Του Κώστα Κατίκου

Ηχηρό καμπανάκι από τη μείωση των αιτήσεων για ρυθμίσεις χρεών χτύπησε στον ΕΦΚΑ, καθώς από την επεξεργασία των στοιχείων της τελευταίας έκθεσης για την πορεία των ρυθμίσεων προκύπτει σε ένα τρίμηνο μείωση αιτήσεων κατά 10,1%, μείωση των οφειλών που είναι σε ρύθμιση κατά 6% και αύξηση 6% στις απολεσθείσες ρυθμίσεις. 

Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι υφίσταται κόπωση στις ρυθμίσεις χρεών προς τα Ταμεία και αναζητείται ένα νέο μοντέλο διακανονισμού των οφειλών που να αντέχει στον χρόνο και, κυρίως, να το αντέχει η τσέπη των επαγγελματιών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που αποτελούν το 88% των οφειλετών με χρέη ως 30.000 ευρώ. 

Αρμόδια στελέχη του ΕΦΚΑ δεν έκρυψαν τον προβληματισμό τους για την πορεία των ρυθμίσεων και τη μειωμένη συμμετοχή των οφειλετών, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες για βελτιώσεις στο καθεστώς των ρυθμίσεων. 

Η μόνη ρύθμιση που είναι σε ισχύ είναι η πάγια ρύθμιση των 12 έως 24 δόσεων. Αυτός ο διακανονισμός εξυπηρετεί κυρίως όσους έχουν μικρό ύψος οφειλών, έως 5.000 ευρώ, ώστε να μπορούν να πληρώνουν και τις δόσεις αλλά και τις τρέχουσες εισφορές, που είναι η βασική προϋπόθεση για να συνεχίσουν τη ρύθμιση.

Οι αιτήσεις, όμως, για την πάγια ρύθμιση ακολουθούν φθίνουσα πορεία, αν δει κανείς πίσω από τα στοιχεία της έκθεσης του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) για το 2024.

Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι οι νέες αιτήσεις για ρύθμιση χρεών σε 12 έως 24 δόσεις ουσιαστικά είναι μηδενικές μέσα στο 2024, ενώ, σε συνδυασμό με τους οφειλέτες που είχαν ενταχθεί στην ίδια ρύθμιση και στη συνέχεια εγκατέλειψαν, το σκηνικό που διαμορφώνεται μοιάζει με συννεφιασμένο τοπίο πριν ξεσπάσει η καταιγίδα. 

Σύμφωνα με τον σχετικό πίνακα, η πορεία της πάγιας ρύθμισης χρεών προς τον ΕΦΚΑ μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2024 έχει ως εξής:

1. Στο τέλος του πρώτου τριμήνου (Μάρτιος 2024) ενεργή ρύθμιση είχαν 123.892 οφειλέτες. 

2. Στο τέλος του δεύτερου τριμήνου (Ιούνιος 2024) οι αιτήσεις είχαν αυξηθεί κατά 22,9% και με ενεργή ρύθμιση ήταν 152.255 οφειλέτες. 

3. Στο τέλος του τρίτου τριμήνου (Σεπτέμβριος 2024) οι αιτήσεις είχαν μειωθεί κατά 10,1% σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο και με ενεργή ρύθμιση ήταν 136.882 οφειλέτες.

Η σύγκριση των αιτήσεων δείχνει ότι η αύξηση των αιτήσεων στο δεύτερο τρίμηνο ξεφούσκωσε απότομα, καθώς στο τρίτο τρίμηνο εγκατέλειψαν τη ρύθμιση χιλιάδες οφειλέτες χωρίς να αναπληρωθούν με νέες αιτήσεις από άλλους οφειλέτες. Για παράδειγμα, οι 123.892 ενεργές ρυθμίσεις του πρώτου τριμήνου αυξήθηκαν κατά 28.363 νέες αιτήσεις ρύθμισης χρεών από ισάριθμους οφειλέτες στο δεύτερο τρίμηνο, ενώ στο τρίτο τρίμηνο παρατηρήθηκε ότι, αντί για περαιτέρω αύξηση, υπήρξε μείωση κατά 15.373 αιτήσεις, με αποτέλεσμα να μείνουν σε ρύθμιση 136.882 οφειλέτες.

Η εικόνα είναι πιο αποκαλυπτική αν η σύγκριση γίνει στα ποσά των ρυθμίσεων, καθώς, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΑΟ:

- Στο πρώτο τρίμηνο (Μάρτιος 2024) το ποσό που ήταν σε ρύθμιση με 12 έως 24 δόσεις έφτανε στα 926,9 εκατ. ευρώ. 

- Στο δεύτερο τρίμηνο (Ιούνιος 2024) οι ρυθμισμένες οφειλές αυξήθηκαν λόγω των νέων αιτήσεων και το ύψος τους έφτασε στα 1,17 δισ. ευρώ (αύξηση κατά 27%). 

- Στο τρίτο τρίμηνο (Σεπτέμβριος2024) οι ρυθμισμένες οφειλές μειώθηκαν κατά 6% και διαμορφώθηκαν σε 1,1 δισ. ευρώ.

Μποξ: Εκτός ρυθμίσεων 1 εκατ. οφειλέτες

Την ίδια στιγμή, ανησυχία προκαλεί και η αύξηση των οφειλετών που εγκαταλείπουν τις ρυθμίσεις γιατί αδυνατούν να τις εξυπηρετούν και να πληρώνουν ταυτόχρονα και τις τρέχουσες εισφορές τους.

Τα στοιχεία του ΚΕΑΟ δείχνουν ότι ο ένας στους δύο έχει βγει από την πάγια ρύθμιση. Τον Μάρτιο 561.431 οφειλέτες είχαν βγει εκτός πάγιας ρύθμισης, τον Ιούνιο αυξήθηκαν σε 584.693 και τον Σεπτέμβριο αυξήθηκαν εκ νέου στους 634.180. 

Στο σύνολο των ρυθμίσεων και σε ένα πλήθος 2 εκατ. αιτήσεων για ρυθμίσεις χρεών, οι 694.530 έχουν ολοκληρωθεί, μόνον 306.211 παραμένουν ενεργές και 1 εκατ. έχουν χαθεί. 

Η φυγή των οφειλετών από τις ρυθμίσεις οφείλεται σε τρεις λόγους:

1. Στο υψηλό κόστος εξυπηρέτησης της ρύθμισης και ταυτόχρονα της πληρωμής τρεχουσών εισφορών.

2. Στο επιτόκιο ρύθμισης, που επιβαρύνει την τελική ρυθμιζόμενη οφειλή κατά 5,5%. Αξίζει να σημειωθεί ότι το επιτόκιο των ρυθμίσεων έχει παγώσει με νόμο και δεν αυξανόταν όταν ανέβαζε τα επιτόκια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Χωρίς το πάγωμα, το επιτόκιο για τις ρυθμίσεις χρεών θα ήταν περίπου στο 7%. Το πάγωμα θα ισχύσει για άλλους 8 μήνες, μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2025, και τότε θα εξεταστεί αν θα ξαναπαγώσει στην περίπτωση που δεν υποχωρήσει κάτω από 5,5%. 

3. Στις υπέρογκες και χωρίς "φρένο" προσαυξήσεις, που φτάνουν να διπλασιάζουν ή και να τριπλασιάζουν το χρέος, χωρίς να προβλέπεται κανένα κούρεμα προσαυξήσεων, στην πάγια ρύθμιση, με αποτέλεσμα πολλοί οφειλέτες να εγκαταλείπουν όταν βλέπουν ότι έπειτα από μερικές δόσεις το χρέος παραμένει υψηλό και μη διαχειρίσιμο.