Του Νίκου Κωτσικόπουλου 

Νέα σημαντική βελτίωση στη θέση των ελληνικών συστημικών τραπεζών μεταξύ των ευρωπαϊκών επιβεβαιώνουν τα στοιχεία του Ευρωπαίου επόπτη SSM στην τρίμηνη επιθεώρηση των συστημικών τραπεζών που εποπτεύει. Τα στοιχεία του δεύτερου τριμήνου φέτος και του πρώτου εξαμήνου συνολικά αποτυπώνουν τη βελτίωση σε πλήθος τομέων: Νέα μείωση στα κόκκινα δάνεια, αύξηση ιδίων κεφαλαίων, αύξηση στην απόδοση κεφαλαίων, κερδοφορία ρεκόρ στην αποδοτικότητα με νέα μείωση κόστους ως προς τα έσοδα, μεγάλη ρευστότητα κ.λπ.

Αλλά καθώς η εξάμηνη επιθεώρηση του επόπτη είναι εξαιρετική για τις ελληνικές συστημικές τράπεζες και οι επιδόσεις τους στα stress tests ήταν εντυπωσιακές, έχει ανοίξει πλέον ο δρόμος για μεγάλα μερίσματα προς τους μετόχους. Ήδη από πέρυσι έχει επιλυθεί το ζήτημα των αναβαλλόμενων φόρων που λογίζονταν στα κεφάλαια. 

Η σταδιακή μέθοδος απάλειψης των κεφαλαίων αυτών, καθώς συνδέεται με τα μερίσματα, δημιουργεί κίνητρα και προς τις δύο πλευρές, εντοπίζουν τραπεζικοί παράγοντες. Το κίνητρο δηλαδή των τραπεζών είναι να διανέμουν σημαντικό τμήμα της αξίας που δημιουργούν με τους μετόχους τους, αλλά δημιουργούν επίσης το υπόβαθρο και για την εποπτεία να εγκρίνει τα μεγάλα μερίσματα που θέλουν να διανείμουν στους μετόχους τους οι τράπεζες.

Αυξημένα κεφάλαια και μερίσματα

Αυτό ξεκινά πρώτα απ’ όλα από την αύξηση των ιδίων κεφαλαίων των συστημικών τραπεζών για τον δείκτη CET1, που σύμφωνα με τα στοιχεία του SSM ουσιαστικά έπιασαν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, παρόλο που αυτός ανέβηκε ελαφρώς από το 16,05% στο 16,12%. 

Όπως σημειώνει ο SSM, ο μέσος δείκτης συνολικών κεφαλαίων των ευρωπαϊκών συστημικών τραπεζών διαμορφώθηκε σε 20,24%, μειωμένος ελαφρώς από 20,29% το προηγούμενο τρίμηνο. Αλλά ο μέσος δείκτης των συνολικών κεφαλαίων των ελληνικών συστημικών αυξήθηκε στο ίδιο διάστημα και ξεπέρασε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, καθώς είναι τώρα στο 20,65%, από 19,95% στο πρώτο τρίμηνο φέτος. Με την κερδοφορία τους οι τράπεζες έχτισαν κεφάλαια.

Ταυτόχρονα, ο μέσος δείκτης ιδίων κεφαλαίων CET1 στις ελληνικές τράπεζες έφθασε στο 16,09% στο τέλος Ιουνίου, από 15,88% στο πρώτο τρίμηνο και είναι ήδη υψηλότερα από τον μέσο δείκτη όχι μόνον των ισπανικών αλλά και των γαλλικών τραπεζών. Θα πρέπει να σημειωθεί μάλιστα ότι αυτό επιτεύχθηκε παρά το γεγονός των εκκαθαρίσεων και πωλήσεων χαρτοφυλακίων κόκκινων δανείων από τις ελληνικές τράπεζες πέρυσι τον Δεκέμβριο, που κατανάλωσαν κεφάλαια γι’ αυτή την εκκαθάριση.

Μαζί με τα κεφάλαια, όμως, και τη μεγάλη πιστωτική επέκταση με νέα δάνεια που έδωσαν οι ελληνικές τράπεζες ήρθε και η σοβαρή μείωση των κόκκινων δανείων, ως ποσοστό στο δανειακό τους χαρτοφυλάκιο. 

Μείωση ΜΕΔ και μεγάλες καλύψεις

Η νέα μείωση των κόκκινων δανείων "γράφει" έντονα πλέον, καθώς επιτυγχάνεται είτε με συνυπολογισμό των προβλέψεων και αποθεμάτων στις Κεντρικές Τράπεζες είτε όχι. Έτσι:

- Ο δείκτης Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ), εξαιρουμένων των ταμειακών διαθεσίμων, προσέγγισε πλέον το 3% κι αυτός και είναι στο 3,18%. Με τις προβλέψεις που εφαρμόζουν οι ελληνικές τράπεζες, και παίρνουν πάντα μεγαλύτερες από τις ευρωπαϊκές τράπεζες, ο μέσος δείκτης ΜΕΔ έχει υποχωρήσει πλέον στο 2,73%. Ο αντίστοιχος δείκτης των ευρωπαϊκών τραπεζών ΜΕΔ, λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις, είναι 1,90%.

- Στην Ευρώπη ο συνολικός δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων (εξαιρουμένων των ταμειακών διαθεσίμων) διαμορφώθηκε στο 2,22%, μειωμένος από 2,24% το προηγούμενο τρίμηνο και 2,30% πριν από έναν χρόνο.

- Οι καλύψεις των εξυπηρετούμενων δανείων στην Ελλάδα είναι 50% μεγαλύτερες από τη μέση ευρωπαϊκή κάλυψη στο 0,46% από 0,30% στην Ευρώπη. Στα ΜΕΔ οι καλύψεις είναι 10 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τις ευρωπαϊκές, στο 49,14% καλύπτοντας το μισό δάνειο. Είναι το τρίτο υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη, πίσω από την Πορτογαλία και τη Σλοβενία.

- Στα επικίνδυνα δάνεια σε δεύτερο στάδιο καθυστέρησης (Stage 2), ο μέσος ευρωπαϊκός δείκτης είναι ψηλά, στο 9,59%, ενώ στην Ελλάδα ο μέσος δείκτης είναι 6,23%. 

- Στα δάνεια σε καθυστέρηση οι καλύψεις φθάνουν το 47,11% (έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου 35,22%), που είναι το τέταρτο υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη.

Απόδοση κεφαλαίων - κερδοφορία

Στον δείκτη κόστους προς έσοδα, οι ελληνικές τράπεζες είναι οι πλέον αποδοτικές, με το χαμηλότερο κόστος ως προς τα έσοδά τους. Ο δείκτης υποχώρησε στο 35,68% από το πρώτο τρίμηνο 2025, που ήταν 36,02%, και οι ελληνικές τράπεζες είχαν και πάλι τον μικρότερο δείκτη κόστους προς έσοδα. Ο μέσος ευρωπαϊκός δείκτης είναι 54,15%, δηλαδή 50% ακριβότερος από των ελληνικών τραπεζών.

Στον δείκτη απόδοσης κεφαλαίων ως προς τα περιουσιακά στοιχεία (Return on Assets), οι ελληνικές τράπεζες με 1,42% είναι στην τέταρτη θέση των μεγαλύτερων αποδόσεων πανευρωπαϊκά, πίσω μόνον από τις τράπεζες στην Πορτογαλία, τη Λετονία και τη Σλοβενία. 

Στην κερδοφορία, μετρούμενη με τον δείκτη RoE, η απόδοσή τους αυξήθηκε στο 13,23% έναντι μέσου όρου στην Ευρώπη στο δεύτερο τρίμηνο στο 10,11%. Οι ελληνικές τράπεζες αύξησαν την απόδοσή τους στο κεφάλαιο, από 12,82% που ήταν στο πρώτο τρίμηνο φέτος. Στην Ευρώπη η μέση απόδοση αυξήθηκε επίσης σε σύγκριση με 9,85% το προηγούμενο τρίμηνο και 10,11% πριν από έναν χρόνο, όσο και στο δεύτερο τρίμηνο φέτος.