"Πόλεμος τιμών" στα δάνεια μεγάλων επιχειρήσεων

Της Βάσως Αγγελέτου

Συνεχίζεται αμείωτος ο σκληρός ανταγωνισμός στα corporate δάνεια μεταξύ των συστημικών τραπεζών, οι οποίες δε διστάζουν να θυσιάσουν μεγάλο μέρος των κερδών τους με αντάλλαγμα μεγάλα "tickets" που ενισχύουν τα χρηματοδοτικά τους υπόλοιπα αλλά και τη φήμη τους στην αγορά.

Όπως αναφέρουν στο Capital.gr υψηλόβαθμες πηγές του κλάδου, τα περιθώρια κέρδους στα δάνεια μεγάλων επιχειρήσεων συχνά συμπιέζονται σε επίπεδα ίσα ή χαμηλότερα από 1,5% -αρκετά χαμηλότερα δηλαδή το 2% που κρίνεται βιώσιμο περιθώριο για τη συγκεκριμένη κατηγορία δανείων. 

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, κάποιες από τις συστημικές τράπεζες να επιλέγουν να απέχουν από τις "μειοδοτικές προσφορές" που συχνά κατατίθενται με στόχο την εξασφάλιση δανείων προς τους μεγαλύτερους επιχειρηματικούς ομίλους της χώρας. Το παιχνίδι "σκληραίνει" ακόμη περισσότερο εν μέσω της ραγδαίας αύξησης των ευρωπαϊκών επιτοκίων κατά 375 μονάδες βάσης το τελευταίο έτος.

Παρότι το φαινόμενο ήταν ιδιαίτερα έντονο καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022 -όπου σημειώθηκε ισχυρή πιστωτική επέκταση στον ελληνικό κλάδο, εντάθηκε περαιτέρω τους τελευταίους μήνες όπου παρατηρείται αντιστροφή της τάσης λόγω πρόωρης εξόφλησης δανείων εν μέσω αυξανόμενων επιτοκίων.

Με πιστωτική συρρίκνωση ξεκίνησε το 2022

Πράγματι, τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο καταδεικνύουν πιστωτική συρρίκνωση της χρηματοδότησης προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις κατά 1,4 δισ. και 90 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Αντιστροφή της τάσης προκύπτει, ωστόσο, από τον Μάρτιο όπου σημειώνεται επέκταση κατά 1,26 δισ. ευρώ.

Υψηλόβαθμο στέλεχος συστημικής τράπεζας επιβεβαιώνει στο Capital.gr την αντιστροφή της τάσης το δεύτερο τρίμηνο του έτους, με τον Απρίλιο να διαπιστώνεται σημαντική ενίσχυση στα υπόλοιπα των μεγάλων δανείων προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις SMEs και μεγάλους οργανισμούς. Οι ίδιες πηγές διατυπώνουν, πάντως, αισιοδοξία ότι η πιστωτική επέκταση θα ενισχυθεί σημαντικά το β΄ τρίμηνο -μια τάση που θα ενισχυθεί οδηγώντας σε θετικά υπόλοιπα στο τέλος του 2023.

Οι συνθήκες οξέος ανταγωνισμού που διαμορφώνονται, πάντως, στα corporate δάνεια δεν επιτρέπουν την είσοδο στη μη συστημικές τράπεζες, οι οποίες δεν μπορούν να υποστηρίξουν τόσο χαμηλά επιτόκια. 

"Στην Ευρώπη τα spreads αυξάνονται λόγω του εντεινόμενου ρίσκου τους τελευταίους μήνες. Στην Ελλάδα, όμως, όπου το μοντέλο είναι πιο πελατοκεντρικό, οι τράπεζες επιλέγουν να απορροφήσουν ένα σημαντικό μέρος του περιθωρίου κέρδους τους όσο αυξάνεται το Euribor", αναφέρει στο Capital.gr αρμόδιο στέλεχος μη συστημικής τράπεζας. Όπως παραδέχεται η ίδια πηγή, αυτός ο "πόλεμος τιμών" έχει ως αποτέλεσμα οι μικρότερες τράπεζες να απευθύνονται στις μεσαίες επιχειρήσεις, αφήνοντας αναγκαστικά έξω από το ραντάρ τους τους 10-15 ομίλους με τα μεγαλύτερα δανειακά υπόλοιπα.

Υψηλότερα επιτόκια στην Ελλάδα

Σε υψηλότερα επίπεδα από το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κυμαίνονται τα επιτόκια δανεισμού στη χώρα μας, όπως επιβεβαιώνουν τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Όπως αναφέρεται στην Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, στη διάρκεια του 2022 και τους πρώτους μήνες του 2023, τα επιτόκια χορηγήσεων στις νέες δανειακές συμβάσεις στην Ελλάδα είναι μεταξύ των υψηλότερων στην Ευρωζώνη. 

Πράγματι, μετά τον Ιούλιο του 2022, το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο για την Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των τριών υψηλότερων θέσεων και τον Φεβρουάριο 2023 διαμορφώθηκε σε 5,57%. Η διάμεσος και η μέση σταθμισμένη τιμή των χωρών της Ευρωζώνης είναι 4,41% και 3,93% αντίστοιχα, ενώ η ελάχιστη και μέγιστη τιμή παρατηρούνται στη Γαλλία (3,15%) και τη Μάλτα (5,81%), αντίστοιχα.

Το φαινόμενο αυτό, εξηγεί υψηλόβαθμο στέλεχος του κλάδου, είναι αναμενόμενο δεδομένου του υψηλότερου ρίσκου που έχει η χώρα ως αποτέλεσμα της πιστοληπτικής της αξιολόγησης κάτω από τα επίπεδα της επενδυτικής βαθμίδας. Οι εν λόγω διαφορές αναμένεται να εξομαλυνθούν μόλις η Ελλάδα ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα με οφέλη που αναμένεται να διαχυθούν στο σύνολο της οικονομίας υπό τη μορφή φθηνότερου δανεισμού.