Ανεβαίνει το περιθώριο κέρδους των τραπεζών λόγω επιτοκίων - Νέα στοιχεία ζητά το ΥΠΟΙΚ

Της Βάσως Αγγελέτου

"Λάδι στη φωτιά" των τεταμένων σχέσεων μεταξύ κυβέρνησης και τραπεζών ρίχνουν τα στοιχεία που δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδος για τις χρηματοδοτήσεις και τις καταθέσεις Δεκεμβρίου, σύμφωνα με τα οποία το περιθώριο κέρδους (spread) των τραπεζών εξακολουθεί να αυξάνεται.

Πράγματι, το τελευταίο τρίμηνο το spread (η διαφορά ανάμεσα στο επιτόκιο χορηγήσεων και καταθέσεων) καταγράφει ανοδική πορεία, από 4,81% τον Οκτώβριο σε 4,83% τον Νοέμβριο και 4,96% τον Δεκέμβριο. 

Η τελευταία άνοδος κατά 13 μονάδες βάσης στάθηκε η αφορμή για να αποστείλει ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας επιστολές σε όλες τις τράπεζες ζητώντας αναλυτική ενημέρωση για τα μέτρα που έχει λάβει κάθε πιστωτικό ίδρυμα χωριστά στα δύο κύρια πεδία όπου εστιάζεται η παρέμβαση της κυβέρνησης τους τελευταίους μήνες: τα επιτόκια και τις προμήθειες.

Η πίεση που δέχονται οι δανειολήπτες γίνεται ακόμη πιο ασφυκτική μετά τις επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων που έχει πραγματοποιήσει και σχεδιάζει η ΕΚΤ. Από τις 8 Φεβρουαρίου, το βασικό επιτόκιο του ευρώ θα αυξηθεί κατά 0,50 μονάδες βάσης στο 2,50%, ενώ τον Μάρτιο η κεντρική τράπεζα εξήγγειλε νέα ισόποση αύξηση. Μετά τις δύο αυτές παρεμβάσεις, το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ θα εκτοξευτεί στο 3%, αυξημένο κατά 350 μονάδες βάσης σε περίοδο εννέα μηνών. 

Υψηλόβαθμες τραπεζικές πηγές αναφέρουν στο Capital.gr ότι η νέα αύξηση αναμένεται να μετακυλιστεί στους δανειολήπτες εντός Μαρτίου ή, το αργότερο, τον Απρίλιο. Σημειώνουν ότι η προηγούμενη αύξηση που έγινε τον Δεκέμβριο δεν είχε μετακυλιστεί στους οφειλέτες.

Όσον αφορά στα επιτόκια, ειδικά για τα στεγαστικά δάνεια, πάντως, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι στα νέα δάνεια που εκταμιεύονται με σταθερό επιτόκιο, το spread των τραπεζών δεν υπερβαίνει το 1%, ενώ στα δάνεια με κυμαινόμενο δεν υπερβαίνει το 2%.

Ασφυκτική επιβάρυνση για τους δανειολήπτες

Για τους δανειολήπτες, η άνοδος των επιτοκίων μεταφράζεται σε σημαντική αύξηση της μηνιαίας δόσης του δανείου τους, η οποία υπολογίζεται σήμερα ότι κυμαίνεται μεταξύ 150 και 250 ευρώ για ένα δάνειο 100.000 ευρώ με ορίζοντα 20ετίας.

Αυτό που έχει "σώσει" πολλά νοικοκυριά από τις υπέρογκες δόσεις στα στεγαστικά με κυμαινόμενο επιτόκιο είναι ότι δεν πρόκειται για νέα δάνεια αλλά για δάνεια που εκταμιεύτηκαν πριν την κρίση, για τα οποία οι οφειλέτες καταβάλλουν κυρίως κεφάλαιο. 

Σημειώνεται ότι για το πρώτο 1/3 περίπου της διάρκειας ενός στεγαστικού δανείου, οι μηνιαίες δόσεις αφορούν κυρίως τόκους παρά κεφάλαιο, γεγονός που εκθέτει περισσότερο τους νέους δανειολήπτες στις πρόσφατες αυξήσεις της ΕΚΤ. 

Στο τρέχον περιβάλλον, οι τράπεζες δέχονται αρκετά αιτήματα αλλαγής της δανειακής σύμβασης, από κυμαινόμενο σε σταθερό επιτόκιο, για τα επόμενα 4-5 έτη. Ωστόσο, το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό των οφειλετών εκτιμούν ότι τα επιτόκια θα αποκλιμακωθούν το επόμενο 12μηνο, επιλέγοντας να παραμείνουν στα κυμαινόμενα επιτόκια.

Ανακούφιση για 30.000 ευάλωτους

Υπό αυτές τις συνθήκες, ανακούφιση αναμένεται να νιώσουν 30.000 ευάλωτοι δανειολήπτες που εμπίπτουν στις προϋποθέσεις του προγράμματος στήριξης που χρηματοδοτούν οι τράπεζες. Από την 1η Φεβρουαρίου, έχουν κατατεθεί περισσότερα από 5.000 αιτήματα έκδοσης βεβαίωσης ευαλώτου που συνιστά το πρώτο βήμα της διαδικασίας. 

Όπως έχει αναφέρει το Capital.gr, η συνολική διαδικασία ένταξης στο πρόγραμμα επιδότησης της δόσης στεγαστικών δανείων κατά 50% επί της αύξησης που οφείλεται στα επιτόκια ανέρχεται σε έναν μήνα περίπου. Αυτό σημαίνει ότι τον Μάρτιο θα καταβληθούν οι πρώτες επιδοτήσεις, οι οποίες θα βαίνουν αυξανόμενες όσο αυξάνεται και το επιτόκιο της ΕΚΤ και οι οποίες θα έχουν διάρκεια 12 μηνών.