Τι ψάχνει η Επιτροπή Ανταγωνισμού στο κοτόπουλο

Του Γιώργου Λαμπίρη

Σε εξέλιξη βρίσκεται η διερεύνηση του κλάδου πτηνοτροφίας στην Ελλάδα, με το δημοφιλές προϊόν και από πολλούς χαρακτηριζόμενο ως το "φθηνό κρέας" της αγοράς να βρίσκεται στο στόχαστρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Η ελεγκτική αρχή, όπως πληροφορείται το Capital.gr, πραγματοποίησε το προηγούμενο διάστημα αιφνιδιαστικούς ελέγχους σε τέσσερις μεγάλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή, σφαγή και συσκευασία κοτόπουλου στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στις εταιρείες Νιτσιάκος, Πίνδος, Αμβροσιάδης, Αγγελάκης αλλά και στην Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Πτηνοτροφίας, θεσμικό φορέα του κλάδου. Η Επιτροπή, κατά τις ίδιες πληροφορίες, εξετάζει αυτή την περίοδο τα ευρήματα από τη διαδικασία ελέγχων που πραγματοποίησαν στις εγκαταστάσεις των επιχειρήσεων τα κλιμάκιά της το προηγούμενο διάστημα και αναμένεται η γνωμοδότησή της για το εάν υφίστανται παραβάσεις που αντίκεινται στη νομοθεσία περί ανταγωνισμού ή όχι. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ που έχουμε στη διάθεσή μας, οι ελεγκτές δεν επισκέφθηκαν τον Πτηνοτροφικό Συνεταιρισμό της Άρτας και τον Μιμίκο της οικογένειας Φιλίππου, ο οποίος το τελευταίο διάστημα έχει περιορίσει τη συνεργασία του με πτηνοτρόφους, διακόπτοντας παλαιότερες συνεργασίες μαζί τους και βασιζόμενος κατά κύριο λόγο σε ιδιοπαραγωγή. Η Άρτα επίσης αντιμετωπίζει σημαντικά οικονομικά προβλήματα τα τελευταία χρόνια, ενώ είχε τεθεί και σε διαδικασία εξυγίανσης, επομένως φαίνεται ότι και αυτή δεν προσέλκυσε το ενδιαφέρον της Επιτροπής. Αυτό που δηλώθηκε από την Επιτροπή είναι ότι δεν προηγήθηκε καταγγελία που να οδήγησε στους συγκεκριμένους ελέγχους.

Συλλογή ηλεκτρονικών και έγγραφων αρχείων

Πηγές της αγοράς αναφέρουν ότι οι ελεγκτές της Επιτροπής Ανταγωνισμού επισκέφθηκαν αιφνιδίως τις εν λόγω επιχειρήσεις αλλά και τη Διεπαγγελματική Πτηνοτροφίας, ερευνώντας ηλεκτρονικά και έγγραφα αρχεία. Στη συνέχεια συνέλεξαν αρχεία από την ηλεκτρονική αλληλογραφία των επιχειρήσεων, καθώς και ηλεκτρονικό υλικό από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, με σκοπό να εξεταστούν στη συνέχεια. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι πιθανότατα η κινητοποίηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού σχετίζεται με το ενδεχόμενο ύπαρξης καρτέλ μεταξύ των εταιρειών για τις συμβάσεις των παραγωγών, με πιθανότητα ύπαρξης εναρμονισμένων τιμών για την αγορά πτηνών.

Παρ’ όλα αυτά, στελέχη του κλάδου κτηνοτροφίας με τα οποία ήρθαμε σε επικοινωνία διαψεύδουν το ενδεχόμενο εναρμόνισης των τιμών για την αγορά πτηνών από τους παραγωγούς. Υποστηρίζουν ότι υφίστανται διαφορετικές κλίμακες, χρεώσεις και πολιτικές μεταξύ των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην εγχώρια πτηνοτροφία. Οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι είναι ιδιαίτερα πιθανό να υπήρξαν καταγγελίες από παραγωγούς, θεωρώντας ότι αδικούνται ως προς τις τιμές που λαμβάνουν. Ιδιαίτερη βαρύτητα, σύμφωνα με τα όσα αναφέρουν, φέρεται να δόθηκε στις συμβάσεις με τους παραγωγούς, από τις οποίες οι ελεγκτές της Επιτροπής ζήτησαν και έλαβαν αντίγραφα προς εξέταση. 

Ανατιμήσεις το 2022

Η συγκεκριμένη εξέλιξη έρχεται σε μια περίοδο που η αγορά του κοτόπουλου έχει υποστεί, όπως και το σύνολο αρκετών κλάδων, σημαντικές ανατιμήσεις στο τελικό προϊόν κατά τη διάρκεια του 2022, με την τελευταία αύξηση να πραγματοποιείται το περασμένο φθινόπωρο. Πληροφορίες αναφέρουν, επίσης, ότι το τελευταίο διάστημα υπήρξε επιχείρηση η οποία επιδίωξε να διευρύνει το εκτόπισμά της στα σούπερ-μάρκετ "χτυπώντας" τις τιμές στα ψυγεία των σούπερ-μάρκετ σε σύγκριση με τον ανταγωνισμό της, για να ενισχύσει τα μερίδιά της. Να θυμίσουμε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που το κοτόπουλο εισέρχεται στην ατζέντα ελέγχων της Επιτροπής Ανταγωνισμού, καθότι το 2012 είχε εντοπίσει εναρμονισμένες πρακτικές μεταξύ των επιχειρήσεων πτηνοτροφίας, επιβάλλοντας, δύο χρόνια αργότερα, πρόστιμα σε συνολικά 13 εταιρείες, από τις πιο μικρές έως και τις μεγαλύτερες του κλάδου. 

Η εικόνα της κατανάλωσης

Στελέχη του κλάδου επισημαίνουν ότι το τελευταίο διάστημα στα σούπερ-μάρκετ η κατανάλωση παρουσιάζει στροφή προς φθηνότερα προϊόντα. Ωστόσο από τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ-μάρκετ τις τελευταίες εβδομάδες υπήρξε ανατίμηση στο κοτόπουλο, χωρίς να υπάρξουν αντίστοιχες ανατιμήσεις από τις εταιρείες παραγωγής πτηνών εντός του 2023. Το κοτόπουλο σε σύνολο όγκου πωλήσεων παραμένει σταθερό, διότι, όπως εξηγούν, ο καταναλωτής μειώνει την κατανάλωση σε άλλα ήδη κρέατος, όπως το μοσχάρι, και εκ των πραγμάτων στρέφεται στα πτηνοτροφικά προϊόντα. Το κοτόπουλο αυτήν τη στιγμή σε χύμα μορφή κοστίζει μεσοσταθμικά περί τα 3,75 ευρώ. Ωστόσο οι βιομηχανίες πτηνοτροφίας εφαρμόζουν πολιτική προσφορών σε όλο το φάσμα της λιανικής και των σούπερ-μάρκετ, προκειμένου να διατηρήσουν την κατανάλωση, με αποτέλεσμα η τιμή μετά τη διενέργεια των συγκεκριμένων εκπτώσεων να κινείται περίπου στα 3,30 έως και 3,40 ευρώ το κιλό.

Την ίδια στιγμή, η HoReCa (εστίαση, ξενοδοχεία) κινείται ικανοποιητικά, ενώ ο κλάδος βασίζει πολλά στον τουρισμό. Την εικόνα της ελληνικής αγοράς φαίνεται ότι ενισχύει και η έλλειψη ποσοτήτων κοτόπουλου σε χώρες παραγωγής όπως η Βραζιλία, τα Βαλκάνια, η Τσεχία και η Δανία, που πλήττονται το τελευταίο διάστημα από τη γρίπη των πτηνών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιοριστούν οι εισαγωγές προς τη χώρα μας, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% της ελληνικής κατανάλωσης. Με τη σειρά τους, οι ελληνικές εταιρείες τρέχουν σε πλήρη δραστηριότητα, προκειμένου να καλύψουν τη ζήτηση που παρουσιάζεται σε όλα τα κανάλια αγοράς, είτε πρόκειται για σούπερ-μάρκετ, είτε για κρεοπωλεία, είτε για την εστίαση.

Οι ποσότητες

Η παραγωγή στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι ανέρχεται σε εβδομαδιαία βάση σε συνολικά 2,9 εκατομμύρια πτηνά. Από αυτά, τα 600.000 παράγονται από την Αμβροσιάδης, περίπου 900.000 από την Πίνδο, η Νιτσιάκος παράγει περί τα 800.000, η Αγγελάκης 130.000, η Άρτα 230.000, η Μιμίκος 90.000. Σημαντική παρουσία διατηρούν επίσης η ΒΟΚΤΑΣ του επιχειρηματία Ντάνη Συρίγου, που παράγει 80.000-90.000 την εβδομάδα, έχοντας ως μεγάλο πελάτη τον Σκλαβενίτη για την προμήθεια κοτόπουλου ιδιωτικής ετικέτας. Επίσης η εταιρεία Κοτόπουλα Ναυπάκτου Κοντοχρήστος παράγει περίπου 50.000 πτηνά την εβδομάδα. Ο τζίρος της αγοράς υπολογίζεται σε περισσότερο από 1 δισεκατομμύριο ευρώ ετησίως σε όλα τα κανάλια διάθεσης.