Της Ελευθερίας Κούρταλη

Η Γαλλία είναι απίθανο να έχει μια κυβέρνηση με εντολή να αυστηροποιήσει τη δημοσιονομική πολιτική σύντομα, επομένως οι κίνδυνοι για την αγορά ομολόγων της θα συνεχίσουν να αυξάνονται, σημειώνει η Capital Economics. Η δυναμική του χρέους της δεν είναι τόσο επικίνδυνη όσο εκείνη της Ελλάδας τη δεκαετία του 2010, αλλά μια γαλλική κρίση δημόσιου χρέους θα ήταν σίγουρα μεγάλο πρόβλημα για την ευρωζώνη στο σύνολό της.

Ορισμένοι πελάτες του οίκου ρωτούν πώς συγκρίνεται η τρέχουσα δημοσιονομική κρίση της Γαλλίας με εκείνη της Ελλάδας τη δεκαετία του 2010. Και, με το κόστος δανεισμού τους να είναι πλέον σχεδόν ίδιο, ο Γάλλος υπουργός Οικονομίας ένιωσε την ανάγκη να αρνηθεί την περασμένη εβδομάδα ότι η Γαλλία ήταν η νέα Ελλάδα. Η Capital Economics αποφάσισε λοιπόν να εξετάσει τις ομοιότητες και τις διαφορές.

Από πολλές απόψεις, η κατάσταση της Γαλλίας είναι πολύ λιγότερο ανησυχητική από εκείνη της Ελλάδας πριν από δεκαπέντε χρόνια, όπως σημειώνει. Το βάρος του δημόσιου χρέους της Ελλάδας το 2009 δεν ήταν πολύ υψηλότερο από αυτό της Γαλλίας σήμερα, αλλά το έλλειμμά της ήταν πολύ υψηλότερο γύρω στο 15% αντί στο 6% του ΑΕΠ. Επιπλέον, οι προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας ήταν πολύ χειρότερες. Τελικά, η Ελλάδα χρειάστηκε να μειώσει το πρωτογενές της ισοζύγιο κατά ένα τεράστιο 14% του ΑΕΠ μέσα σε τέσσερα χρόνια (2013-2016), ενώ η Capital Economics εκτιμά ότι η Γαλλία χρειάζεται μια προσαρμογή "μόνο" 3% για να σταθεροποιήσει τον δείκτη του χρέους της. 

Επιπλέον, η αρχιτεκτονική του ενιαίου νομίσματος έχει αναθεωρηθεί από τις αρχές της δεκαετίας του 2010. Οι λεπτομέρειες είναι περίπλοκες, αλλά η βασική αλλαγή είναι απλή. Η ΕΚΤ έχει τώρα εντολή και εργαλεία για να στηρίξει τη Γαλλία σε περίπτωση που αντιμετωπίσει προβλήματα και να περιορίσει τη μετάδοση. Το QE, το εργαλείο TPI και οι οριστικές νομισματικές συναλλαγές (ΟΜΤ) είναι όλα, στην ουσία, μέσα για την αγορά κρατικών ομολόγων για τη συγκράτηση των αποδόσεων των ομολόγων.

Υπάρχουν επίσης λιγότερες αμφιβολίες για την πολιτική υποστήριξη της παραμονής της Γαλλίας στην ευρωζώνη απ' ό,τι για την Ελλάδα. Στις αρχές της δεκαετίας του 2010 ήταν ασαφές εάν άλλες χώρες της ΕΕ θα βοηθούσαν την Ελλάδα να παραμείνει στο ενιαίο νόμισμα. Η γερμανική κυβέρνηση κόντεψε να την σπρώξει στην έξοδο το 2015. Αντίθετα, δεν θα υπήρχε κανένας δισταγμός στην ΕΕ να κάνει "ό,τι χρειάζεται" για να κρατήσει τη Γαλλία εντός του μπλοκ, επειδή είναι ιδρυτικό μέλος, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία και πολιτική δύναμη. "Με μια λέξη, η Γαλλία είναι… Γαλλία!", σημειώνει η Capital Economics.

Ωστόσο, όπως τονίζει, η Γαλλία θα μπορούσε να βρεθεί στο επίκεντρο μιας άλλης κρίσης χρέους της ευρωζώνης, επειδή η πολιτική της φαίνεται να μην είναι σε θέση να δώσει σε καμία κυβέρνηση εντολή για μείωση του ελλείμματος. Η Εθνοσυνέλευση είναι χωρισμένη στα τρία και δεν υπάρχει συνδυασμός κομμάτων που θα είχαν την πλειοψηφία και θα υποστήριζαν τη μείωση του ελλείμματος. Προηγούμενες προσπάθειες για τη μείωση του ελλείμματος (για παράδειγμα με τη μείωση του γενναιόδωρου κρατικού συνταξιοδοτικού συστήματος της Γαλλίας) αντιμετώπισαν μαζική αντίδραση των πολιτών. Και δύο από τις τρεις μεγάλες πολιτικές ομάδες συμμετείχαν στις τελευταίες εκλογές υποστηρίζοντας μια ουσιαστική χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής και την ανάκληση των προηγούμενων μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένης της μικρής αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης που εφαρμόστηκε το 2022.

Επιπλέον, είναι πολύ πιθανό ο επόμενος Πρόεδρος να είναι λιγότερο αφοσιωμένος στη συνεργασία με την ΕΕ και στην ένταξη στην ευρωζώνη από ότι ο Μακρόν, επισημαίνει η Capital Economics. Συγκεκριμένα, υπάρχει κίνδυνος να κερδίσει το ακροδεξιό κόμμα RN στις επόμενες εκλογές. Ενώ το κόμμα δεν υποστηρίζει πλέον ότι η Γαλλία πρέπει να εγκαταλείψει την ΕΕ ή το ευρώ, θα ήταν πολύ λιγότερο πρόθυμο από τον Μακρόν να τηρήσει τους σκληρούς δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ.

"Δεν προβλέπουμε μια πλήρη κρίση δημόσιου χρέους στη Γαλλία σε αυτό το στάδιο, αλλά πιστεύουμε ότι το spread των κρατικών ομολόγων της σε σχέση με τη Γερμανία και άλλες κυβερνήσεις της ευρωζώνης θα αυξηθεί περαιτέρω", τονίζει ο οίκος. Και με τον δείκτη χρέους τη χώρα να βρίσκεται σε ανοδική τάση, η εκλογή μιας κυβέρνησης δεσμευμένης σε μη χρηματοδοτούμενες φορολογικές περικοπές ή αυξήσεις δαπανών θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερη απώλεια εμπιστοσύνης στα δημόσια οικονομικά της Γαλλίας.

Μια μεγάλη κρίση δημόσιου χρέους στη Γαλλία, με το spread να διευρύνεται στις 200 μονάδες βάσης ή περισσότερο και να μην δείχνει σημάδια σταθεροποίησης, θα ήταν τέτοια απειλή για την ευρωζώνη που θα ήταν μια στιγμή "whatever it takes" ξανά από την αρχή. Η ΕΚΤ θα πρέπει να μπορεί να περιορίσει τη μετάδοση στις άλλες χώρες με το TPI. Και η ίδια η Γαλλία μπορεί να είναι σε θέση να διαπραγματευτεί την υποστήριξη. Η μορφή που θα είχε αυτό δεν είναι σαφής, αλλά θα μπορούσε να περιλαμβάνει αλλαγές ή εξαιρέσεις στους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ ή ακόμη περισσότερο κοινό δανεισμό σε επίπεδο ΕΕ, με αντάλλαγμα τη δημοσιονομική εξυγίανση. Αυτή θα ήταν μια πολύ διαφορετική κατάσταση από την κρίση στην Ελλάδα, αλλά θα μπορούσε να εγείρει και πάλι ερωτήματα σχετικά με το μακροπρόθεσμο μέλλον της ευρωζώνης, όπως επισημαίνει η Capital Economics.