Του Κώστα Κατίκου

Απειλή για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος συνιστά το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας το οποίο σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις θα επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια. Ζητούμενο για την κυβέρνηση είναι να περιοριστούν οι δυσμενείς επιπτώσεις μέσα από σειρά μέτρων για τη στήριξη των νέων, και των οικογενειών με στόχο την  αύξηση των γεννήσεων ώστε μελλοντικά να μετριαστούν οι δυσοίωνες προβλέψεις. 

Ενδεικτικές για την κρισιμότητα του προβλήματος είναι οι  αναφορές του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη ο οποίος σε συνέντευξή του στα "Παραπολιτικά 90.1 fm", είπε ότι "έχουμε το δεύτερο οξύτερο δημογραφικό σε ολόκληρη την ΕΕ με πρώτη την Ιταλία και δυστυχώς οι προβολές δείχνουν ότι μετά από μερικά χρόνια θα έχουμε το χειρότερο δημογραφικό σε ολόκληρη την ΕΕ". 

Αυτό έχει προφανείς συνέπειες και στις Ένοπλες Δυνάμεις αλλά και στο ασφαλιστικό σύστημα, συμπλήρωσε ο υπουργός τονίζοντας  ότι φέτος θα συνταξιοδοτηθούν περισσότεροι από 220 χιλιάδες συμπολίτες μας ενώ θα γεννηθούν λιγότερο από 80 χιλιάδες.. Ως προς τα μέτρα ανάσχεσης του προβλήματος ανέφερε ότι εκτός από το επίδομα γέννησης που ενισχύθηκε στις αρχές της χρονιάς υπάρχει μια δέσμη παραπάνω από δέκα σημαντικών μέτρων που έχουν ήδη υιοθετηθεί από την κυβέρνηση μετά το 2019 ενώ θα υπάρχει επίσης και μια νέα δέσμη αρκετών μέτρων γύρω από το δημογραφικό στη ΔΕΘ. 
Ένα από αυτά είναι η περαιτέρω στήριξη των τριτέκνων ώστε να εξομοιωθούν σε παροχές και φοροελαφρύνσεις με τους πολύτεκνους, η αύξηση του επιδόματος παιδιού, αλλά και η στεγαστική συνδρομή σε περίπου 20.000 με 25.000 οικογένειες για να αποκτήσουν την πρώτη τους κατοικία, μέσα από το πρόγραμμα "Σπίτι μου 2".

Οι δείκτες του συναγερμού

Οι δείκτες με  τις δυσοίωνες προβλέψεις που κάνουν τον υπουργό να ανησυχεί για τη δίδυμη απειλή δημογραφικού και ασφαλιστικού περιλαμβάνονται στις πρόσφατες μελέτες επίσημων οργανισμών όπως της (Eurostat,της  Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΟΟΣΑ που δείχνουν ότι: 

1. Ο πληθυσμός της Ελλάδας προβλέπεται ότι θα συνεχίσει να μειώνεται και από 10.438 εκατομμύρια το 2022 θα υποχωρήσει σε 7.777 εκατομμύρια το 2070. 

2. Ο δείκτης εξάρτησης των ηλικιωμένων αυξάνεται από 39,0 το 2022 σε 74,4 το 2050 ενώ υποχωρεί στο 66,0 το 2070  παραμένοντας σε υψηλότερο επίπεδο από σήμερα .

3. Στο μεσοδιάστημα 2030-2050 οι συνταξιοδοτικές δαπάνες θα αυξηθούν από 12,7% του ΑΕΠ το 2030 σε 14,0% του ΑΕΠ το 2050 κυρίως λόγω του αυξανόμενου αριθμού συνταξιούχων. Από το 2050 και μετά όμως η συνταξιοδοτική δαπάνη θα μειώνεται σταδιακά, διότι, ο αριθμός των συνταξιούχων θα βαίνει μειούμενος λόγω της μείωσης του πληθυσμού.

4. Τα όρια ηλικίας θα αυξηθούν καθώς από το 2027 θα συνδεθούν με το προσδόκιμο ζωής και θα αυξάνονται ανά τρία χρόνια εφόσον ανεβαίνει και το προσδόκιμο ζωής μετά το 65ο έτος. 

5. Το προσδόκιμο ζωής στα 65 για τους άνδρες, πηγαίνει από 18,7 έτη το 2022 σε 23,9 έτη το 2070, ενώ για τις γυναίκες πηγαίνει από 21,7 έτη σε 26,7 έτη αντίστοιχα.

6. Ως το 2040 οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών θα αποτελούν το 60,6% του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας 20 ως 64 ετών, και το 2050 το 74,4% ενώ σήμερα αποτελούν το 39%. Οσο υψηλότερος και μεγαλύτερος ηλικιακά είναι ο δείκτης γήρανσης του πληθυσμού τόσο μεγαλύτερη είναι και η πίεση που ασκεί το δημογραφικό στο ασφαλιστικό σύστημα καθώς χρειάζονται περισσότεροι νέοι που θα συντηρούν τους γηραιότερους. 

7. Λόγω της υπογεννητικότητας θα επιδεινωθεί περαιτέρω η αναλογία ασφαλισμένων – συνταξιούχων που είναι ήδη στο "κόκκινο" καθώς για κάθε  1 συνταξιούχο αναλογούν μόλις 1,66 εργαζόμενοι, ενώ θα έπρεπε η αναλογία να είναι 1 προς 4. Ως το 2030 η αναλογία εργαζομένων συνταξιούχων θα πέσει στο 1,46 προς 1 και ως το 2050 θα έχει υποχωρήσει στο 1,23 προς 1.

Η  υπογεννητικότητα φαίνεται άλλωστε και από το γεγονός ότι το 2023 επιδοτήθηκαν με επίδομα παιδιού 85.000 οικογένειες λιγότερες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΠΕΚΑ πήραν επίδομα 768.118 οικογένειες για 1.324.375 παιδιά, ενώ το 2022 επίδομα παιδιού πήραν 853.144 οικογένειες, για 1.474.276 παιδιά.  
Σύμφωνα με έρευνα  για το δημογραφικό , ένα ποσοστό 41% από τους ερωτηθέντες γονείς που έχουν ήδη παιδί, δήλωσαν ότι θεωρούν "πολύ πιθανό" (20%) και "αρκετά πιθανό" (21%) να αποκτήσουν κι άλλο παιδί στο άμεσο μέλλον, ένα 22% ανέφεραν ότι θεωρούν "λίγο πιθανό" να αποκτήσουν παιδί και ένα 36% ότι δεν σκέφτονται να αποκτήσουν παιδί. Οι περισσότεροι ερωτηθέντες πάντως που έχουν ήδη ένα παιδί, απάντησαν στην έρευνα ότι θέλουν να προχωρήσουν στο δεύτερο.