Του Στέλιου Κράλογλου

Σχέδιο ιδιωτικοποίησης, του ΟΣΕ του ΟΛΠ και του ΟΛΘ το οποίο μπορεί να υλοποιηθεί σε δύο φάσεις προτείνει στην κυβέρνηση το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Μελετών (ΚΕΠΕ) σε ειδική έκθεση για τις συγκεκριμένες ιδιωτικοποιήσεις, τις οποίες χαρακτηρίζει ως αναγκαίες για την αύξηση της παραγωγικότητας και την ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.

Το σχέδιο, το οποίο παρουσιάζεται στην έκθεση "Μέθοδοι και στρατηγικές αναδιάρθρωσης και ιδιωτικοποίησης των φορέων των ελληνικών μεταφορών: Σιδηρόδρομος, λιμάνια (ΟΛΠ, ΟΛΘ)" προβλέπει. σε πρώτη φάση την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων (διαχωρισμό των υπηρεσιών τους, θεσμικές παρεμβάσεις, ολοκλήρωσης επενδυτικών προγραμμάτων κ.α.) και σε δεύτερη φάση την εκμίσθωση τους στην ιδιωτική πρωτοβουλία.

Ειδικότερα, για την αναδιάρθρωση του ΟΣΕ προτείνονται τα εξής: " Στο πρώτο στάδιο να εισαχθούν στην ελληνική νομοθεσία οι οδηγίες της Ε.Ε., να προσδιοριστούν οι δραστηριότητές του που θα πρέπει να παραχωρηθούν στον ιδιωτικό τομέα -διάσταση εκμετάλλευσης και υποδομής, χωρισμός των λειτουργιών του σε μικρά τμήματα γραμμής, κλπ.- και να εφαρμοστεί το κατάλληλο επενδυτικό πρόγραμμα για την τεχνολογική αναβάθμισή του. Στο δεύτερο στάδιο να παραχωρηθούν οι προσδιορισθείσες από το πρώτο στάδιο δραστηριότητές του στον ιδιωτικό τομέα".

Για τον ΟΛΠ και τον ΟΛΘ οι μελετητές τους ΚΕΠΕ συστήνουν τα εξής: "Στο πρώτο στάδιο της αναδιάρθρωσης των λιμένων, να προχωρήσει η αλλαγή του θεσμικού καθεστώτος τους και η εφαρμογή των καταλλήλων μεθόδων διάγνωσης και αύξησης της ανταγωνιστικότητάς τους και σε δεύτερο στάδιο η ιδιωτικοποίηση τους σύμφωνα με το πρότυπό της αποκεντρωτικής λιμενικής αρχής". Το μοντέλο αυτό που εφαρμόζεται στους λιμένες του Ρότερνταμ, της Αμβέρσας, της Νέας Υόρκης, του Αμβούργου, της Βαρκελώνη και του Δουβλίνου προβλέπει: οι αρχές των λιμένων ενεργούν ως κάτοχοι γης και ως φορείς κρατικής παρέμβασης, ενώ οι λειτουργίες - ιδιαίτερα, η φορτοεκφόρτωση των εμπορευμάτων, η αποθήκευση και οι επισκευαστικές δραστηριότητες – θα ανήκουν σε ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Το ΚΕΠΕ προτείνει μάλιστα σχέση εκμισθωτή – μισθωτή μεταξύ Δημοσίου και ιδιωτικού τομέα συστήνει στις αρχές των λιμένων να μισθώνουν τους σταθμούς σε ιδιωτικές επιχειρήσεις με συμβόλαια παραχώρησης για μια μικρή περίοδο που διαρκεί συνήθως 5-10 έτη ούτως ώστε να υπάρχει συνεχής επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης.

Για το ρόλο του Δημοσίου το ΚΕΠΕ επισημαίνει σε κάθε περίπτωση ιδιωτικοποίησης ότι "θα πρέπει να εξακολουθεί να υπάρχει ο ρόλος του δημόσιου τομέα τουλάχιστον ως προς την παροχή των "δημοσίων αγαθών", τα οποία δεν μπορούν να παρέχονται από τον ιδιωτικό τομέα λόγω χαμηλής κερδοφορίας. Επίσης, στοιχειώδης θεωρείται η ύπαρξη της δημόσιας αρχής στον διακανονισμό χρήσεως γης, στην προστασία του περιβάλλοντος και την οικονομική υποστήριξη των υποβαθμισμένων περιοχών".

Κώδωνας κινδύνου για τις επιχειρήσεις

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι μετρήσεις που πραγματοποίησε το ΚΕΠΕ για τον επίπεδο παραγωγικότητας στον ΟΣΕ και στα λιμάνια. Στον ΟΣΕ διαπιστώνεται χαμηλή παραγωγικότητα, σημαντικά αρνητικές αποδόσεις και κακή κατανομή του κεφαλαίου υποδομής του". Το βασικό πρόβλημα του ΟΣΕ, σύμφωνα με το ΚΕΠΕ είναι ότι υπολειτουργεί, καθώς οι μεγάλες επενδύσεις (αξίας 3 δισ. ευρώ) δεν έχουν ολοκληρωθεί, με αποτέλεσμα να χάνει η χώρα μία φθηνή (ειδικά τώρα που τα καύσιμα είναι ακριβά) μεταφορική διέξοδο.

Χαμηλούς δείκτες παραγωγικότητας εμφανίζουν και τα εμγάλα λιμάνια της χώρας. Στην έκθεση αναφέρεται επίσης ότι τα λιμάνια λειτουργούν "χωρίς κανένα κίνητρο να μειώσουν τις τιμές τους και να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους" προσφέροντας χαμηλότερες τιμές στον καταναλωτή που αγοράζει εισαγόμενα είδη, λέει η έκθεση. Η έκθεση υπολογίζει την "ταρίφα" στα 9,4 ευρώ / κιβώτιο για τα εισαγόμενα και 7,9 ευρώ / κιβώτιο για τα εξαγόμενα, έναντι 3,5 ευρώ / κιβώτιο και 2 ευρώ / κιβώτιο αντίστοιχα στο λιμάνι του Μπουένος Αϊρες την ίδια περίοδο, ενώ όπως επισημαίνεται, ακόμη φθηνότερα είναι πολλά λιμάνια της Μεσογείου.