Του Γιώργου Σ. Σκορδίλη

Σοβαρές ανησυχίες προκαλεί στη διεθνή ναυτιλία ο νέος "οδικός χάρτης" απανθρακοποίησης, γνωστός ως Net-Zero Framework (NZF), που αναμένεται να τεθεί προς υιοθέτηση τον Οκτώβριο από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO).

Δεκαεννέα κορυφαίοι όμιλοι, μεταξύ των οποίων και ελληνικών συμφερόντων, με στόλο που ξεπερνά τα 1.200 πλοία και χωρητικότητα άνω των 150 εκατ. dwt, απευθύνουν προειδοποίηση: η συμφωνία, προϊόν δύσκολων συμβιβασμών, ενδέχεται να έχει σοβαρές παρενέργειες στη βιομηχανία αλλά και στην παγκόσμια οικονομία.

"Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι η φωνή του κλάδου θα ακουστεί και θα ληφθεί υπόψη από τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων", υπογραμμίζουν στην κοινή τους δήλωση, καλώντας τον IMO να λάβει υπόψη τις πρακτικές διαστάσεις.

Οι εταιρείες υπογραμμίζουν ότι το IMO NZF χρειάζεται κρίσιμες τροποποιήσεις πριν την υιοθέτηση. Θέτουν τέσσερις βασικές προϋποθέσεις:

• Ρεαλιστικοί στόχοι και όρια αντί υπερβολικά αυστηρών προθεσμιών.

• Κατανομή πλεονασμάτων και επιβραβεύσεων ώστε να στηριχθεί η μετάβαση και οι ΜμΕ.

• Διαφάνεια στη διαχείριση κεφαλαίων, με σαφή κίνητρα για επενδύσεις.

• Σταδιακή εφαρμογή με ενδιάμεσους ελέγχους καυσίμων, όπως είχε γίνει στο IMO 2020.

Όπως τονίζουν, "τα θεμελιώδη ζητήματα δεν μπορούν να επιλυθούν μέσω κατευθυντήριων γραμμών που θα εκδοθούν μετά την υιοθέτηση".

Η ναυτιλιακή βιομηχανία, σημειώνουν, έχει ήδη επενδύσει τεράστια ποσά σε τεχνολογίες περιορισμού εκπομπών, σε παραγγελίες νέων πλοίων και σε αναβαθμίσεις υφιστάμενων στόλων. 

"Είναι ζωτικής σημασίας να συνεχίσουμε να ενθαρρυνόμαστε να επενδύουμε", αναφέρουν, ζητώντας ρυθμίσεις που δεν θα τιμωρούν τις επιχειρήσεις που έχουν ήδη αναλάβει δράση.

Οι 19 εταιρείες απαριθμούν συγκεκριμένες αδυναμίες του πλαισίου:

• Τα προτεινόμενα όρια έντασης καυσίμου είναι υπερβολικά αυστηρά, φέρνοντας νωρίτερα κατά μια δεκαετία τους στόχους της ΕΕ.

• Δεν υπάρχει σαφήνεια στη διακυβέρνηση και στη χρήση των κεφαλαίων που θα συγκεντρωθούν.

• Αγνοείται ο ρόλος μεταβατικών καυσίμων όπως τα βιοκαύσιμα και το LNG.

• Η εστίαση σε μη αποδεδειγμένες τεχνολογίες θα οδηγήσει σε μοντέλο "pay-to-emit", με σοβαρή επιβάρυνση για τις μικρομεσαίες εταιρείες.

• Οι ανάγκες σε χαμηλών εκπομπών υδρογόνο εκτοξεύονται σε πάνω από 50 εκατ. τόνους ετησίως ως το 2040 – δηλαδή το μισό της προβλεπόμενης παγκόσμιας παραγωγής.

• Το πλαίσιο προβλέπεται να συγκεντρώνει 20–30 δισ. δολάρια ετησίως ως το 2030, με πιθανό σωρευτικό κόστος 300 δισ. δολαρίων έως το 2035.

Η βιομηχανία αναγνωρίζει ότι ένα παγκόσμιο πλαίσιο είναι απαραίτητο, αλλά θεωρεί πως το NZF, όπως είναι σήμερα, δεν διασφαλίζει ούτε ισότιμους όρους ανταγωνισμού ούτε την αποτελεσματική απανθρακοποίηση. Το ζητούμενο είναι ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που θα συνδυάζει ρεαλισμό, ασφάλεια και οικονομική βιωσιμότητα.