εκτιμήθηκε ότι οι ενσωματωμένες ηλεκτρονικές αποδείξεις θα μπορούσαν να απλοποιήσουν εργασίες όπως οι επιστροφές, οι αξιώσεις εγγύησης, η αναφορά εξόδων και ο προσωπικός προϋπολογισμός.

Τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά και δεν είναι τυχαία η θετική γνώμη που εξέφρασε αυτή την εβδομάδα ο καλεσμένος του ΣΕΒ πρόεδρος της γερμανικής Budesbank, Joachim Nagel. Οι υπό όρους πληρωμές μάλιστα αναγνωρίζονται τώρα ως πιθανός βασικός μοχλός καινοτομίας για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, σε μια φάση που η ΕΚΤ και η Ε.Ε. συνολικά αναζητούν τρόπους να ανεξαρτητοποιηθούν από αμερικανικές επιχειρήσεις, οι οποίες ελέγχουν τις διαδικασίες πληρωμών και μεταφορών κεφαλαίων, αναπτύσσοντας την ευρωπαϊκή τεχνολογία και καινοτομία.

Ένα ψηφιακό ευρώ "θα μπορούσε να προωθήσει την καινοτομία στο ευρωπαϊκό σύστημα πληρωμών και να ενισχύσει την οικονομική ένταξη", σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έκθεσης που δημοσιεύθηκε, για την πρώτη πλατφόρμα καινοτομίας για το ψηφιακό ευρώ. Όπως έχει τονίσει επίσημα η ΕΚΤ, "το ψηφιακό ευρώ θα είναι μια ψηφιακή μορφή μετρητών. Θα εκδίδεται από την κεντρική τράπεζα και θα είναι διαθέσιμο σε όλους τους πολίτες στη ζώνη του ευρώ".

Η έρευνα ανέδειξε ενδιαφέροντα συμπεράσματα, όπως ότι οι υπό όρους πληρωμές, δηλαδή οι πληρωμές που ενεργοποιούνται αυτόματα όταν πληρούνται προκαθορισμένες προϋποθέσεις, αναγνωρίστηκαν ως πιθανός βασικός μοχλός καινοτομίας και ως παράδειγμα για το πώς το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να βελτιώσει την καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων πολιτών. 

Καινοτομία και ασφάλεια για τους καταναλωτές

Το ψηφιακό ευρώ θα μπορεί να προσφέρει βασικές τεχνικές δυνατότητες, όπως είναι η λειτουργία κράτησης χρημάτων, η οποία θα επιτρέπει την παρακράτηση, κατά τη διάρκεια μιας πληρωμής η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Η προσωρινή παρακράτηση μέχρι την παράδοση της πώλησης θα αύξανε τα επίπεδα ασφαλείας των καταναλωτών, ενισχύοντας τις συναλλαγές. 

"Μοναδικά χαρακτηριστικά όπως αυτό", αναφέρει η έκθεση, "σε συνδυασμό με τα εναρμονισμένα πρότυπα που θεσπίζονται από το εγχειρίδιο κανόνων του ψηφιακού ευρώ, θα επιτρέπουν στους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών να αναπτύξουν το απαραίτητο πρόσθετο τεχνικό επίπεδο, το οποίο απαιτείται για την ενεργοποίηση των συγκεκριμένων υπό όρους πληρωμών". 

- Στις συναλλαγές ηλεκτρονικών αγορών, για παράδειγμα, τα κεφάλαια θα μπορούσαν να αποδεσμευτούν στον πωλητή, μόνο αφού ο αγοραστής επιβεβαιώσει ότι το αντικείμενο έχει παραδοθεί, διασφαλίζοντας μεγαλύτερη προστασία των καταναλωτών. 

- Οι αποζημιώσεις ασφάλισης θα μπορούσαν να αυτοματοποιηθούν και "σε περίπτωση καθυστερημένων υπηρεσιών, οι επιστροφές χρημάτων θα μπορούσαν να βελτιστοποιηθούν". 

- Για τις υπηρεσίες κοινής κινητικότητας και τις δημόσιες συγκοινωνίες, οι υπό όρους πληρωμές θα μπορούσαν να επιτρέπουν συναλλαγές tap-and-go και να υπολογίζουν αυτόματα την καλύτερη διαθέσιμη τιμή. Όλες αυτές οι λειτουργίες δοκιμάστηκαν με επιτυχία σε ένα προσομοιωμένο περιβάλλον ψηφιακού ευρώ.

Οι υπό όρους πληρωμές δοκιμάστηκαν επίσης στο πλαίσιο των πληρωμών μεταξύ επιχειρήσεων (B2B), οι οποίες συνήθως περιλαμβάνουν μεγαλύτερα ποσά και πιο σύνθετες συμβατικές συμφωνίες. Διαπιστώθηκε ότι ένα ψηφιακό ευρώ θα συνέβαλλε στη μείωση του κατακερματισμού και του κόστους για τις πληρωμές B2B, ενώ παράλληλα θα αύξανε την τυποποίηση των συναλλαγών και τη ρευστότητα στο σύστημα.

Ηλεκτρονικές αποδείξεις, εκπτωτικά παιδικά πορτοφόλια 

Οι ενσωματωμένες ηλεκτρονικές αποδείξεις (e-receipts) εντός ενός "ψηφιακού οικοσυστήματος του ευρώ" θα μπορούσαν να παρέχουν στους καταναλωτές δομημένη πρόσβαση στα αρχεία αγορών τους, να απλοποιήσουν εργασίες όπως οι επιστροφές, οι αξιώσεις εγγύησης, η αναφορά εξόδων και ο προσωπικός προϋπολογισμός. Για τους εμπόρους, οι ηλεκτρονικές αποδείξεις θα μπορούσαν να μειώσουν σημαντικά το λειτουργικό κόστος και να βελτιώσουν την αποδοτικότητα. 

Η κατάργηση δισεκατομμυρίων έντυπων αποδείξεων κάθε χρόνο όχι μόνο θα απλοποιούσε τη ζωή των ανθρώπων, αλλά θα έφερνε και σαφή περιβαλλοντικά οφέλη, όπως η μείωση των χημικών αποβλήτων, της χρήσης πόρων και των εκπομπών. Οι ηλεκτρονικές αποδείξεις θα ήταν αυστηρά κρυπτογραφημένες, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσαν να είναι ορατές μόνο στον αγοραστή και τον πωλητή.

Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε επίσης να βελτιώσει την ένταξη και την προσβασιμότητα, για παράδειγμα με προσαρμοσμένα πορτοφόλια για παιδιά, ώστε να τα βοηθήσει να μάθουν πώς να ξοδεύουν και να αποταμιεύουν υπεύθυνα από νεαρή ηλικία. 

Όπως αναφέρεται, "οι μαθητές θα μπορούσαν να αποκτήσουν ευκολότερη πρόσβαση σε ειδικά προνόμια και εκπτώσεις με δωρεάν ψηφιακά πορτοφόλια ευρώ". Για να διασφαλιστεί η προσβασιμότητα, η λειτουργία του ψηφιακού ευρώ "θα μπορούσε να ενσωματώσει φιλικές προς τον χρήστη λειτουργίες, όπως συναλλαγές με φωνητικό έλεγχο, οθόνες με μεγάλη γραμματοσειρά και καθοδηγούμενες διαδικασίες ένταξης".

Τέλος εκτιμάται ότι η εκτεταμένη εμβέλεια του ψηφιακού ευρώ θα διασφάλιζε πως αυτές οι καινοτόμες ιδέες θα είναι άμεσα προσβάσιμες σε όλους τους καταναλωτές και τους εμπόρους στη ζώνη του ευρώ, αντιμετωπίζοντας τους περιορισμούς που συνήθως συνδέονται με τα κλειστά οικοσυστήματα άλλων μεθόδων πληρωμής.