του Γιώργου Σ. Σκορδίλη 

Αύξηση 2,9% σε χωρητικότητα (DWT) κατέγραψε το 2024 η ελληνική ναυτιλία, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Petrofin Research. 

Ο ελληνόκτητος στόλος έφτασε τα 488,6 εκατ. DWT, με 214 νέα πλοία να προστίθενται μέσα σε έναν χρόνο. Η επίδοση αυτή επιβεβαιώνει τη σταθερή πρωτοκαθεδρία των Ελλήνων πλοιοκτητών στη διεθνή αγορά, αλλά αναδεικνύει και μια πιο συγκρατημένη δυναμική σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες, καθώς είναι ο χαμηλότερος ρυθμός ανάπτυξης της τελευταίας εικοσαετίας.

Συρρίκνωση αριθμού εταιρειών – Ενίσχυση μεγάλων στόλων

Ο αριθμός των ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών μειώθηκε σε 588 από 592 το 2023, συνεχίζοντας την τάση συγκέντρωσης ισχύος. Οι 60 μεγαλύτερες εταιρείες, με στόλο άνω των 25 πλοίων, ελέγχουν πλέον σχεδόν 69% της συνολικής χωρητικότητας, ενώ οι μικρότερες επιχειρήσεις (1–2 πλοίων) κατέγραψαν πτώση άνω του 24% σε DWT. 

Το γεγονός αυτό δείχνει ότι οι αυστηρότερες κανονιστικές απαιτήσεις, οι επενδύσεις σε τεχνολογίες και η ανάγκη οικονομιών κλίμακας πιέζουν τις μικρότερες εταιρείες, οδηγώντας τες είτε σε συγχωνεύσεις είτε σε έξοδο από την αγορά.

Η μέση ηλικία του ελληνικού στόλου αυξήθηκε σε 14,6 έτη από 14,3, καθώς οι καθυστερήσεις στις νέες παραγγελίες και η χαμηλή διάθεση για διάλυση παλαιότερων πλοίων συγκράτησαν τον ρυθμό ανανέωσης. 

Στόλοι με ηλικία κάτω των 10 ετών αντιπροσωπεύουν πλέον 45% της χωρητικότητας, ενώ οι στόλοι άνω των 15 ετών ανεβαίνουν στο 14%, αποτυπώνοντας τη στρατηγική πολλών εταιρειών να διατηρούν εμπορικά βιώσιμα πλοία όσο οι αγορές παραμένουν κερδοφόρες.

Ο στόλος φορτηγών πλοίων , που αποτελεί τη "ραχοκοκαλιά" της ελληνικής ναυτιλίας, αυξήθηκε κατά 128 πλοία, φτάνοντας σχεδόν το μισό της συνολικής χωρητικότητας. Οι επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα παραμένουν συγκρατημένες, καθώς η εφαρμογή νέων τεχνολογιών καυσίμων είναι πιο δύσκολη και δαπανηρή για πλοία αυτού του είδους.

Τα δεξαμενόπλοια ανέκαμψαν μετά από την πτώση του 2023, σημειώνοντας αύξηση 1% σε DWT. Τα containerships έμειναν στάσιμα, ενώ οι μεγάλοι όμιλοι δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για υπερμεγέθη πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Ο στόλος LNG και LPG παραμένει σε τροχιά ανάπτυξης, με 4,4% και 7% αύξηση αντίστοιχα, ενώ καταγράφεται και είσοδος νέων παικτών στον κλάδο του LPG.

Επενδυτικές κινήσεις και στρατηγική

Το 2024 χαρακτηρίστηκε από επιφυλακτική στάση. Οι νέες παραγγελίες πλοίων αυξήθηκαν, αλλά τα περισσότερα νεότευκτα θα παραδοθούν από το 2026 και μετά, γεγονός που εξηγεί τη γήρανση του στόλου. Η ελληνική παραγγελιοθήκη παραμένει προσανατολισμένη σε συμβατικά πλοία IMO III με scrubbers, με τα "πράσινα" πλοία να αποτελούν μόλις 3%.

Η αγορά μεταχειρισμένων πλοίων εμφάνισε κάμψη, με τις πωλήσεις να ξεπερνούν τις αγορές. Αυτό ενίσχυσε τη συγκέντρωση στόλου στους μεγάλους ομίλους και περιόρισε την καθαρή ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, οι αυξημένοι δασμοί των ΗΠΑ και η εμπορική αβεβαιότητα επιβράδυναν τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων, οδηγώντας πολλούς πλοιοκτήτες σε στάση "αναμονής".

Προοπτικές για το 2025

Εξάλλου η Petrofin προβλέπει ανάπτυξη 3–4% για το 2025, σε ένα περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις:

Αυστηρότεροι ευρωπαϊκοί κανονισμοί εκπομπών,

Αμερικανική πολιτική υπέρ των ορυκτών καυσίμων,

Γεωπολιτικές κρίσεις και αναδιάταξη εμπορικών διαδρομών.

Παρά το σύνθετο τοπίο, οι ελληνικές ναυτιλιακές διαθέτουν ισχυρά κεφαλαιακά αποθέματα και παραμένουν έτοιμες να επενδύσουν επιθετικά όταν οι συνθήκες βελτιωθούν. Η συγκέντρωση δυνάμεων σε μεγάλες εταιρείες, η τεχνολογική προσαρμοστικότητα και η γεωγραφική διαφοροποίηση των στόλων ενισχύουν τη θέση της ελληνικής ναυτιλίας ως παγκόσμιου ηγέτη για την επόμενη δεκαετία.