Του Χάρη Φλουδόπουλου

Σε τροχιά συντονισμού μπήκαν Αθήνα και Λευκωσία ενόψει της συνάντησης που θα έχουν την επόμενη εβδομάδα με τον Δανό Επίτροπο Ενέργειας, Νταν Γιόργκενσεν, με στόχο να παρουσιαστεί ενιαία θέση για το μέλλον του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ, γνωστού ως Great Sea Interconnector.

Χθες ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου, Γιώργος Παπαναστασίου, βρέθηκε στην Αθήνα με δική του πρωτοβουλία για να συναντηθεί με τον Έλληνα ομόλογό του Σταύρο Παπασταύρου, με στόχο τη χάραξη κοινής στρατηγικής ενόψει της συζήτησης με την Κομισιόν.

Με αφορμή τη συνάντηση, αρμόδιες πηγές επεσήμαιναν την ανάγκη "να καθόμαστε σε κλειστές πόρτες χωρίς δημοσιότητα και να ανταλλάσσουμε απόψεις", αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι δύο πλευρές επιδιώκουν να αποκαταστήσουν πλήρως το κλίμα συνεργασίας που είχε διαταραχθεί τις τελευταίες ημέρες.

"Οι δύο χώρες πρέπει να διαφυλάξουν πρώτα τη σχέση τους. Ένα έργο διασύνδεσης δεν πρέπει να τις διασαλεύει. Αν υπάρχουν διαφορές, πρέπει να λύνονται μεταξύ μας και να βγαίνουμε με μία άποψη και μία φωνή", σημείωναν οι ίδιες πηγές, επιβεβαιώνοντας τη βούληση για συνεννόηση μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.

Οι τρεις προκλήσεις του έργου

Αυτή τη στιγμή το έργο φαίνεται αντιμετωπίζει τρεις βασικές προκλήσεις –οικονομική, τεχνική και γεωπολιτική– οι οποίες απαιτούν παράλληλη και συντονισμένη διαχείριση.

Στο πλαίσιο αυτό ο ΑΔΜΗΕ ανέλαβε ένα έργο το οποίο είχε ξεκινήσει "με λανθασμένο τρόπο" και κλήθηκε να το προχωρήσει μέσα σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες:

"Τον ρίξαμε στον ωκεανό και του είπαμε ‘κολύμπα’. Ο ΑΔΜΗΕ βρέθηκε να πρέπει να αντιμετωπίσει τεχνικά και γεωπολιτικά ρίσκα, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να του παρέχει μεν στήριξη μέσω των 657 εκατ. ευρώ, αλλά οι προκλήσεις ήταν εκεί" αναφέρουν χαρακτηριστικά πηγές.

Στο ίδιο πλαίσιο εκτιμάται ότι και η σειρά διαχείρισης των κινδύνων δεν υπήρξε η ενδεδειγμένη και ότι η τεχνική και γεωπολιτική διάσταση του έργου υποτιμήθηκαν. "Έπρεπε να γίνει καλύτερο assessment του γεωπολιτικού ρίσκου πριν συνεχιστεί η παραγωγή έργου και συσσώρευση εξόδων".

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όπως σημειώνουν πηγές, "η Κομισιόν έχει τις δυνατότητες να αλλάξει το τοπίο, το θέμα είναι αν θέλει".

Μέχρι στιγμής πάντως οι Βρυξέλλες έχουν περιοριστεί σε δηλώσεις, χωρίς να υπάρξει ενεργός εμπλοκή για την επίλυση των γεωπολιτικών εμποδίων που προκαλεί η Τουρκία.

Η σημασία της γεωπολιτικής διάστασης

Σε κάθε περίπτωση, η γεωπολιτική σημασία του Great Sea Interconnector υπερβαίνει το καθαρά ενεργειακό σκέλος. "Το έργο δεν πρέπει να χαθεί γιατί αυτό θα αποτελούσε κερκόπορτα για τα κυριαρχικά δικαιώματα. Πρέπει να το φροντίσει η Ευρώπη" αναφέρουν αρμόδιες πηγές.

Η προσδοκία είναι ότι ο Επίτροπος Γιόργκενσεν θα αναγνωρίσει επισήμως τη σημασία του έργου ως κρίσιμης ευρωπαϊκής υποδομής, που ενώνει ενεργειακά την Κύπρο με το ενιαίο ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρισμού και ενισχύει τη στρατηγική αυτονομία της Ε.Ε. στη Μεσόγειο.

"Όχι τα 25 εκατ., αλλά η πολιτική βούληση"

Αναφορικά με το θέμα των 25 εκατ. ευρώ που βρίσκονται σε εκκρεμότητα από την πλευρά της Κύπρου, εκφράζεται η άποψη ότι δεν πρόκειται για οικονομικό πρόβλημα:

"Δεν είναι το θέμα τα 25 εκατομμύρια. Είναι ρυθμιζόμενο έργο, με απόδοση κεφαλαίου 8,3% για την κυπριακή πλευρά. Το ζήτημα είναι πολιτικό και αφορά την προώθηση του έργου στην Ευρώπη".

Σε κάθε περίπτωση η συζήτηση πλέον μεταφέρεται στην Κομισιόν σε ανώτερο επίπεδο, με στόχο να υπάρξει σαφής δέσμευση από τις Βρυξέλλες για την προώθηση του έργου και την αντιμετώπιση των εμποδίων που σχετίζονται με το γεωπολιτικό περιβάλλον της Ανατολικής Μεσογείου.