Της Ελευθερίας Κούρταλη

Η Berenberg αναμένει ότι η οικονομία της Ευρωζώνης θα επιταχυνθεί σταδιακά κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους, μετά από έναν δύσκολο χειμώνα. Από το τρίτο ή το τέταρτο τρίμηνο και μετά, η περιοχή θα μπορούσε να επεκταθεί με ετήσιους ρυθμούς περίπου 1,5%, κάτι που θα ήταν αρκετά γρήγορο σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ωστόσο, οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι. Οι εμπορικοί πόλεμοι Τραμπ θα μπορούσαν να αναβάλουν οποιαδήποτε ανάκαμψη. Το πιο σημαντικό, ένα κακό αποτέλεσμα στην Ουκρανία εάν ο Τραμπ και ο Πούτιν καταλήξουν σε συμφωνία εις βάρος της Ουκρανίας και της Ευρώπης ή η πολιτική παράλυση στη Γερμανία μετά τις εκλογές στις 23 Φεβρουαρίου, θα μπορούσαν επίσης να επιβαρύνουν πολύ την Ευρώπη.

Τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη στην Ευρωζώνη είναι ως επί το πλείστον θετικά

Το βασικό σενάριο της Berenberg παραμένει ότι τα χειρότερα σενάρια κινδύνου δεν θα υλοποιηθούν. Εστιάζοντας αντ' αυτού στα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη και τις οικονομικές πολιτικές, βλέπει ισχυρά επιχειρήματα για επιστροφή σε πιο σταθερή ανάπτυξη στην Ευρωζώνη από την άνοιξη και μετά, τα εξής:

- Οι μειώσεις των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (από 4% τον περασμένο Ιούνιο σε ένα πιθανό τελικό επιτόκιο στο 2,25% έως τον Ιούνιο του 2025) θα στηρίξουν τη ζήτηση με την πάροδο του χρόνου.

- Ο αντίθετος άνεμος από την Κίνα θα αμβλυνθεί κάπως καθώς η κινεζική οικονομία ανταποκρίνεται στα εγχώρια δημοσιονομικά μέτρα τόνωσης που πιθανότατα θα κλιμακωθούν περαιτέρω με την πάροδο του χρόνου.

- Η ζήτηση των ΗΠΑ για εισαγωγές θα αυξηθεί καθώς η αμερικανική μεταποίηση επιστρέφει στην ανάπτυξη.

- Η αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων, οι σταθερές αγορές εργασίας και τα χαμηλότερα επιτόκια θα ενθαρρύνουν τους καταναλωτές να ξοδεύουν περισσότερα.

- Οι κατασκευές κατοικιών μπορούν να αρχίσουν να ανακάμπτουν ως απάντηση στα χαμηλότερα επιτόκια και στην επιδείνωση της έλλειψης κατοικιών.

- Μια νέα γερμανική κυβέρνηση πιθανότατα θα τερματίσει την αβεβαιότητα της πολιτικής και θα εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις υπέρ της ανάπτυξης

Οι κίνδυνοι είναι σοβαροί

Πάντως, παρά τις βελτιωμένες προοπτικές για την Ευρωζώνη οι κίνδυνοι είναι σοβαροί, τονίζει η Berenberg.

Ο Τραμπ πρότεινε ότι, πέρα από τις προηγούμενες κινήσεις του, θα ήθελε να επιβάλει δασμούς 25% στις αμερικανικές εισαγωγές αυτοκινήτων, ημιαγωγών και φαρμακευτικών προϊόντων, με λεπτομέρειες που θα ανακοινωθούν στις 2 Απριλίου. Ωστόσο, οι πληθωριστικές συνέπειες των πολύ υψηλότερων δασμών στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν για τον περιορισμό της "επίθεσης" Τραμπ. Οι απειλές του μπορεί να χρησιμεύσουν ως ανοίγματα για διαπραγματεύσεις, οι οποίες αναμένεται να οδηγήσουν σε λιγότερο άσχημα αποτελέσματα. 

Στη Γερμανία, οι δημοσκοπήσεις εξακολουθούν να προβλέπουν θετικό αποτέλεσμα για τις γερμανικές εκλογές παρά τους σημαντικούς και μέτρια αυξανόμενους κινδύνους.

Με τις χθεσινές συνομιλίες ΗΠΑ - Ρωσίας για την Ουκρανία στη Σαουδική Αραβία, ο κίνδυνος μιας de facto ρωσικής νίκης που θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει την Ουκρανία και την Ευρώπη έχει αυξηθεί περαιτέρω. "Πριν από τις πραγματικές διαπραγματεύσεις που θα περιλαμβάνουν την Ουκρανία, δεν μπορούμε να κρίνουμε αν το τελικό αποτέλεσμα θα είναι καλό (μια συμφωνία αποδεκτή από το Κίεβο που διατηρεί την Ουκρανία ως μια ανεξάρτητη φιλοευρωπαϊκή δημοκρατία με επαρκείς εγγυήσεις ασφαλείας) ή θα οδηγηθούμε σε μια ρωσική νίκη που θα μπορούσε να ενθαρρύνει τον Πούτιν να διεξαγάγει έναν άλλο πόλεμο αργότερα και να ενθαρρύνει την Κίνα να ασκήσει ακόμη μεγαλύτερη πίεση στην Ταϊβάν", τονίζει ο οίκος.

Το αν η Ευρώπη θα μπορέσει ή όχι να αποφύγει τα αρνητικά αποτελέσματα θα εξαρτηθεί εν μέρει από τις πολιτικές επιλογές στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Berneberg. Όσο περισσότερα δαπανούν οι ευρωπαϊκές χώρες για την υποστήριξη της Ουκρανίας και του δικού τους στρατού, και όσο πιο γρήγορα το κάνουν, τόσο περισσότερο θα μπορούν να επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα. Όσον αφορά τις οικονομικές προοπτικές, ο οίκος υποθέτει ότι ο Τραμπ και ο Πούτιν δεν θα αναγκάσουν από κοινού την Ουκρανία να αποδεχθεί μια επιταγή που θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τη χώρα και να στείλει κύματα σοκ στην οικονομία της Ευρώπης και πολλούς περισσότερους πρόσφυγες στην Ευρωζώνη και πέρα από αυτήν.

Το χάσμα Νότου-Βορρά

Παράλληλα, η Berenberg υπογραμμίζει πώς ο Νότος συνεχίζει να "σώζει" την Ευρωζώνη από τα χειρότερα, με το χάσμα μεταξύ Νότου και Βορρά να μεγαλώνει.

Όπως επισημαίνει, η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη πυροδότησε μία σημαντική αλλαγή στην περιφέρεια. Η κρίση συχνά αποτελεί ευκαιρία για αλλαγή και αυτό το "εκμεταλλευτήκαν" στο έπακρο οι άλλοτε αδύναμοι κρίκοι του ευρώ. Οι χώρες του Νότου  είναι διαρθρωτικά πιο υγιείς και πιο δυναμικές από ό,τι πριν, ενώ η Ελλάδα αποτελεί το "αστέρι" των επιδόσεων.

Λόγω της κρίσης η Ελλάδα, η Πορτογαλία και σε λιγότερο βαθμό η Ισπανία, εφάρμοσαν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, επισημαίνει ο οίκος. Και τώρα καρπώνονται τα οφέλη μέσω της πιο ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης. Οι χώρες του Νότου έχουν ένα πολύ μεγαλύτερο δυναμικό για catch up σε σχέση με τις χώρες του Βορρά, ενώ οι μεγάλες δημοσιονομικές μεταφορές προσφέρουν έναν περαιτέρω θετικό άνεμο για τις οικονομίες τους, τη στιγμή που κατατάσσονται και στους μεγαλύτερους ωφελούμενους του Ταμείου Ανάκαμψης των 800 δισ. ευρώ.

Ο οίκος υπογραμμίζει τις τεράστιες διαφορές τόσο σε όρους επιδόσεων όσο και προοπτικών που έχουν αυτή τη στιγμή οι χώρες της περιφέρειας σε σχέση με τους "μεγάλους" του πυρήνα της Ευρωζώνης.

Η Γερμανία, όπως τονίζει, αποτελεί πλέον μία προβληματική χώρα της οποίας η οικονομία βρίσκεται σε στασιμότητα από το 2021. Ο πόλεμος Ρωσίας - Ουκρανίας, τα προβλήματα στην οικονομία της Κίνας και η πολιτική αβεβαιότητα έχουν "χτυπήσει" τη Γερμανία έντονα, όπως επισημαίνει.

Παράλληλα, η Γαλλία έχει ξεπεράσει τη Γερμανία. Οι μεταρρυθμίσεις του Μακρόν έχουν ενδυναμώσει την οικονομία της χώρας, αλλά πλέον υπάρχει σημαντικός κίνδυνος ανατροπής των μεταρρυθμίσεων αυτών.

Στην Ιταλία, οι μεταρρυθμίσεις δίνουν αποτελέσματα, με τις εξαγωγές και τις επενδύσεις στη χώρα να έχουν αυξηθεί σημαντικά, ενώ σημαντική στήριξη δίνεται από τη δημοσιονομική τόνωση που παρέχεται από την Ε.Ε. αλλά και εγχώρια. Ωστόσο, το μεγάλο ερώτημα παραμένει εάν η Ιταλία έχει καταφέρει να αυξήσει αρκετά την πολύ χαμηλή τάση ανάπτυξης, τονίζει ο οίκος.

Τέλος, όπως επισημαίνει η Berenberg, ξεχωρίζουν η Ισπανία και η Ελλάδα. Η Ισπανία καταγράφει σημαντικές οικονομικές επιδόσεις έπειτα από την πολύ αργή ανάκαμψη που σημείωσε μετά την πανδημία, ενώ η Ελλάδα ήταν και παραμένει το αστέρι των επιδόσεων στην Ευρωζώνη.