Του Νίκου Ρουσάνογλου

Με την ολοκλήρωση του Μετρό της Θεσσαλονίκης να βρίσκεται στην τελική του ευθεία, έχει αρχίσει να διαμορφώνεται ένα "παζλ" από σημαντικά έργα υποδομής που προχωρούν σταδιακά και πρόκειται να αλλάξουν την εικόνα της πόλης τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο το πλέον εμβληματικό και συνάμα πολύπαθο είναι ασφαλώς το Μετρό. Η έναρξη της εμπορικής λειτουργίας της Γραμμής 1 είναι προγραμματισμένη για τις 30 Νοεμβρίου, 18 χρόνια μετά την υπογραφή της αρχικής σύμβασης, τον Οκτώβριο του 2006. 

Η νέα υποδομή διαθέτει ένα σύγχρονο κέντρο ελέγχου και αμαξοστάσιο στη Νέα Ελβετία, από όπου ξεκινά η διαδρομή που καταλήγει στο κέντρο της πόλης έως τον σιδηροδρομικό σταθμό. Είναι μήκους 9,6 χλμ. και θα διαθέτει 18 πλήρως αυτοματοποιημένους συρμούς 4 οχημάτων (χωρίς οδηγό), με τη χωρητικότητα ανά συρμό να φτάνει τα 450 άτομα. Εκτιμάται ότι θα εξυπηρετεί καθημερινά 254.000 επιβάτες. 

Η γραμμή περιλαμβάνει 13 σταθμούς, από τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό μέχρι τη Νέα Ελβετία. Η επέκταση προς την Καλαμαριά περιλαμβάνει 5 νέους σταθμούς (Νομαρχία, Καλαμαριά, Αρετσού, Νέα Κρήνη και Μίκρα), με μήκος υπόγειας γραμμής 4,78 χλμ. Με την ολοκλήρωση και της επέκτασης, η οποία προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία έως το τέλος του 2025, θα εξυπηρετούνται καθημερινά 63.000 επιβάτες, θα κυκλοφορούν καθημερινά περίπου 12.000 Ι.Χ. οχήματα λιγότερα, επιφέροντας αντίστοιχα μείωση των ρύπων CO2 κατά 43 τόνους ημερησίως, ενώ η απόσταση από τον σταθμό της Μίκρας μέχρι το κέντρο της Θεσσαλονίκης αναμένεται να καλύπτεται σε μόλις 15 λεπτά.

Ωστόσο οι 13+5 σταθμοί Μετρό που αναμένεται ότι θα λειτουργούν στη Θεσσαλονίκη το προσεχές διάστημα δεν θα είναι και οι μοναδικοί. Αυτή την περίοδο σχεδιάζονται περαιτέρω επεκτάσεις προς το Κορδελιό και την Τούμπα. Μια πιθανή εκδοχή είναι η γραμμή να ξεκινά τον σταθμό "Δημοκρατίας", να οδεύει προς Σταυρούπολη, Εύοσμο, για να καταλήξει στα νοσοκομεία της πόλης στο ύψος της Περιφερειακής. Μια άλλη διακλάδωση αναμένεται να ξεκινά από το Κορδελιό, περνώντας από τις συνοικίες του Ευόσμου, της Μενεμένης και των Αμπελοκήπων, έως ότου συναντήσει τη βασική γραμμή του Μετρό στον νέο σιδηροδρομικό σταθμό και στη συνέχεια οδεύοντας προς Χαριλάου και Τούμπα. Προς το παρόν τα συγκεκριμένα έργα βρίσκονται στο στάδιο του σχεδιασμού, καθώς δεν υπάρχει ακόμη ούτε η απαιτούμενη χρηματοδότηση, ενώ δεν έχει καθοριστεί ούτε το μοντέλο υλοποίησης, αν δηλαδή θα είναι έργα παραχώρησης, ΣΔΙΤ ή δημόσιου χαρακτήρα. 

Από τα σημαντικά έργα που αναμένεται να προωθηθούν το επόμενο διάστημα είναι και ο Δυτικός Προαστιακός Σιδηρόδρομος Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για ένα έργο που έχει προκηρυχθεί από την ΕΡΓΟΣΕ και συνδέεται με τη σιδηροδρομική σύνδεση του 6ου Προβλήτα του ΟΛΘ με το εθνικό δίκτυο. Στόχος του συγκεκριμένου έργου, προϋπολογισμού 53 εκατ. ευρώ, είναι να λειτουργήσει συμπληρωματικά με το υπό ανάπτυξη δίκτυο του Μετρό. Θα διαθέτει 3 γραμμές που καλύπτουν σημαντικό τμήμα της μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης, αξιοποιώντας και παλιές εγκαταλελειμμένες γραμμές. Ουσιαστικά, μαζί με τη μελλοντική επέκταση του Μετρό προς τα δυτικά θα μπορέσουν να ικανοποιήσουν μεγάλο μέρος των μετακινήσεων που σήμερα γίνονται μέσω λεωφορειακών γραμμών, αποτελώντας μέρος του μελλοντικού συστήματος μεταφορών της Θεσσαλονίκης.

Συνολικά προβλέπεται η λειτουργία 16 σταθμών που δημιουργούν ένα συνεκτικό δίκτυο σταθερής τροχιάς, ωστόσο μέσω του διαγωνισμού μπορεί να υπάρξουν τροποποιήσεις για τη βέλτιστη λειτουργία και απόδοσή του. Η προμελέτη (που ενδέχεται να τροποποιηθεί) προβλέπει ως Γραμμή 1: Ν.Σ. Σταθμός - Σίνδος και Γραμμή 2: Λιμάνι Θεσσαλονίκης - Διαβατά, ενώ η Γραμμή 3 σχεδόν στο σύνολό της σε νέα χάραξη στο τμήμα Λαγκαδά-Επτανήσου.

Με στόχο να παραδοθεί εντός χρονοδιαγράμματος, δηλαδή τον Μάιο του 2027, προχωρά και το έργο της νέας περιφερειακής οδού, γνωστής ως Flyover. Όπως ανέφερε σε πρόσφατες δηλώσεις του ο υπ. Υποδομών, Χρ. Σταϊκούρας, "πλέον το έργο υλοποιείται με ικανοποιητικούς ρυθμούς. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που έχουμε, 250 εργαζόμενοι και 80 οχήματα, εκ των οποίων 15 εκσκαφείς, εργάζονται σε όλα τα μέτωπα, τα οποία είναι σήμερα διαθέσιμα". Σύμφωνα με τον κ. Σταϊκούρα, η επιβάρυνση στο κυκλοφοριακό της πόλης θα βελτιωθεί πολύ περισσότερο μόλις ξεκινήσει η λειτουργία του Μετρό, ενώ σημαντικό ρόλο έχουν διαδραματίσει ήδη και τα 110 νέα ηλεκτρικά λεωφορεία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. 

Οι ΣΔΙΤ της Θεσσαλονίκης

Το επόμενο διάστημα αναμένεται η συμβασιοποίηση δύο σημαντικών έργων ΣΔΙΤ. Πρόσφατα η Metlen σε κοινοπραξία με την ΑΤΕΣΕ αναδείχθηκε σε οριστικό ανάδοχο για το κτιριακό έργο ΣΔΙΤ που αφορά τη μελέτη, κατασκευή και διαχείριση 17 σχολικών μονάδων στην Κεντρική Μακεδονία. Το κόστος του έργου είναι 128 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), με την κατασκευή να διαρκεί δύο χρόνια και την περίοδο διαχείρισης (συντήρηση και λειτουργία) 25 χρόνια. Το συγκεκριμένο έργο κρίθηκε ιδιαίτερης σημασίας και προτεραιότητας και, ως εκ τούτου, προκρίθηκε η κατασκευή του, σε αντίθεση με άλλα ΣΔΙΤ, που "καρκινοβατούν", ελλείψει κονδυλίων. Αφορά τη δημιουργία 16 νέων σχολείων στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης κι ενός μουσικού σχολείου στην Κατερίνη. Ειδικότερα, οι νέες σχολικές μονάδες θα κατασκευαστούν στους Δήμους Νεάπολης Συκεών, Παύλου Μελά, Λαγκαδά, Ωραιοκάστρου, Θέρμης, Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Καλαμαριάς, Πυλαίας και Χορτιάτη.

Αντίστοιχα, σημαντικό είναι και το έργο για την κατασκευή της δεύτερης μονάδας διαχείρισης απορριμμάτων της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για ένα έργο ύψους 200 εκατ. ευρώ, που θα καλύψει τις ανάγκες 10 δήμων της Περιφέρειας Θεσσαλονίκης και 1 εκατ. κατοίκων, και συγκεκριμένα τους Δήμους Βόλβης, Λαγκαδά, Νεάπολης-Συκέων, Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Παύλου Μελά και περίπου το 35% του ίδιου του Δήμου της Θεσσαλονίκης. Οι νέες εγκαταστάσεις, που θα δημιουργηθούν σε έκταση 200 στρεμμάτων, κοντά στον ΧΥΤΑ Μαυροράχης, αναμένεται να διαθέτουν δυναμικότητα επεξεργασίας 262.700 τόνων/έτος συμμείκτων και 38.100 τόνων προδιαλεγμένων οργανικών. Η μονάδα έχει χωροθετηθεί σε έκταση περίπου 150-200 στρεμμάτων, πλησίον του ΧΥΤΑ Μαυροράχης. Στο τέλος Ιουλίου υποβλήθηκε μία δεσμευτική προσφορά από το σχήμα της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή - όμιλος Τιτάν και το επόμενο διάστημα αναμένεται η υπογραφή της σχετικής σύμβασης.