Της Ελευθερίας Κούρταλη

Τις επιπτώσεις των πιθανών δασμών Τραμπ στην Ευρωζώνη εξετάζει με μια σειρά διαφορετικών παραδοχών η UBS και όπως καταλήγει οι δασμοί θα αποτελέσουν περισσότερο ένα σοκ στην ανάπτυξη της Ευρωζώνης, παρά ένα σοκ στον πληθωρισμό. Ένα βασικό ζήτημα που υπογραμμίζει είναι ότι ο αντίκτυπος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αν οι δασμοί στην ΕΕ γίνουν μεμονωμένα ή παράλληλα με την αύξηση των δασμών στην Κίνα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο.

Για παράδειγμα, εάν οι ΗΠΑ επέβαλαν δασμούς μόνο στην Ευρώπη και η Ευρώπη απαντούσε, ο αντίκτυπος του πληθωρισμού στην ευρωπαϊκή οικονομία θα ήταν συνάρτηση των δασμών στις εισαγωγές, του βαθμού υποτίμησης του νομίσματος και της σχετικής επιβράδυνσης της ανάπτυξης. Θα μπορούσαμε να δούμε τον πληθωρισμό της Ευρωζώνης να αυξάνεται κατά 26 μονάδες βάσης σε επίπεδο αποπληθωριστή ΑΕΠ και περίπου στο μισό σε επίπεδο δείκτη τιμών καταναλωτή.

Ωστόσο, εάν οι δασμοί συνδυαστούν με μεγαλύτερους δασμούς των ΗΠΑ στην Κίνα και το κινεζικό  νόμισμα υποτιμηθεί σε σχέση με το ευρώ, το χαμηλότερο κόστος των κινεζικών εισαγωγών μπορεί να εξουδετερώσει σε μεγάλο βαθμό τον πληθωριστικό αντίκτυπο των δασμών της ίδιας της Ευρώπης.

Ουσιαστικά, ότι οι δασμοί στην ΕΕ οι οποίοι θα συνδυαστούν με αντίποινα επηρεάζουν το 10% των 300 δισ. ευρώ των εισαγωγών για τις ΗΠΑ, ενώ η υποτίμηση του νομίσματος της Κίνας επηρεάζει το σύνολο των εισαγωγών αξίας 400 δισ. ευρώ από την Κίνα.

Έτσι η UBS εξετάζει πρώτα τον αντίκτυπο ενός δασμού 10% στην ΕΕ μεμονωμένα (για να έχει ένα σημείο αναφοράς για το δυνητικό μέγεθος του αντίκτυπου) και μετά τον αντίκτυπο του ίδιου δασμού στο πλαίσιο της παγκόσμιας κλιμάκωσης των δασμών (δασμός 60% σε Κίνα + δασμός 10% σε όλες τις άλλες χώρες). 

Δασμοί 10% μόνο στην Ευρώπη

Ο αντίκτυπος δασμών 10% στην ανάπτυξη της Ευρώπης είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένου του βαθμού αντιποίνων, της υποτίμησης του νομίσματος και του βαθμού σταθερότητας των τιμών και των μισθών. Στην πρόβλεψη της UBS το πραγματικό ΑΕΠ της περιοχής μειώνεται κατά 28-43 μονάδες βάσης, ανάλογα με τον βαθμό των αντιποίνων, αλλά μπορεί να μειωθεί λιγότερο και κατά 20 μ.β εάν ο αντίκτυπος στη συναλλαγματική ισοτιμία απορροφήσει περισσότερο τον αντίκτυπο των δασμών.

Προφανώς, η υπόθεση των αντιποίνων είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για τον καθορισμό των αποτελεσμάτων. Για παράδειγμα, εάν η ευρωζώνη δεν "απαντήσει" στους δασμούς Τραμπ, το ΑΕΠ θα μειωνόταν περισσότερο από ό,τι διαφορετικά, καθώς οι εισαγωγές δεν θα έπεφταν τόσο πολύ (δεν υπάρχει δασμός στις εισαγωγές) και αυτό θα "χτυπούσε" περισσότερο τις καθαρές εξαγωγές. Ωστόσο, η εγχώρια ζήτηση θα διατηρηθεί σε καλύτερα επίπεδα, επειδή ο πληθωρισμός θα ήταν χαμηλότερος σε αυτή την περίπτωση (χωρίς δασμούς στις εισαγωγές) παρά τη μέτρια υποτίμηση του νομίσματος.

Αντίθετα, σε περίπτωση πλήρων αντιποίνων, οι εισαγωγές θα μειωθούν περισσότερο, το ΑΕΠ θα βελτιωθεί ελαφρά, αλλά ο επιπλέον πληθωρισμός θα οδηγήσει την εγχώρια ζήτηση χαμηλότερα.

Επειδή οι εξαγωγές μειώνονται περισσότερο από τις εισαγωγές, σε όλα τα σενάρια ο αντίκτυπος στο ΑΕΠ είναι χειρότερος από τον αντίκτυπο της εγχώριας ζήτησης. Το αντίθετο ισχύει για τις ΗΠΑ, όπου οι εισαγωγές δέχονται πολύ μεγαλύτερο πλήγμα από τους δασμούς σε πολλούς εμπορικούς εταίρους και έτσι το ΑΕΠ λαμβάνει ώθηση από τις καθαρές εξαγωγές (η εγχώρια ζήτηση μειώνεται περισσότερο από το πραγματικό ΑΕΠ).

Όπως εκτιμά η UBS, ο αντίκτυπος στον πληθωρισμό για τους καταναλωτές της Ευρωζώνης είναι μικρός (κάτω από 13 μ.β), αν και είναι περίπου διπλάσιος σε επίπεδο αποπληθωριστή ΑΕΠ.

Δασμοί 10% στην Ευρώπη στο πλαίσιο μίας παγκόσμιας κλιμάκωσης των δασμών

Σε ένα άλλο σενάριο η UBS εξετάζει το παραπάνω αλλά στο πλαίσιο μίας παγκόσμιας κλιμάκωσης των δασμών, όπου οι δασμοί των ΗΠΑ δεν αυξάνονται μόνο κατά 10% στην Ευρώπη αλλά και σε όλες τις άλλες χώρες, και οι δασμοί εισαγωγών των ΗΠΑ στην Κίνα αυξάνονται κατά 60%.

Η πρώτη παρατήρηση είναι ότι το εύρος αποτελεσμάτων για το πραγματικό ΑΕΠ της Ευρωζώνης διευρύνεται (-17 μ.β έως -75 μ.β), αλλά αυτό το εύρος πλέον ορίζεται περισσότερο από το εάν υπάρχουν παγκόσμια αντίποινα και όχι μόνο αντίποινα της ΕΕ. 

Το πιο ενδιαφέρον αποτέλεσμα, όπως τονίζει η UBS, είναι αυτό που συμβαίνει με τον πληθωρισμό σε αυτό ο σενάριο: σε ένα περιβάλλον όπου οι δασμοί αυξάνονται παντού, ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης στην πραγματικότητα μειώνεται σε σχέση με το σενάριο όπου υπάρχουν δασμοί μόνο στην Ευρώπη. Εάν δηλαδή το κινεζικό νόμισμα υποτιμηθεί περισσότερο από άλλα νομίσματα λόγω των υψηλότερων δασμών των ΗΠΑ, τότε οι εισαγωγές από την Κίνα δυνητικά γίνονται πιο φθηνές σε σχέση με το κόστος των εισαγωγών από τις ΗΠΑ, ακόμη και αν επιβληθούν αντίποινα σε αυτές τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ. Στην περίπτωση παγκόσμιων αντιποίνων δεν υπάρχει αντίκτυπος στον πληθωρισμό και ακόμη και υπό πλήρη αντίποινα της ΕΕ, ο πληθωρισμός θα ήταν ο μισός από αυτόν που θα ήταν εάν οι αμερικανικοί δασμοί επιβάλλονταν μόνο στην ΕΕ.

Αναπτυξιακό σοκ

Συνεπώς, όπως καταλήγει η UBS, η επιβολή δασμών 10% στην ΕΕ από τον Τραμπ θα ήταν ως επί το πλείστον ένα αναπτυξιακό σοκ για την Ευρωζώνη και όχι ένα σοκ πληθωρισμού, υπό την προϋπόθεση ότι δεν επιβάλλονται δασμοί μόνο στην ΕΕ μεμονωμένα.

Ο βαθμός των αντιποίνων από την Ευρώπη θα επηρεάσει τόσο τον πληθωρισμό όσο και τα αποτελέσματα της ανάπτυξης: τα αντίποινα δημιουργούν καλύτερα αποτελέσματα ΑΕΠ (οι εισαγωγές μειώνονται περισσότερο, ενισχύοντας τις καθαρές εξαγωγές) αλλά χειρότερα αποτελέσματα εγχώριας ζήτησης (επειδή υπάρχει περισσότερος πληθωρισμός).

Πάντως, όπως τονίζει η UBS, αν και οι συνολικές επιπτώσεις των δασμών Τραμπ είναι σχετικά μικρές για την Ευρώπη, αυτές δεν περιλαμβάνουν επιπτώσεις εμπιστοσύνης. Εάν υλοποιηθούν οι δασμοί - και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να συμβεί αυτό -, η ευρωπαϊκή ανάπτυξη θα μπορούσε να μείνει στάσιμη ή ακόμη και να επιβραδυνθεί το 2025-2026.