Η Ελλάδα έτοιμη να ζήσει χωρίς ρωσικό αέριο το 2027

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Έτοιμη να ζήσει χωρίς καθόλου ρωσικό φυσικό αέριο θα είναι η ελληνική ενεργειακή αγορά το 2027, υποκαθιστώντας τις εισαγωγές από την Gazprom με εναλλακτικές πηγές κυρίως υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG. Αυτό τουλάχιστον δείχνουν τα στοιχεία για τη δέσμευση χρονομεριδίων (slots) για εισαγωγές LNG που διενήργησε το προηγούμενο διάστημα ο ΔΕΣΦΑ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των δημοπρασιών αυτών, η ΔΕΠΑ έχει προχωρήσει σε αυξημένες δεσμεύσεις slots για το έτος 2027, δηλαδή έναν χρόνο μετά τη λήξη της σύμβασης προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου με την Gazprom, που ολοκληρώνεται το 2026. Αν και επισήμως πηγές της ΔΕΠΑ τονίζουν ότι η εταιρεία απλώς θέλησε να εκμεταλλευτεί την εμπορική ευκαιρία και να κλείσει μεγάλο αριθμό slots σε εξαιρετικά ανταγωνιστικές τιμές, εντούτοις πηγές της αγοράς εκλαμβάνουν την κίνηση της ΔΕΠΑ ως ακόμα ένα καθοριστικό βήμα απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο. 

Μείωση του ρωσικού αερίου 

Σημειώνεται ότι ήδη από πέρυσι συνεχίστηκε η σημαντική μείωση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, η οποία μάλιστα συνδυάστηκε από εντυπωσιακή αύξηση των εισαγωγών LNG από τον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας. Πιο συγκεκριμένα, το 2022 εισήχθησαν από τον σταθμό του Σιδηροκάστρου 29,59 TWh ρωσικού αερίου, που αντιστοιχούσαν στο 34,34% των συνολικών εισαγωγών (86,16TWh). Το 2021 είχαν εισαχθεί 35,37TWh, που αντιστοιχούσαν στο 45,5% των συνολικών εισαγωγών αερίου στη χώρα. Δηλαδή μέσα σε έναν χρόνο υπήρξε μείωση της τάξης των 5,78 TWh ή αλλιώς 16,34% των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου στη χώρα μας. 

Αντίθετα, οι εισαγωγές LNG σημείωσαν αύξηση 54,04%, από τις 24,72 TWh το 2021 στις 38,08TWh το 2022. Το 2022 οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου αντιπροσώπευαν το 44,19% των συνολικών εισαγωγών, όταν το 2021 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 31,8%. 

Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία του ΔΕΣΦΑ για το 2022, η συνολική ζήτηση (εγχώρια κατανάλωση και εξαγωγές) φυσικού αερίου αυξήθηκε κατά 11,11%, φθάνοντας τις 86,18 Τεραβατώρες (TWh), από 77,56 ΤWh το 2021. 

Τη μείωση της εγχώριας κατανάλωσης κατά ποσοστό 19,04%, από 69,96 TWh στις 56,64 TWh, υπερκάλυψε η αξιοσημείωτη αύξηση κατά 288,68% που καταγράφηκε στις εξαγωγές φυσικού αερίου, από 7,6 TWh σε 29,54 TWh. Ειδικότερα, το 34,27% της συνολικής ζήτησης για το 2022 αφορούσε εξαγωγές φυσικού αερίου, κυρίως προς τη Βουλγαρία από το σημείο διασύνδεσης στο Σιδηρόκαστρο, ενώ μικρότερες ποσότητες φυσικού αερίου εξήχθησαν και προς την Ιταλία μέσω του αγωγού TAP από τη Νέα Μεσημβρία.

Κομβική η Ρεβυθούσα

Εξαιρετικά κομβικός για τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού της χώρας και της ευρύτερης περιοχής ήταν ο ρόλος της Ρεβυθούσας, που για πρώτη φορά από την έναρξη λειτουργίας της υποδέχθηκε 78 δεξαμενόπλοια από 10 χώρες, τα οποία εκφόρτωσαν συνολικά ποσότητα ύψους 39,19 TWh LNG, έναντι περίπου 24,51 TWh από 35 δεξαμενόπλοια από 5 χώρες το 2021. Η αύξηση οφείλεται κυρίως σε φορτία LNG προερχόμενα από τις ΗΠΑ, τα οποία αυξήθηκαν κατά 63,55% σε σχέση με το 2021, αγγίζοντας τις 20,10 TWh, έναντι 12,29 TWh το προηγούμενο έτος, με τις ΗΠΑ να παραμένουν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας LNG στη χώρα μας με ποσοστό 51,29%. Στη δεύτερη θέση βρέθηκε η Αλγερία (5,43 TWh), ενώ ακολουθούν η Αίγυπτος (4,93 TWh), η Νιγηρία (2,93 TWh), η Νορβηγία (2,13 TWh), η Ρωσία (2,03 TWh) και το Ομάν (1,03 TWh). Φορτία κάτω της 1 TWh εισήχθησαν επίσης από την Ισπανία (0,43 TWh), την Ινδονησία (0,11 TWh) και το Καμερούν (0,07 TWh). 

Δημοπρασίες

Σε ό,τι αφορά το 2023 αλλά και τα επόμενα χρόνια, ο ρόλος του LNG αναμένεται να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο, όπως έδειξαν και οι δημοπρασίες που διενέργησε ο ΔΕΣΦΑ για τα slots της περιόδου 2023-2027. Σύμφωνα με πληροφορίες, ενδιαφέρον εκδήλωσαν σχεδόν όλοι οι εγχώριοι παίκτες της ενεργειακής αγοράς, καθώς και 4 διεθνείς εταιρείες.

Η εταιρεία που δέσμευσε τα περισσότερα slots ήταν η Mytilineos, ενώ ακολούθησε η ΔΕΠΑ. Από τους Έλληνες παίκτες slots έκλεισαν επίσης η ΜΟΗ, η Elpedison, η ΔΕΗ και ο Ήρωνας. Από διεθνείς παίκτες χρονοθυρίδες δέσμευσαν η βουλγαρική Bulgargaz, η ουγγρική ΜΕΤ, η ελβετική βουλγαρικών συμφερόντων Colmar και η βουλγαρική Overgaz. 

Πιο αναλυτικά, για το 2023 οι δεσμεύσεις χρονοθυρίδων έχουν ως εξής:
- Mytilineos 15 slots της 1 TWh

- ΔΕΠΑ 11 slots της 0,5 TWh

- Elpedison 5 slots της 1 TWh

- ΜΟΗ 2 slots της 1 TWh και ένα slot της 0,5 TWh

- ΜΕΤ 5 slots της 1 TWh

- Bulgargaz 2 slots της 0,5 TWh και δύο slots της 1 TWh

- Colmar 1 slot της 0,5 TWh

Για το 2024 οι δεσμεύσεις χρονοθυρίδων έχουν ως εξής: η Mytilineos έκλεισε 15 slots της 1 Twh, η ΔΕΠΑ 9 slots της 0,5 Twh, η Elpedison 5 slots της 1 TWh και 2 της 0,5 Twh, η ΜΟΗ 1 slot της 1 Twh, η ΔΕΗ 1 slot της 1 TWh και 1 slot της 0,5 Twh, η Bulgargaz 2 slots της 1 Twh, η Colmar 2 slots της 0,5 Twh και η ΜΕΤ 1 slot της 1 TWh και 1 slot της 0,5 Twh.

Για το 2025 η Mytilineos έκλεισε 10 slots της 1 Twh, η ΔΕΠΑ 9 slots της 0,5 Twh, η Elpedison 5 slots της 1 Twh, η ΜΟΗ 2 slots της 1 Twh, η ΗΡΩΝ 2 slots της 1 Twh και η Overgas 2 slots της 1 Twh. Για το 2026 slots έκλεισαν ΔΕΠΑ, Mytilineos, Elpedison και Overgas.

Τέλος, για το 2027 η ΔΕΠΑ, όπως προαναφέρθηκε, έκλεισε 11 slots της 1 TWh και 8 slots της 0,6 TWh, ενώ ακόμα 2 slots έκλεισε η Overgas. Ουσιαστικά, η ΔΕΠΑ υπερδιπλασίασε τις δεσμεύσεις της σε σύγκριση με τις προηγούμενες χρονιές.