Γιατί στο ΥΠΟΙΚ δεν ανησυχούν για το έλλειμμα του ισοζυγίου

Του Τάσου Δασόπουλου

Σε συγκυριακούς παράγοντες αποδίδει το οικονομικό επιτελείο την τεράστια αύξηση του ελλείμματος για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών στο 9 % του ΑΕΠ (8,74% για την ακρίβεια) που καταγράφεται στο 11μηνο Ιανουαρίου - Νοεμβρίου 2022, έναντι του ελλείμματος 5% του ΑΕΠ την ίδια περίοδο του 2021.

Όπως τονίζουν αρμόδιες πηγές του ΥΠΟΙΚ, η αιτία της αύξηση του ελλείμματος είναι ίδια με εκείνη της μεγάλη ανόδου του πληθωρισμού: Η μεγάλη αύξηση στις τιμές των καυσίμων, των τροφίμων και των πρώτων υλών.

Με βάση τα τελευταία στοιχεία που έχει δημοσιεύσει η Τράπεζα της Ελλάδας, το έλλειμμα στο ισοζύγιο των καυσίμων εκτοξεύτηκε στο 11μηνο του 2022 κατά 7,3 δισ. ευρώ στα 12,3 δισ. από τα 5 δισ. που ήταν την ίδια περίοδο του 2021. Η τεράστια αυτή αύξηση του ελλείμματος αναμένεται να αρχίζει να εξομαλύνεται από το Δεκέμβριο του 2022, όταν πλέον οι τιμές της ενέργειας είχαν επανέλθει σε επίπεδα προ έναρξης του πολέμου στην Ουκρανία, ο οποίος ήταν η βασική αιτία για την αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου και κατά συνέπεια του ηλεκτρικού ρεύματος.

Όπως τόνιζαν οι ίδιες πηγές, το μεγαλύτερο μέρος της ανόδου στο έλλειμμα του ισοζυγίου καυσίμων (περίπου 6 δισ. από τα συνολικά 7,3 δισ.) προήλθε από τις τιμές του φυσικού αερίου.

Ένα δεύτερο προβληματικό στοιχείο του ισοζυγίου για το 2022 είναι οι τομείς των τροφίμων και των πρώτων υλών, όπως αποτυπώνονται στο ισοζύγιο των αγαθών, χωρίς τα καύσιμα και τα πλοία. Το έλλειμμα στο ισοζύγιο των αγαθών αυξήθηκε κατά περίπου 5 δισ. ευρώ φτάνοντας τα 23,4 δισ. για το 2022 έναντι των 18,4 δισ. το 2021.

Οι αιτίες και σε αυτή την περίπτωση είναι γνωστές. Η κρίση των δημητριακών από την Ουκρανία που η μεταφορά τους διακόπηκε με το ξέσπασμα του πολέμου, τα βρώσιμα φυτικά έλαια και στη συνέχεια μια σειρά άλλων αγαθών που είδαν τις τιμές τους να εκτοξεύονται στα ύψη. 

Τα αντίβαρα της αύξησης

Απέναντι στη λαίλαπα των ανατιμήσεων, η Ελλάδα είχε για το 2022 ως "αντίβαρο" το πλεόνασμα στις υπηρεσίες που ισορρόπησε ως ένα βαθμό την κατάσταση. Συγκεκριμένα, απέναντι στα ελλείμματα από καύσιμα, τρόφιμα και πρώτες ύλες είχαμε το πλεόνασμα κυρίως του τουρισμού και των μεταφορών το οποίο αυξήθηκε κατά περίπου 6,5 δισ. ευρώ, φτάνοντας για το 11μηνο του 2022 στα 19 δισ. ευρώ από τα 12,45 δισ. το ίδιο διάστημα του 2021.

Ειδικότερα, οι εισπράξεις από τον τουρισμό αυξήθηκαν κατά 7,1 δισ. ευρώ, στα 17,4 δισ. ευρώ από τα 10,3 δισ. που ήταν ένα χρόνο νωρίτερα. Οι εισπράξεις από μεταφορές είχαν πλεόνασμα 21,5 δισ., από 10,3 δις ευρώ σε 16,9 δις ευρώ.

Σχετική η μείωση της ανταγωνιστικότητας 

Μπορεί η αύξηση στο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών να εμφανίζεται ιλιγγιώδης, προδίδοντας μεγάλη μείωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. ωστόσο είναι εκτός από εξηγήσιμη είναι και σχετική.

Αυτό σημαίνει ότι ανάλογα προβλήματα με το ισοζύγιο τους είχαν πέρσι το σύνολο σχεδόν των χωρών της Ευρωζώνης που είναι βασικοί εμπορικοί εταίροι της Ελλάδας. Συνεπώς και η απώλεια ανταγωνιστικότητας της οικονομίας είναι σχετική. Αυτό άλλωστε δείχνει και η αύξηση των εξαγωγών σε διψήφιο ποσοστό για όλη την περασμένη χρονιά.