Του Τάσου Δασόπουλου

Απορρόφηση 7,1 δισ. ευρώ από επιδοτήσεις και δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης θα πρέπει να πετύχει από φέτος μέχρι και το 2026 η Ελλάδα για να εισπράξει τα υπόλοιπα 21,3 δισ. από τα συνολικά 36 δισ. ευρώ που δικαιούται πλέον, μετά την έγκριση του αναθεωρημένου προγράμματος "Ελλάδα 2.0".

Μέχρι τώρα η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις στην Ε.Ε. από πλευράς υλοποίησης και, κατά συνέπεια, είσπραξης δόσεων από το Ταμείο. Με την είσπραξη της 3ης δόσης, ύψους 3,6 δισ. ευρώ, τον περασμένο Δεκέμβριο, η Ελλάδα έχει εισπράξει συνολικά 14,7 δισ. από τα 36 δισ. που έφτασε το ελληνικό πρόγραμμα μαζί με την ενσωμάτωση και των 5,7 δισ. ευρώ του REPowerEU.

Συνεπώς, η Ελλάδα μένει να εισπράξει και να διαθέσει στην αγορά άλλα 21,3 δισ. ευρώ μέσα στους επόμενους 30 μήνες, μέσα στους οποίους όλες οι χώρες της Ε.Ε. θα πρέπει να ολοκληρώσουν τα προγράμματα τα οποία έχουν συμφωνηθεί από το 2021 με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το ενδεχόμενο της παράτασης του προγράμματος, δεδομένου ότι πολλά κράτη-μέλη βρίσκονται ακόμη πίσω στην υλοποίηση των εθνικών προγραμμάτων τους, είναι πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο. Ερωτηθέντες σχετικά, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, και ο επίτροπος αρμόδιος για οικονομικά θέματα, κ. Πάολο Τζεντιλόνι, επικαλέστηκαν νομικά προβλήματα που θα επιφέρει η παράταση, χωρίς να κρύβουν και το γεγονός ότι υπάρχει το "μπλοκ" των χωρών του ευρωπαϊκού Βορρά που αντιδρά σθεναρά σε όποια συζήτηση για παράταση. Μάλιστα, ο κ. Τζεντιλόνι έδωσε μια άλλη διάσταση, μιλώντας για συνέχεια των χρηματοδοτικών εργαλείων, αλλά με στόχο την ενίσχυση της άμυνας. 

Συνεπώς, το πρώτο εμπόδιο για την υλοποίηση του συνόλου του ελληνικού προγράμματος θα είναι ο χρόνος, καθώς η Ελλάδα θα πρέπει μέχρι το 2026 να απορροφήσει 30% περισσότερους πόρους από ό,τι την τριετία 2021-2023.

Οι αδυναμίες της δημόσιας διοίκησης

Η απορρόφηση-ρεκόρ των 7,1 δισ. τον χρόνο θα πρέπει να επιτευχθεί με την υλοποίηση μιας σειράς από δύσκολα ορόσημα και στόχους για το υπόλοιπο του προγράμματος. Οι δύο δόσεις ύψους 6,9 δισ. ευρώ που θέλει να διεκδικήσει το ΥΠΕΘΟ μέσα στο 2024 θα απαιτήσουν  την υλοποίηση 46 οροσήμων και στόχων μέχρι και το τέλος του Σεπτεμβρίου.

Ανάμεσα στα ορόσημα βρίσκονται οι υπογραφές μιας σειράς συμβάσεων έργων υποδομής, όπως είναι τα νέα δικαστικά κτίρια, νέα δίκτυα ύδρευσης, εγκαταστάσεις αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και διασύνδεση των νησιών του Αιγαίου με τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας της ηπειρωτικής χώρας. 

Επίσης, στις υποχρεώσεις περιλαμβάνονται η έκκριση των αιτήσεων για το "Εξοικονομώ επιχειρώντας", συμβάσεις για την ενίσχυση του ηλεκτρικού δικτύου του ΔΕΔΔΗΕ και η υπογραφή συμβάσεων για δύο έργα του ΒΟΑΚ. 

Οι συμβάσεις για τα τόσα μεγάλα έργα είναι δύσκολες και έχουν πάντα τον κίνδυνο των ενστάσεων, που μπορεί να καθυστερήσουν τον χρόνο υλοποίησης των έργων. Απέναντι σε αυτές τις προκλήσεις η αποτελεσματικότητα όσων χειρίζονται τέτοιους διαγωνισμούς του Δημοσίου δεν έχει βελτιωθεί θεαματικά, ενώ και η ίδια η επιτάχυνση στην απονομή Δικαιοσύνης είναι μέρος των οροσήμων και της 4ης αλλά και της 5ης δόσης, τις οποίες θέλει να διεκδικήσει η Ελλάδα μέσα στον χρόνο.

Οι ειδικοί στόχοι 

Μαζί όμως με τα "κλασικά" ορόσημα, τον πήχη ανεβάζει για φέτος η υλοποίηση και των 8 από τους συνολικά 12 εμβληματικούς ενδιάμεσους στόχους του "Ελλάδα 2.0". Πρόκειται για ποσοτικούς στόχους που θα πρέπει να πετύχει η Ελλάδα, όχι μόνο για να πάρει τις δόσεις, αλλά και για να μην ελεγχθεί για το σύνολό της έως τώρα η υλοποίηση του προγράμματος στους επιμέρους τομείς του.

Οι εμβληματικοί στόχοι αφορούν: 

1. Την επανακατάρτιση για τους δικαστικούς λειτουργούς και τους υπαλλήλους των δικαστηρίων.

2. Την αύξηση της δυναμικότητας του λογαριασμού των ΑΠΕ.

3. Τη μείωση του clawback από τις φαρμακευτικές εταιρείες κατά 50.000.000 ευρώ.

4. Την ολοκλήρωση της ενεργειακής αναβάθμισης τουλάχιστον 8.000 κτιρίων κατοικιών 9.700 εταιρειών.

5. Την ολοκλήρωση ψηφιοποίησης τουλάχιστον 30% των συνολικών αρχείων και στα 9 υποέργα της δημόσιας διοίκησης.

6. Την ψηφιοποίηση της ΔΥΠΑ: Ψηφιοποιημένα αρχεία σε μεγέθη σελίδων Α3 και Α4 της δημόσιας επιχείρησης που διαδέχθηκε τον ΟΑΕΔ. 

7. Την ολοκλήρωση 106 ανοιχτών μονάδων παροχής ψυχικής υγείας. Πρόκειται για το δεύτερο από τα δύο στάδια του έργου, δηλαδή την ολοκλήρωσή του.

8. Την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου σε ποσοστό 85%.