Της Σίσσυς Σταυροπιερράκου

Αλλαγές στο φορολογικό τοπίο φέρνει η σταδιακή επέκταση της υποχρέωσης για υποβολή μηνιαίων δηλώσεων ΦΠΑ από ακόμα περισσότερες επιχειρήσεις. Μετά την πρώτη φάση εφαρμογής που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουλίου 2025, και κάλυψε 92.590 νέες επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες με έναρξη από 1/1/2024 έως 31/3/2025, έρχεται η σειρά και άλλων κατηγοριών επιχειρήσεων να μπουν στο ίδιο καθεστώς από την 1η Οκτωβρίου 2025.

Από την ημερομηνία αυτή, οι επιχειρήσεις που τηρούν απλογραφικά βιβλία και έχουν έναρξη δραστηριότητας μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2023 αποκτούν τη δυνατότητα - σε πρώτη φάση προαιρετικά - να μεταβούν και αυτές στο καθεστώς μηνιαίας υποβολής. Αν και η υποχρέωση δεν είναι καθολική, η διάταξη ανοίγει τον δρόμο για να επεκταθεί το μέτρο σε μεγαλύτερο  κύκλο επιχειρήσεων, δημιουργώντας  μια νέα εικόνα στον τρόπο απόδοσης του ΦΠΑ.

Η απόφαση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων αποτελεί μέρος ενός συνολικού σχεδίου για την ενίσχυση της διαφάνειας και τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Η σταδιακή μετάβαση σε μηνιαίες δηλώσεις ΦΠΑ αναμένεται να βελτιώσει την εισπραξιμότητα των φόρων και να δώσει στο κράτος τη δυνατότητα στενότερης παρακολούθησης της πραγματικής οικονομικής δραστηριότητας.

Στο νέο καθεστώς

Η πρώτη "δεξαμενή" επιχειρήσεων που πέρασε στο μηνιαίο καθεστώς ήταν όσες είχαν συσταθεί εντός του 2024 και μέχρι το α’ τρίμηνο του 2025. Ανεξάρτητα από το αν τηρούν απλογραφικά ή διπλογραφικά βιβλία, οι επιχειρήσεις αυτές υποχρεούνται να καταθέτουν δήλωση ΦΠΑ κάθε μήνα, αντί για το παλαιότερο τριμηνιαίο σύστημα που ίσχυε για τους περισσότερους επαγγελματίες με απλογραφικά βιβλία. Με βάση τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, ο αριθμός τους ανέρχεται σε 92.590 επιχειρήσεις, οι οποίες από τις αρχές Ιουλίου ήδη υποβάλλουν μηνιαία δήλωση. Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν την τριμηνιαία υποβολή της δήλωσης ΦΠΑ, μετά την πάροδο 24 μηνών από την ημερομηνία έναρξης των εργασιών τους. Το δεύτερο στάδιο της μεταρρύθμισης ξεκινά από την 1η Οκτωβρίου 2025.  

Γιατί προχωρά η ΑΑΔΕ σε μηνιαίες δηλώσεις

Η μηνιαία δήλωση ΦΠΑ θεωρείται ένα αποτελεσματικό εργαλείο για τη φορολογική διοίκηση. Παρέχει άμεση εικόνα των εισροών και εκροών των επιχειρήσεων, περιορίζει τον κίνδυνο καθυστερήσεων και συσσώρευσης οφειλών και επιτρέπει ταχύτερο εντοπισμό παρατυπιών. Ειδικά με την πλήρη εφαρμογή της πλατφόρμας myDATA, η υποβολή μηνιαίων δηλώσεων ενοποιείται με την ηλεκτρονική διαβίβαση παραστατικών, διαμορφώνοντας μια νέα εποχή "ψηφιακής  λογιστικής" στην Ελλάδα. Κυρίως,όμως,η θέσπιση της μηνιαίας υποβολής δηλώσεων ΦΠΑ συμβάλλει στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, αποτρέποντας περιπτώσεις επιχειρήσεων που, μετά από σύντομο χρονικό διάστημα λειτουργίας, διακόπτουν τις εργασίες τους χωρίς να έχουν εκπληρώσει τις φορολογικές τους υποχρεώσεις ως προς τον ΦΠΑ και άλλους φόρους. 

Μείωση κενού ΦΠΑ

Το "κενό ΦΠΑ", τα χρήματα, δηλαδή, που χάνει το κράτος από το φόρο, από 13,7% που ήταν το 2022 βρέθηκε κάτω από το 10% στο 2024, ενώ εκτιμάται ότι φέτος θα διαμορφωθεί ακόμα χαμηλότερα και δεν αποκλείεται να κινηθεί στα επίπεδα του 7%. 

Με τη νέα διαδικασία αναμένεται το "κενό" ΦΠΑ  θα περιοριστεί αισθητά και θα  φτάσει σταδιακά στον μέσο όρο της Ε.Ε., δηλαδή στο 7%. Εάν  η χώρα μας έφτανε στον μέσο όρο της Ε.Ε. που διαμορφώνεται στο 5% θα είχε όφελος 1,4 δισ. ευρώ, δηλαδή από τα 2,9 δισ. θα περιοριζόταν στα 1,5 δισ. ευρώ.