Της Σίσσυς Σταυροπιερράκου 

To περιορισμένο ενδιαφέρον των πολιτών για την εξαγορά καταπατημένων εκτάσεων και ακινήτων του Δημοσίου, ανάγκασε το Υπουργείο Οικονομικών να δώσει παράταση ενός έτους στις τρέχουσες προθεσμίες με την προσδοκία σε αυτό το διάστημα να ανταποκριθεί μεγαλύτερος αριθμός.

Μέχρι και χθες είχαν υποβληθεί μόλις 5.260 αιτήσεις με το μεγαλύτερο μέρος να προέρχεται από τον νομό Αττικής. Εξ΄αυτών έχει εγκριθεί ακόμα μικρότερος αριθμός. Αυτό σημαίνει ότι παρά την ύπαρξη περίπου 90.000 καταπατημένων εκτάσεων, λίγο πάνω από το 5% των καταπατητών εκδήλωσε ενδιαφέρον για την εξαγορά τους. 

Η  υποβολή αιτήσεων ολοκληρωνόταν την 30η Σεπτεμβρίου και 31η Οκτωβρίου του 2025 ανάλογα με την περιοχή που βρίσκονται οι εκτάσεις του δημοσίου,με το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας να παρατείνει μέχρι τις 11 Σεπτεμβρίου 2026 την προθεσμία υποβολής αιτήσεων για την εξαγορά δημόσιων καταπατημένων εκτάσεων μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας gov.gr. 

Η διαδικασία εξαγοράς καταπατημένων ακινήτων αποτελεί κρίσιμο βήμα για τη νομιμοποίηση της ιδιοκτησίας, τη βελτίωση της διαχείρισης ακινήτων του Δημοσίου και την αντιμετώπιση παλαιών εκκρεμοτήτων στην ακίνητη περιουσία. Η εξαγορά των καταπατημένων εκτάσεων επιτρέπει στο κράτος να νομιμοποιήσει την ιδιοκτησία, να αυξήσει έσοδα  και να εντάξει τις εκτάσεις σε αναπτυξιακά σχέδια.

Ωστόσο το ενδιαφέρον των πολιτών ήταν μικρότερο των αναμενόμενου με τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου να εκτιμούν ότι η  επαρκής ενημέρωση θα βοηθήσει ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των αιτήσεων. Το πρόβλημα των καταπατημένων έχει μακρά ιστορία και παρά τις νομοθετικές προσπάθειες και τα έργα κτηματογράφησης, χιλιάδες στρέμματα δημόσιας γης παραμένουν σε αυτό το καθεστώς.Το ζήτημα αφορά τόσο αγροτικές όσο και αστικές εκτάσεις.

Προϋποθέσεις για καταπατημένα ακίνητα

Η υποβολή αίτησης εξαγοράς προϋποθέτει αδιαλείπτως κατοχή του ακινήτου για τουλάχιστον 30 χρόνια με τίτλο ή 40 χρόνια χωρίς τίτλο, εφόσον χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία ή για την άσκηση τουριστικής, βιοτεχνικής, βιομηχανικής, εμπορικής ή αγροτικής δραστηριότητας. Επιπλέον, το ακίνητο πρέπει να έχει δηλωθεί στο Ε9 για τα πέντε τελευταία χρόνια πριν από την αίτηση, ώστε να πιστοποιείται ότι ο αιτών το θεωρούσε δικό του. Αυστηρά κριτήρια τίθενται για την κατοχή και τη χρήση, διασφαλίζοντας ότι η διαδικασία δεν θα παρακαμφθεί από τρίτους που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις. 

Η είσοδος των αιτούντων στην πλατφόρμα γίνεται με την χρήση κωδικών Τaxisnet και δίνεται η δυνατότητα υποβολής της αίτησης εξαγοράς από εξουσιοδοτημένο πρόσωπο. Για την υποβολή της αίτησης απαιτείται παράβολο 300 ευρώ το οποίο συμψηφίζεται με το τίμημα εξαγοράς ή επιστρέφεται εφόσον η αίτηση απορριφθεί.

Βασική προϋπόθεση του δικαιώματος υποβολής αίτησης εξαγοράς, είναι η άσκηση από τον ίδιο τον αιτούντα ή τους δικαιοπαρόχους, επί δημοσίου ακινήτου, αδιαλείπτως κατοχή:

α)επί 30 τουλάχιστον έτη με τίτλο,

β)επί 40 τουλάχιστον έτη χωρίς τίτλο, εφόσον ο αιτών χρησιμοποιεί το ακίνητο ως την κύρια κατοικία του ή ως βοηθητικό χώρο αυτής ή για να ασκεί τουριστική, βιοτεχνική, βιομηχανική, εμπορική ή αγροτική δραστηριότητα. 

Τίμημα

Το τίμημα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων και κοινωνικά κριτήρια (για ευπαθείς ομάδες, πολύτεκνους, άτομα με αναπηρία). Επί του τιμήματος εξαγοράς προβλέπονται εκπτώσεις που φτάνουν το ανώτατο μέχρι 80% ανάλογα με την προσωπική και οικογενειακή κατάσταση του αιτούντος.

Επίσης, εφαρμόζεται έκπτωση:
- 50% αν ο ιδιώτης έχει αναγνωριστεί πρωτόδικα ως κύριος του ακινήτου.

- 50% αν ο ιδιώτης έχει αναγραφεί ως κύριος στις πρώτες κτηματολογικές εγγραφές και έχει ασκηθεί αγωγή από το Δημόσιο ή δεν έχει παρέλθει η προθεσμία άσκησης αγωγής.

- 70% αν έχει ασκήσει ένδικο μέσο κατά δικαστικής απόφασης για την αναγνώριση της κυριότητας του ακινήτου έως την 31-12-2022.

- 80% επί της αντικειμενικής αξίας για ακίνητο που καλύπτει τις στεγαστικές ανάγκες του αιτούντος (ή του αρχικού δικαιοπαρόχου) ως αποτέλεσμα μαζικής εγκατάστασης πληθυσμιακών ομάδων πριν από το 1964.

Δόσεις

Το τίμημα εξοφλείται είτε εφάπαξ με έκπτωση 10%, ή τμηματικά σε έως 60 άτοκες μηνιαίες δόσεις, με ελάχιστο ποσό τα 100 ευρώ μηνιαίως.

Τα δικαιολογητικά

Οι πολίτες που επιθυμούν να αποκτήσουν νόμιμους τίτλους ιδιοκτησίας στις καταπατημένες εκτάσεις υποβάλουν αίτηση εξαγοράς η οποία συνοδεύεται μεταξύ άλλων από τα ακόλουθα δικαιολογητικά:
-Τοπογραφικό διάγραμμα

-Αεροφωτογραφίες είτε του έτους 1992 ή προγενέστερες ή του 1982 ανάλογα με την περίπτωση.

-Φύλλο προσδιορισμού της αντικειμενικής αξίας οικοπέδου η γηπέδου.

-Βεβαίωση όρων δόμησης.

-Οικοδομική άδεια εφόσον αυτή υπάρχει.

-Απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος.

-Πράξη προσδιορισμού ΕΝΦΙΑ των τελευταίων 5 ετών