Της Ξανθής Γούναρη 

Δύο διαμετρικά αντίθετες εικόνες εμφανίζει το λιανεμπόριο τροφίμων. Ενώ η οργανωμένη λιανική σημειώνει ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 6%, οι αλυσίδες χονδρικής (Cash & Carry) παραμένουν στάσιμες, με οριακή αύξηση +1%. Η διαφορά αντικατοπτρίζει βαθύτερες μεταβολές στον τρόπο που καταναλώνουν σήμερα οι Έλληνες, καθώς και οι τουρίστες.

Για την αγορά της οργανωμένης χονδρικής, που κυμαίνεται μεταξύ 1,1 και 1,35 δισ. ευρώ ετησίως, η αυξημένη τουριστική κίνηση δεν μεταφράστηκε ούτε και εφέτος σε αντίστοιχα οφέλη, σε αντίθεση με τη λιανική, που ενισχύεται από τη μεγαλύτερη κατανάλωση στο σπίτι και την έκρηξη των Airbnb.

Η εστίαση πιέζεται

Το κλειδί για την κατανόηση της στασιμότητας βρίσκεται στις επιδόσεις των επιχειρήσεων εστίασης, ίσως τον καλύτερο πελάτη των Cash & Carry. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είναι ανησυχητικά. Για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο ο κλάδος καταγράφει πτώση, με συνολική μείωση -4,7% στο πρώτο εξάμηνο του 2025.

Συγκεκριμένα, ο κύκλος εργασιών της εστίασης υποχώρησε στα 2,729 δισ. ευρώ το β' τρίμηνο, από 2,803 δισ. ευρώ πέρσι (-2,6%), καταγράφοντας απώλειες 226 εκατ. ευρώ σε εξαμηνιαία βάση, με παράγοντες του κλάδου των Cash & Carry να επισημαίνουν στο "Κ" την έντονη πίεση που συνεχίζουν να δέχονται εστιατόρια, μπαρ και καφετέριες.

Η πτώση αντανακλά τις νέες συνήθειες των καταναλωτών, οι οποίοι εμφανίζονται πιο προσεκτικοί στις δαπάνες εστίασης, ενώ προτιμούν delivery και take away, που επηρεάζουν διαφορετικά τα κανάλια προμήθειας.

Ο καταναλωτής επιλέγει το σπίτι

Αντίθετα, στη λιανική, με συνολικό τζίρο που έφτασε τα 10,445 δισεκατομμύρια ευρώ έως τα τέλη Αυγούστου, οι αλυσίδες του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων έβαλαν επιπλέον 757 εκατ. ευρώ στα ταμεία τους, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της NielsenIQ.

Οι Έλληνες στρέφονται όλο και περισσότερο στην κατανάλωση εντός σπιτιού, ενώ η ανάπτυξη των Airbnb δημιουργεί νέες ανάγκες που καλύπτονται από τα σούπερ-μάρκετ και όχι από την εστίαση.

Η επέκταση της Metro Cash & Carry

Σήμερα κυρίαρχη θέση διατηρεί η Metro Cash & Carry, που εισήγαγε πρώτη το μοντέλο στην Ελλάδα το 1976 και εξακολουθεί να κατέχει σχεδόν το 50% της αγοράς. Η Metro διαθέτει 50 σημεία –49 καταστήματα και 1 delivery center–, καθώς και δύο dark stores.

Το δίκτυο Cash & Carry εξακολουθεί να συνεισφέρει το ένα τρίτο του συνολικού τζίρου του ομίλου Metro, αν και η ανάπτυξη παραμένει στάσιμη, καθώς οι τουρίστες περιορίζονται όλο και περισσότερο σε αγορές εντός των ξενοδοχείων, όπου συνήθως απολαμβάνουν inclusive παροχές.

Το 2024 η Metro διατήρησε την ηγεσία στο οργανωμένο χονδρεμπόριο, επενδύοντας στη διείσδυση στον τομέα HoReCa και στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Το ηλεκτρονικό κατάστημα έχει καθιερωθεί, με συμμετοχή 9,5% στις συνολικές πωλήσεις και εντυπωσιακή ετήσια αύξηση 40% στον κύκλο εργασιών. Οι ενοποιημένες πωλήσεις του ομίλου ανήλθαν σε 1,62 δισ. ευρώ το 2024, με στόχο τα 1,7 δισ. το 2025.

Το επενδυτικό πλάνο της The Mart

Πίεση στην κερδοφορία δέχτηκε η The Mart του ομίλου Σκλαβενίτη. Με 14 καταστήματα, η εταιρεία αύξησε τον κύκλο εργασιών στα 444,9 εκατ. ευρώ (+2,9%), αλλά τα καθαρά κέρδη συρρικνώθηκαν κατά 44,2%, στα 6,2 εκατ. ευρώ.
Η διοίκηση επέλεξε να απορροφήσει μέρος των αυξήσεων του κόστους εμπορευμάτων (+14,4 εκατ. ευρώ), πιέζοντας τη μικτή κερδοφορία στο 19,79%, από 20,76%. Η στρατηγική απέδωσε σε αύξηση μεριδίου αγοράς.

Παρά την πίεση στα αποτελέσματα, η εταιρεία διατήρησε υψηλό ρυθμό επενδύσεων, με 10 εκατ. ευρώ το 2024, και προγραμματίζει επιπλέον επενδύσεις 20-25 εκατ. ευρώ το 2025. Οι επενδύσεις περιλαμβάνουν νέο κατάστημα στην Καλαμάτα (3.000 τ.μ.), που θα εγκαινιαστεί τις επόμενες ημέρες, καθώς και νέο Κέντρο Διανομής στον Ταύρο (22.000 τ.μ.), στις πρώην εγκαταστάσεις της γαλακτοβιομηχανίας Δέλτα.

Νέες στρατηγικές από Μασούτη και ΑΒ

Σημαντικό μερίδιο διατηρεί και η Δ. Μασούτης, με 22 καταστήματα Cash & Carry και τζίρο περί τα 80 εκατ. ευρώ, που εκμεταλλεύεται αποτελεσματικά τη δυναμική στη Βόρεια Ελλάδα και επεκτείνεται σταδιακά προς Νότο. Η εταιρεία ετοιμάζεται να ενισχυθεί σημαντικά εν όψει της εξαγοράς της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, που λειτουργεί περισσότερα από 404 καταστήματα (60 καταστήματα franchise υπό το δικό της εμπορικό σήμα) σε 42 νομούς και διαθέτει 6 κέντρα διανομής. Σύμφωνα με πληροφορίες της αγοράς, στόχος είναι η υπογραφή της δεσμευτικής συμφωνίας μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου ή το αργότερο στις αρχές Οκτωβρίου, με τον σχετικό φάκελο να κατατίθεται αμέσως μετά στην Επιτροπή Ανταγωνισμού.

Η Μασούτης, πέραν του πρόσθετου τζίρου χονδρικής που θα αποκομίσει από την εξαγορά της Κρητικός, της οποίας τα έσοδα προέρχονται κατά 70% από τη λιανική και 30% από τη χονδρική, επεκτείνεται και οργανικά στον κλάδο των Cash & Carry, προχωρώντας στην κατασκευή νέου σημείου στην Κέρκυρα, το οποίο εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει προς το τέλος του 2026.

Η ENA Cash & Carry της ΑΒ Βασιλόπουλος (14 καταστήματα) βρίσκεται σε φάση στρατηγικής αλλαγής, στρέφοντας τη λειτουργία από την παραδοσιακή εξυπηρέτηση της μικρής λιανικής στο food service του κλάδου HoReCa, με ιδιαίτερη έμφαση σε μεγάλα σημεία εστίασης και ξενοδοχειακές μονάδες. Η συμφωνία προμήθειας IKEA αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της νέας στρατηγικής προσέγγισης, με στόχο ο τζίρος να ξεπεράσει τα 120 εκατ. ευρώ το 2025, αντιστοιχώντας σε μερίδιο 6% στις ετήσιες πωλήσεις της ΑΒ Βασιλόπουλος.

Την πεντάδα συμπληρώνει η Πέντε του Γαλαξία με 14 καταστήματα, εστιάζοντας σε Αττική και Θεσσαλονίκη.

Το στοίχημα του ξενοδοχειακού τομέα

Αντιμέτωπες με τη συρρίκνωση της εστίασης, οι εταιρείες αναζητούν νέα μονοπάτια ανάπτυξης. Κεντρικός στόχος είναι η διεύρυνση του πελατολογίου στον ξενοδοχειακό τομέα, όπου οι προοπτικές είναι καλύτερες χάρη στον τουρισμό. Παράλληλα, αυξάνεται η κατανάλωση από ελεύθερους επαγγελματίες που επιλέγουν το κανάλι για τα νοικοκυριά τους.

Νέος και φιλόδοξος παίκτης στον χώρο είναι ο όμιλος AVE των Βαρδινογιάννηδων, που αναδιαμορφώνει ριζικά την επιχειρηματική προσέγγιση. Μέσω στοχευμένων εξαγορών, επιδιώκει να δημιουργήσει ενιαίο οικοσύστημα λύσεων για τον κλάδο HoReCa, από κατασκευή και εξοπλισμό μέχρι καθημερινή υποστήριξη. Η συμφωνία με την Bazaar και η εξαγορά του 49% της Yalco Trading "κουμπώνουν" στη νέα κατεύθυνση.