Του Τάσου Δασόπουλου 

Τον πιο κρίσιμο μήνα του διανύει το εθνικό πρόγραμμα Ελλάδα 2.0 το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, αφού μέχρι και το τέλος του Οκτωβρίου, Αθήνα και Βρυξέλλες θα συναποφασίσουν ποια θα είναι η τελική μορφή του προγράμματος που θα πρέπει να υλοποιηθεί μέχρι και το τέλος του επόμενου Σεπτεμβρίου. 

Το θετικό είναι ότι οι Βρυξέλλες είναι υποστηρικτικές. Θέλουν η Ελλάδα να πάρει και να αξιοποιήσει και τα 36 δισ. ευρώ που έχει εξασφαλίσει η χώρα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ακόμη και στο σκέλος των δανείων, όπου υπάρχει αργή εκταμίευση, αναμένεται να εγκριθεί ένα μεγάλο ποσό  από τα 6 δισ. ευρώ που πρέπει να πάρει ακόμη η Ελλάδα στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα προκειμένου να διατεθούν με ελκυστικούς όρους σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες διαφορετικά έχουν πρόβλημα πρόσβασης στα τραπεζικό δανεισμό.

Λίγο πιο σύνθετο είναι το πρόβλημα της αναθεώρησης των επενδύσεων του Ταμείου, ώστε η Ελλάδα να λάβει κανονικά άλλα 5,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις. Υπάρχουν δύσκολες αποφάσεις που θα πρέπει κανείς να πάρει καθώς οι καθυστερήσεις και τα προβλήματα δεν υπάρχουν μόνο σε μονοσήμαντες επενδύσεις.

Για παράδειγμα, το πρόγραμμα "Εξοικονομώ" ειδικά για τα αστικά ακίνητα, βρίσκεται στον τρίτο κύκλο του και υπάρχουν πολυάριθμες καταγγελίες για καθυστερήσεις καταβολής των επιδοτήσεων από τον πρώτο κύκλο που ξεκίνησε το 2021. Το πρόγραμμα της κοινωνικής αντιπαροχής, το οποίο είναι δομικό στοιχείο του σχεδίου για την αύξηση της παροχής στέγης, έχει μηδενική υλοποίηση εδώ και ένα χρόνο, ενώ ο αρχικός σχεδιασμός ήταν ο πρώτος διαγωνισμός για κατασκευές και μετασκευές δημοσίων κτιρίων να ξεκινήσει μέσα στο 2024. Το κλιμάκιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ήρθε την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα, εντόπισε καθυστερήσεις και δυσλειτουργίες και στο πρόγραμμα του Προσωπικού Γιατρού. Το ίδιο σημαντικές θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι οι καθυστερήσεις στην ανακαίνιση 81 νοσοκομείων της χώρας και η κατασκευή των 156 κέντρων υγείας. ¨Όλα αυτά τα έργα έχουν έντονο κοινωνικό χαρακτήρα. Αν αποφασιστεί η απένταξη μέρους ή και του συνόλου τους από το ΤΑΑ για να χρηματοδοτηθούν από το ΕΣΠΑ, θα υπάρξει μεγάλη καθυστέρηση στην ένταξη τους. Στο "Εξοικονομώ" θα πρέπει να βρεθεί λύση για να πάρουν όλοι οι δικαιούχοι τα χρήματά τους. 

Η καθυστέρηση θα συνοδεύσει και άλλα "ευαίσθητα" έργα όπως είναι ο ΒΟΑΚ και το σχέδιο ψηφιοποίησης του ΟΣΕ. Σε μια χρονική συγκυρία σαν την σημερινή, οι καθυστερήσεις μπορούν να δημιουργήσουν κοινωνικές αντιδράσεις στη φάση μετάβασης της χρηματοδότησης τους με χρήματα του ΕΣΠΑ.

Οι ισορροπίες του ΕΣΠΑ

Ένα ακόμη θέμα που θα πρέπει να προσεχθεί είναι η μεταφορά των έργων από το ΤΑΑ στο ΕΣΠΑ να μην ανατρέψει τις ισορροπίες του δεύτερου προγράμματος. Με βάση την πορεία της προγραμματικής περιόδου 2021 -2027, υπάρχει χώρος περίπου 300 εκατ. ευρώ για νέα έργα ή τα έργα εκ' μεταφοράς από το ΤΑΑ. Αν το πόσο αυτό ξεπεραστεί με τις απεντάξεις από το Ταμείο Ανάκαμψης, θα πρέπει κάποια από τα έργα τα οποία έχουν ήδη ενταχθεί στο τρέχον ΕΣΠΑ είτε να περιμένουν ή να εντοπιστούν άλλα έργα τα οποία δεν υλοποιούνται και να απορροφήσουν τον προϋπολογισμό τους. Διαφορετικά θα πρέπει να περιμένουν τα κονδύλια της επόμενης προγραμματικής περιόδου για να υλοποιηθούν.